Quy mô đợt hút thanh khoản hiện tại có thể gần đạt đỉnh
Lãi suất liên ngân hàng đã giảm trở lại trong tháng 3/2024. Lãi suất cho vay qua đêm bình quân từ đầu tháng 3 đến nay là 0,92%/năm, thấp hơn mức trung bình 2,33%/năm trong tháng trước.
Diễn biến lãi suất trên thị trường liên ngân hàng nhìn chung là theo xu hướng giảm suốt cả tháng. Đến ngày 22/3, lãi suất cho vay qua đêm là 0,13%/năm, giảm 1,33 điểm % so với đầu tháng. Lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn 1 tuần và 2 tuần lần lượt là 0,49%/năm và 1,19%/năm, tương ứng giảm 1,22 điểm % và 0,53 điểm % so với đầu tháng. Tương tự, lãi suất kỳ hạn 1 tháng cũng giảm mạnh chỉ còn 1,61%/năm, giảm 0,92 điểm % so với đầu tháng. Trong khi đó, biến động của lãi suất các kỳ hạn dài hơn 3-6 tháng trong tháng qua là không đáng kể.
Quy mô giao dịch trên thị trường liên ngân hàng trong tháng 3 cũng giảm mạnh so với tháng trước, đạt trung bình 265 nghìn tỷ đồng, giảm 27,4% so với tháng trước.
Trước đó, từ ngày 11/3, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bắt đầu hút tiền trên thị trường mở thông qua kênh tín phiếu. Quy mô phát hành tín phiếu tính đến ngày 26/3 là khoảng 155,6 nghìn tỷ đồng. Tất cả các tín phiếu NHNN đang lưu hành đều có kỳ hạn 28 ngày, lãi suất bình quân là 1,5%/năm.
Đa số các phiên chào thầu tín phiếu NHNN đều có sự tham gia khá đông đảo của các NHTM, bình quân số thành viên tham gia khoảng 12. Trong hai phiên phát hành cuối tuần trước, số thành viên tham gia/trúng thầu đã giảm chỉ còn khoảng 6-7 thành viên, lãi suất tín phiếu cũng tăng lên khoảng 1,7%/năm. Hay phiên đầu tuần này, NHNN chỉ phát hành 3,7 nghìn tỷ đồng cho 3 thành viên với lãi suất trúng thầu là 1,9%/năm.
Trong báo cáo cập nhật thị trường tiền tệ mới công bố, các chuyên gia phân tích tại công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng, điều này phát tín hiệu rằng quy mô của đợt hút ròng hiện tại có thể sớm đạt đến mức đỉnh điểm.
Điểm đáng lưu ý là dù NHNN hút ròng liên tục nhưng lãi suất trên thị trường liên ngân hàng vẫn đang ở mức rất thấp. Như vậy, sang tháng 4/2024, NHNN có thể sẽ cần phải tiếp tục duy trì số dư của kênh tín phiếu nhằm hạn chế việc tiền quay trở lại hệ thống trong bối cảnh thanh khoản vẫn còn khá dư thừa.
Tín dụng cải thiện chậm
Tín dụng nền kinh tế hai tháng đầu năm giảm 0,72% so với cuối năm 2023, trong đó, tín dụng đến hết tháng 1/2024 giảm 0,6% và trong tháng 2 giảm thêm 0,12%.
Theo ước tính mới nhất của NHNN, tín dụng toàn ngành tính đến 18/3 vẫn giảm khoảng 0,3% so với cuối năm 2024. Như vậy, quy mô cho vay toàn nền kinh tế có cải thiện trong tháng 3 nhưng với tốc độ chậm. Tốc độ tăng trưởng tín dụng trong quý 1/2024 cũng tương đối yếu nếu so sánh với kết quả tăng trưởng tín dụng 3 năm gần nhất (quý 1/2021 là 3,0%, quý 1/2022 là 6,0%, quý 1/2023 là 2,6%).
Nhu cầu vốn yếu cũng được xác nhận qua sự dư thừa thanh khoản trong hệ thống và việc các NHTM tiếp tục giảm lãi suất huy động trong tháng 3.
Cụ thể, lãi suất huy động kỳ hạn 1-9 tháng của nhóm NHTMCP Nhà nước giảm bình quân 0,13-0,15 điểm % so với tháng trước, lãi suất huy động kỳ hạn từ 12 tháng trở lên của nhóm này giảm bình quân khoảng 0,08 điểm %. Hiện tại, lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của khối NHTM quốc doanh giảm chỉ còn 4,7%/năm so với mức 5,0%/năm vào đầu năm.
