Trước áp lực AI: Doanh nghiệp ưu tiên "tăng năng suất lao động" thay vì "giảm số lượng"

Microsoft vừa công bố báo cáo Chỉ số Xu hướng Công việc năm 2023, tiêu đề: “Liệu AI có thay đổi cách con người làm việc?” với những dữ liệu và thông tin mới về tác động của AI đến cách thức làm việc và thị trường lao động số.

Theo Microsoft, các nền tảng chuyển đổi sang trí tuệ nhân tạo (AI) đang được triển khai mạnh mẽ và sẽ thay đổi hoàn toàn cách mọi người làm việc. Tốc độ làm việc đã tăng lên theo cấp số nhân - cùng với khối lượng dữ liệu, thông tin và liên lạc liên tục được cập nhật.

Và đối với nhiều người, việc khắc phục không thể đến sớm. Mọi người đang phải vật lộn để thích nghi với sự thay đổi... Ngay bản thân các nhà lãnh đạo doanh nghiệp cũng cảm thấy áp lực phải tăng năng suất trong bối cảnh kinh tế bất ổn.

Tại báo cáo Chỉ số Xu hướng Công việc 2023, ba kết luận quan trọng lưu ý với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp nếu họ muốn áp dụng AI một cách có trách nhiệm trong tổ chức của mình đã được đưa ra: Gánh nặng dữ liệu số đang buộc doanh nghiệp phải đổi mới; Một liên minh mới gồm AI và người lao động đã được hình thành và Mọi nhân viên đều cần có năng lực sử dụng AI...

Nguyên nhân chính ảnh hưởng tới năng suất làm việc là các cuộc họp không hiệu quả

Theo nhóm nghiên cứu, có tới 76% người được phỏng vấn ở Việt Nam nói rằng họ không có đủ thời gian và năng lượng để hoàn thành công việc (tỷ lệ này trên toàn cầu là 64%). Đồng thời, họ gặp nhiều khó khăn với sự đổi mới và tư duy chiến lược với hơn 6,6 lần (tỷ lệ này trên toàn cầu là 3,5 lần).

Trong đó, 65% lãnh đạo người Việt Nam bày tỏ sự lo lắng về tình trạng thiếu sáng tạo và đổi mới trong công việc (tỷ lệ này trên toàn cầu là 60%). Chỉ 63% người lao động Việt Nam cho rằng sự có mặt của họ trong các cuộc họp là cần thiết (tỷ lệ này trên toàn cầu là 35%).

Đáng chú ý, có tới 79% người lao động Việt Nam đồng ý rằng họ không thể duy trì sự tập trung trong cả ngày làm việc (tỷ lệ này trên toàn cầu là 68%)...

"Các cuộc họp không hiệu quả" là nguyên nhân hàng đầu làm gián đoạn năng suất lao động của nhân viên.

Theo thống kê thời gian sử dụng Microsoft 365, trung bình một người dành 57% thời gian để trao đổi thông tin và chỉ 43% thời gian để sáng tạo. Và nguyên nhân hàng đầu gây ảnh hưởng tới năng suất làm việc chính là các cuộc họp không hiệu quả.

Một điểm chú ý, trong khi 54% người lao động Việt Nam cho biết họ lo lắng Al sẽ thay thế vị trí công việc thì lại có tới 90% người trả lời mong muốn giao càng nhiều việc càng tốt cho Al để giảm bớt khối lượng công việc (tỷ lệ này trên toàn cầu lần lượt là 49% và 70%).

Cứ 10 người lao động Việt Nam thì có 9 người cảm thấy thoải mái khi sử dụng Al không chỉ cho các công việc hành chính (94%) mà còn cho công việc phân tích (94%) và thậm chí cả các khía cạnh sáng tạo trong công việc của họ (91%). Trên toàn cầu, tỷ lệ này lần lượt là 76%, 79%, và 73%.

Giữa những lo ngại về việc AI giành mất công việc của con người, tỷ lệ lựa chọn của các lãnh đạo doanh nghiệp dành cho "tăng năng suất lao động của nhân viên" vẫn cao gấp đôi "giảm số lượng lao động".

Ở cấp quản lý, nhiều lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam cho rằng Al sẽ mang lại giá trị tại nơi làm việc bằng cách tăng năng suất làm việc (35%) hơn là cho rằng AI sẽ thay thế nhân viên (16%) – gấp 2,2 lần. Trong khi đó, con số này trên toàn cầu là 1,9 lần, với tỷ lệ lần lượt là 31% và 16%.

Đồng thời, có tới 94% các nhà lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam cho biết nhân viên của họ sẽ cần những kỹ năng mới để chuẩn bị cho sự phát triển của Al (tỷ lệ này trên toàn cầu là 82%).

Trong khi kỳ vọng là rất cao ở đội ngũ lãnh đạo thì ở phía nhân viên, có tới 80% người lao động Việt Nam cho biết họ hiện chưa có đủ năng lực phù hợp để hoàn thành công việc (tỷ lệ này trên toàn cầu là 60%).

Người lao động khu vực Châu Á - Thái Bình Dương lạc quan hàng đầu về việc ứng dụng AI

Nhận định về kết quả của báo cáo trên, bà Nguyễn Quỳnh Trâm, Tổng Giám đốc Microsoft Việt Nam cho biết: "AI hiện đã tạo ra một phương thức làm việc hoàn toàn mới. AI không chỉ là một công cụ, mà đã trở thành một trợ lý ảo của con người, giải phóng chúng ta khỏi gánh nặng từ dữ liệu số khổng lồ và thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo".

Bà Trâm cho rằng, khi bối cảnh công việc đã thay đổi cùng với sự phát triển của AI, con người cũng cần phải thay đổi. Trong đó, các nhân viên đến từ khu vực Châu Á Thái Bình Dương là những người rất lạc quan về việc ứng dụng AI trong công việc.

"Cụ thể, nghiên cứu Chỉ số Xu hướng Công việc của chúng tôi cho thấy 78% đáp viên đến từ khu vực này sẵn sàng giao càng nhiều việc cho AI càng tốt để họ có thể giảm bớt khối lượng công việc", Tổng Giám đốc Microsoft Việt Nam nói.

Cũng theo bà Trâm, điều quan trọng nhất đối với mọi nhà lãnh đạo hiện nay là làm sao tận dụng được AI để giảm bớt khối lượng công việc, thúc đẩy sự sáng tạo và xây dựng năng lực sử dụng AI cho nhân viên...