Sớm khắc phục những hạn chế về chính sách nhà ở xã hội
Ngày 5/6, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị thay mặt Chính phủ trình Quốc hội tờ trình dự án Luật Nhà ở sửa đổi.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, so với Luật Nhà ở năm 2014, dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi có một số điểm mới như: Gộp một số điều về chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở tại các chương khác nhau của luật hiện hành và luật hóa một số nội dung từ Nghị định số 99/2015/NĐ-CP và Nghị định số 30/2021/NĐ-CP.
Đồng thời, sửa đổi, bổ sung một số nội dung như: Căn cứ xây dựng, nội dung chiến lược phát triển nhà ở quốc gia; kỳ xây dựng chiến lược và thẩm quyền phê duyệt chiến lược phát triển nhà ở quốc gia; căn cứ, yêu cầu xây dựng, nội dung chương trình phát triển nhà ở cấp tỉnh; xây dựng, điều chỉnh chương trình phát triển nhà ở cấp tỉnh; căn cứ xây dựng và kỳ kế hoạch, nội dung kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh; xây dựng, phê duyệt, điều chỉnh kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh, bãi bỏ kế hoạch phát triển nhà ở hàng năm.
Riêng về chính sách nhà ở xã hội (NOXH), Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho hay, so với Luật Nhà ở năm 2014, dự thảo luật sửa đổi có nhiều điểm mới nhằm khắc phục những vướng mắc hiện nay.
Cụ thể như việc quy hoạch, bố trí quỹ đất, xác định diện tích đất ở dành để xây dựng NOXH tại các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị còn nhiều bất cập, chưa phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
Hay như quy định về ưu đãi cho chủ đầu tư dự án NOXH chưa đủ khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng NOXH; chưa thống nhất với pháp luật về thuế, đầu tư,...
Đặc biệt, quy định cứng phải dành tỷ lệ tối thiểu 20% diện tích NOXH để cho thuê trong các dự án NOXH và chủ đầu tư chỉ được bán sau 5 năm đưa vào sử dụng theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã dẫn đến tình trạng quỹ NOXH để cho thuê để trống, lãng phí, trong khi đó chủ đầu tư không được bán dẫn đến không thu hồi được vốn.
Cùng với đó, giá bán, giá cho thuê, thuê mua NOXH chưa tính đến các chi phí hợp lệ, hợp lý khác như chi phí tổ chức bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp..., trong khi lợi nhuận định mức không vượt quá 10% đã làm nản lòng các chủ đầu tư do lợi nhuận thấp.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị trình Quốc hội tờ trình dự án luật Nhà ở sửa đổi - Ảnh: Quốc hội
Vì vậy, để sớm khắc phục những hạn chế trên, đẩy nhanh việc thực hiện xây dựng 1 triệu căn hộ NOXH, góp phần tăng nguồn cung về NOXH, Luật Nhà ở sửa đổi đề xuất một số quy định về NOXH sẽ có hiệu lực thi hành ngay sau khi luật này được công bố để áp dụng được ngay.
Chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại đóng góp kinh phí xây NOXH
Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Nhà ở sửa đổi, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng tán thành việc sửa đổi toàn diện Luật Nhà ở.
Đồng thời, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát để thể chế hóa đầy đủ chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về nhà ở, trong đó cần quan tâm vấn đề NOXH, nhà ở cho công nhân trong khu công nghiệp; thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho chính quyền địa phương, bảo đảm rành mạch, rõ trách nhiệm và điều kiện bảo đảm thực hiện.
Về hình thức sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục phối hợp nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá tác động chính sách toàn diện, thận trọng đối với các hình thức sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại để quy định thống nhất nội dung này trong dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi và dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, bảo đảm tháo gỡ các vướng mắc, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Song song đó, làm rõ tính phù hợp của quy định Nhà nước thu hồi đất để tạo quỹ đất đấu giá quyền sử dụng đất thực hiện dự án nhà ở thương mại với yêu cầu tại Nghị quyết số 18-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 5 (khóa XIII) về “tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại”, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.
Về bố trí quỹ đất xây dựng NOXH, đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật tán thành với đề xuất của dự thảo luật là không quy định bố trí 20% diện tích đất trong dự án nhà ở thương mại, khu đô thị để xây NOXH.
Tuy nhiên, để bảo đảm tính minh bạch, khả thi và nâng cao trách nhiệm thực thi của chính quyền địa phương, đề nghị bổ sung quy định tỷ lệ phần trăm tối thiểu của tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị mà ngân sách địa phương được hưởng phải dành cho việc phát triển nhà ở xã hội.
Cơ quan thẩm tra cho rằng việc dự thảo luật không quy định bố trí 20% diện tích đất trong dự án nhà ở thương mại, khu đô thị để xây dựng NOXH là thay đổi phương thức thực hiện chứ không được làm thay đổi trách nhiệm xã hội của các chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị mà Luật Nhà ở hiện hành đã quy định.
Bên cạnh đó, Ủy ban Pháp luật thấy rằng, theo quy định của Luật Nhà ở hiện hành, ngoài việc bố trí 20% quỹ đất thì chủ đầu tư xây dựng dự án nhà ở thương mại, khu đô thị còn phải đầu tư hạ tầng kỹ thuật đồng bộ cho khu đất xây dựng NOXH, nếu chỉ trích phần tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thì thực chất vẫn là lấy từ tiền ngân sách Nhà nước.
Vì vậy, Ủy ban Pháp luật đề nghị nghiên cứu quy định bổ sung trách nhiệm đóng góp kinh phí xây dựng NOXH của các chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị.
Về ưu đãi đối với chủ đầu tư NOXH để bán, cho thuê mua, cho thuê, ông Tùng cho biết, đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật tán thành với quy định của dự thảo luật; đồng thời đề nghị bổ sung quy định tỷ lệ tối đa phần quỹ đất riêng để xây dựng công trình kinh doanh dịch vụ, thương mại trong dự án NOXH nhằm bảo đảm chặt chẽ, tránh sơ hở có thể bị lạm dụng trong việc đề xuất dự án đầu tư xây dựng NOXH nhưng mục tiêu chính là để có đất xây dựng công trình kinh doanh dịch vụ, thương mại.
Về xác định giá bán, giá thuê, giá thuê mua NOXH không do Nhà nước đầu tư xây dựng, đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật tán thành với quy định của dự thảo luật về các chi phí được tính đủ vào giá bán để thu hồi vốn đầu tư của doanh nghiệp, bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của nhà đầu tư.
"Tuy nhiên, để bảo đảm minh bạch, chặt chẽ, đề nghị nghiên cứu làm rõ 'các chi phí hợp lý khác' được tính vào giá bán hoặc quy định các nguyên tắc, điều kiện để chi phí có thể coi là hợp lý khi tính vào giá bán", ông Tùng nói.