Trong tháng 3/2024, lãi suất huy động của nhóm NHTMCP tư nhân cấp 1cũng đã giảm bình quân khoảng 0,10-0,23 điểm % đối với kỳ hạn 1-9 tháng và giảm khoảng 0,12 điểm % ở kỳ hạn 12 tháng. Mức điều chỉnh giảm lãi suất huy động lớn nhất trong tháng 3 được ghi nhận ở nhóm NHTMCP thuộc diện phải tái cơ cấu, bình quân giảm 0,3 điểm % ở hầu hết các kỳ hạn.
Theo ước tính của NHNN, tăng trưởng tín dụng của lĩnh vực thương mại dịch vụ và cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ giảm mạnh nhất trong tháng đầu năm.
Cụ thể, dư nợ tín dụng của lĩnh vực thương mại dịch vụ giảm 0,91% so với cuối năm 2023, dư nợ của doanh nghiệp vừa và nhỏ giảm 1,87%. Cùng với đó, dư nợ tín dụng lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp và xây dựng giảm nhẹ, lần lượt là 0,33% và 0,13% so với cuối năm 2023. Ngoài ra, cho vay tiêu dùng trong tháng 1/2024 cũng giảm mạnh khoảng 1,77% so với cuối năm 2023.
Trái lại, cho vay lĩnh vực bất động sản tăng nhẹ khoảng 0,23% so với cuối năm 2023, trong đó, dư nợ kinh doanh bất động sản tăng 1,52% còn dư nợ cho vay bất động sản tiêu dùng tiếp tục giảm 0,56%.
Bên cạnh sự tăng tốc của tín dụng cho doanh nghiệp bất động sản thì tín dụng lĩnh vực chứng khoán cũng tăng tốc mạnh trong hai tháng đầu năm, tăng 2,56% so với cuối năm 2023 dù dư nợ cho vay lĩnh vực này chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng quy mô tín dụng của nền kinh tế (0,83% tổng dư nợ).
Tiền đồng có thể mất giá 3% trong nửa đầu năm 2024
Nhìn lại quý đầu năm, các chuyên gia cho rằng có khá nhiều yếu tố hỗ trợ cho sức mạnh của đồng USD. Đầu tiên và quan trọng nhất chính là sự xoay chuyển kỳ vọng của thị trường đối với triển vọng cắt giảm lãi suất của Fed trong năm 2024 trên cơ sở số liệu kinh tế Mỹ vẫn tích cực và lạm phát sẽ không nhanh chóng giảm về mức mục tiêu 2%.
Thứ hai là sự chuyển dịch trong chính sách của các NHTW khác đang tạo thêm động lực tăng giá cho đồng USD. Cụ thể, việc thay đổi chính sách lãi suất âm của NHTW Nhật Bản đã không mang lại nhiều sự hỗ trợ tích cực đồng Yên, đồng Yên tiếp tục mất giá với vai trò tỷ trọng chỉ cao thứ hai sau đồng EUR trong cơ cấu rổ tiền tệ tính chỉ số DXY.
Mới đây, NHTW Thuỵ Sỹ là quốc gia phát triển đầu tiên cắt giảm lãi suất, đồng Franc Thuỵ Sỹ cũng chiếm tỷ lệ 3,6% trong chỉ số DXY. Từ đầu năm đến nay, chỉ số DXY đã tăng khoảng 2,8% lên mức 104,4.
Với kỳ vọng NHTW Anh có thể sẽ giảm lãi suất điều hành sớm hơn Fed, nhiều nhà phân tích nhận định chỉ số DXY có thể sẽ kiểm định lại mức đỉnh cũ (105-106) được thiết lập vào tháng 11/2023 sau đó giảm trở lại khi kỳ vọng cắt giảm lãi suất của Fed được hiện thực hoá.
Trong bối cảnh đồng USD neo ở mức cao, tiền đồng đã mất giá khoảng 2,1% trên thị trường chính thức trong quý 1/2024. Trên thị trường liên ngân hàng, tỷ giá USD/VND bình quân đang dần tiệm cận mức đỉnh cũ 24.867 đồng/USD vào tháng 11/2023.
“Với kỳ vọng đồng USD vẫn có thể duy trì đà tăng trong thời gian tới, chúng tôi cho rằng biên độ mất giá của tiền đồng có thể nới rộng lên mức 3% trong nửa đầu năm 2024. Mức mất giá này phù hợp với kỳ vọng của chúng tôi vào đầu năm, tuy nhiên, quan điểm tiền đồng có thể tăng giá trở lại vào cuối năm cần được xem xét thận trọng hơn bởi lộ trình giảm lãi suất của Fed và kỳ vọng liên quan đến kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ sắp tới đang tiếp tục ủng hộ cho xu hướng đồng USD mạnh”, chuyên gia VDSC nhận định.
