Sản lượng xuất khẩu cà phê niên vụ 2021 - 2022 đạt trên 1,7 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt 3,9 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay, góp phần quan trọng vào tăng trưởng của ngành nông nghiệp trong năm 2022.
Đây là thông tin được đưa ra tại Hội nghị Quốc tế Cà phê Việt Nam năm 2022 và đón các nhà nhập khẩu ngành cà phê quốc tế vào Việt Nam giao dịch mua hàng tổ chức ngày 11/12.
Với mục tiêu tạo diễn đàn thảo luận, chia sẻ thông tin thị trường xuất khẩu, xác định những cơ hội và thách thức, các đại biểu tham dự đã đánh giá năng lực sản xuất và thương mại ngành cà phê nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường xuất khẩu, thúc đẩy các mối quan tâm đối với việc phát triển cà phê thế giới.
Hoạt động nằm trong khuôn khổ Chương trình cấp quốc gia về Xúc tiến thương mại do Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan liên quan tổ chức hàng năm.
Ngành cà phê Việt Nam có bước phát triển vượt bậc
Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu cà phê của Việt Nam tháng 11 ước tính đạt khoảng 110.000 tấn, tăng 2,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Tổng giá trị xuất khẩu cà phê 11 tháng năm 2022 ước đạt 3,6 tỷ USD, tăng 31,5% so với cùng kỳ năm trước.
Đánh giá về kết quả này, theo ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam, với thị trường tiêu thụ cà phê hàng đầu như khu vực châu Á, các doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng thích nghi, khai thác, tận dụng hiệu quả những cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do mang lại, nhanh chóng giành lại thị phần đã mất và từng bước mở rộng kim ngạch xuất khẩu.
Đặc biệt, các doanh nghiệp Việt Nam đang từng bước tăng cường xuất khẩu cà phê chế biến, giảm phụ thuộc vào xuất khẩu cà phê thô, mở ra triển vọng tính cực cho ngành cà phê.
“Trong 3 năm gần đây, chế biến sâu của ngành cà phê đã từng bước phát triển. Trong chế biến sâu, tổng kim ngạch xuất khẩu chiếm khoảng 15% so với tổng kim ngạch xuất khẩu cà phê của niên vụ. Đây là một kết quả đáng khích lệ, bởi tất cả các doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư vào các sản phẩm chế biến sâu để tăng được giá trị của sản phẩm”, ông Nguyễn Nam Hải cho biết.
Nhìn nhận về kết quả này, theo ông Phùng Đức Tiến - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ngành cà phê Việt Nam đã phát triển vượt bậc cả về diện tích, năng suất, sản lượng, từng bước xây dựng công nghiệp chế biến cà phê hiện đại, đa dạng sản phẩm, phù hợp thị hiếu thị trường.
Nhiều tiến bộ đã được áp dụng vào sản xuất như: giống mới, kỹ thuật thâm canh, tưới nước tiết kiệm, trồng xen, thiết kế cảnh quan, sơ chế, bảo quản, sản xuất có chứng nhận và nhất là tái canh cà phê đã góp phần cải thiện và nâng cao chất lượng sản phẩm cà phê. Việt Nam cũng đã bước đầu hình thành công nghiệp chế biến cà phê nhân xuất khẩu, cà phê rang xay, cà phê hòa tan và hệ thống kho bảo quản 2,36 triệu tấn/năm.
“Đến hết năm 2021, diện tích cà phê cả nước đạt 710 ngàn ha, năng suất 2,7 tấn/ha, cao gấp 3 lần so với năng suất bình quân của Thế giới. Sản lượng xuất khẩu niên vụ 2021 - 2022 đạt trên 1,7 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt 3,9 tỷ USD, góp phần quan trọng vào tăng trưởng của ngành nông nghiệp thời gian qua. Đây là niên vụ cà phê đạt giá trị kim ngạch cao nhất từ trước đến nay”, ông Phùng Đức Tiến chia sẻ.
Xuất khẩu cà phê vẫn đối mặt với nhiều sức ép
Theo ông Lê Hoàng Tài, Phó cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Bộ Công Thương, bên cạnh những thuận lợi, ngành cà phê đang đối mặt với nhiều thách thức do ảnh hưởng kéo dài từ dịch bệnh COVID-19, những biến động của tình hình kinh tế thế giới, chiến tranh thương mại dẫn đến đứt gãy chuỗi cung ứng, gia tăng lạm phát, sức mua giảm... dẫn đến tình trạng cung sẽ cao hơn cầu.
Ngoài ra, xuất khẩu cà phê còn chịu sức ép cạnh tranh rất lớn từ các nước xuất khẩu khác như Brazil, Ấn Độ, Colombia,… Các thị trường nhập khẩu và tiêu thụ cà phê hàng đầu thế giới như Hoa Kỳ, EU,… ngày càng gia tăng yêu cầu về chất lượng, tính bền vững đối với các sản phẩm.
"Mới đây nhất, ngày 6/12, Ủy ban châu Âu (EC) cho biết, Liên minh châu Âu (EU) đã đạt thỏa thuận cấm nhập khẩu một số sản phẩm được xem là yếu tố chính thúc đẩy phá rừng, trong đó có cà phê. Đây rõ ràng là thách thức vô cùng lớn nhưng cũng là cơ hội để cho các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê Việt Nam thay đổi, thích ứng và phát triển”, ông Lê Hoàng Tài thông tin.
Trong khi đó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam cho rằng, hiện nay, Brazil có diện tích trồng cà phê rất lớn, gây sức ép cạnh tranh rất lớn đối với cà phê Việt. Do đó, cà phê Việt Nam cần nhanh chóng tìm chỗ đứng cho mình, đó là cần nhanh chóng đầu tư vào chiều sâu. Cùng với đó là trồng các loại giống có năng suất cao và xây dựng thị trường hàng hóa bền vững. Đồng thời, cũng cần tạo ra các sản phẩm cà phê có sự khác biệt.
"Để nâng cao giá trị cà phê cho nhà sản xuất, đảm bảo cuộc sống ổn định của người trồng cà phê, cần đẩy mạnh các chương trình cà phê bền vững, cà phê chất lượng có các chứng nhận quốc tế như 4C, Rain Forest, Fairtrade… với sự hỗ trợ của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các tổ chức quốc tế, các nhà rang xay hàng đầu thế giới…", Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam đề xuất
Để tiếp tục thúc đẩy phát triển bền vững ngành cà phê, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, trong thời gian tới cần quan tâm triển khai một số giải pháp như rà soát quy mô phát triển cà phê hiệu quả, bền vững; nghiên cứu chọn tạo giống cà phê năng suất, chất lượng cao, chống chịu sâu bệnh hại; thực hiện gói kỹ thuật thâm canh cà phê chất lượng cao, đặc sản bền vững.
“Bên cạnh nâng cao năng lực chế biến sâu, cũng cần xúc tiến kêu gọi đầu tư vào công nghiệp chế biến sâu. Hỗ trợ doanh nghiệp chế biến sâu xuất khẩu cà phê đào tạo nhân lực. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường cà phê chế biến sâu. Củng cố thị trường truyền thống về xuất khẩu cà phê EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản và Hàn Quốc, và phát triển thị trường tiềm năng ASEAN và Trung Quốc”, thứ trưởng Phùng Đức Tiến nêu rõ.
