Tính đến ngày 18/5/2023, có 32/85 dự nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp với tổng công suất chưa vận hành thương mại là 1.956,8MW đã nộp hồ sơ đàm phán mua điện với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Trong đó, có 8 nhà máy đã được EVN duyệt giá tạm thời.
Theo ông Trần Việt Hòa, Cục trưởng Cục điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương), việc công nhận giá tạm thời của 8 dự án là bước tiến và là tiền đề cho EVN và chủ đầu tư các dự án còn lại đàm phán và thỏa thuận mức giá để huy động nguồn điện sẵn có, tránh lãng phí tài nguyên.
Ông Hòa cho biết thêm, trong 32 hồ sơ nộp lên EVN, ngoài 8 dự án đã đàm phán xong giá tạm thời, có 16 hồ sơ đáp ứng được yêu cầu và đang tiếp tục đàm phán với EVN.
Còn lại các hồ sơ khác chưa gửi đầy đủ hồ sơ và cần làm rõ một số vấn đề liên quan đến pháp lý của dự án (tổng mức đầu tư dự án, hồ sơ tài chính, các văn bản của các cơ quan có thẩm quyền liên quan đến tiến độ dự án, đất đai, thỏa thuận đấu nối, quy hoạch).
Dự án điện chỉ được đưa vào khai thác khi đã được cấp giấy phép
Cũng theo ông Hòa, việc thỏa thuận mức giá tạm thời trong thời gian đàm phán chỉ là một trong các điều kiện để các dự án huy động vào các lưới điện. Theo quy định của Luật Điện lực, dự án điện chỉ được đưa vào khai thác khi đã được cấp giấy phép hoạt động điện lực.
Tuy vậy, theo hồ sơ nhà đầu tư gửi, mới chỉ có 13/85 nhà máy năng lượng chuyển tiếp (chiếm khoảng 15%) đã được Bộ Công Thương cấp giấy phép hoạt động điện lực.
“Cấp giấy phép điện lực là điều kiện để các dự án điện nói chung và dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp được huy động vào các lưới điện. Vì vậy, các chủ đầu tư phải tuân thủ nghiêm túc các quy định pháp luật, và trong hồ sơ phải chứng minh được dự án tuân thủ quy định của pháp luật.” ông Hòa nêu rõ.
Theo số liệu thống kê, trong 85 dự án, nhà máy/phần nhà máy điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp, có: 77 nhà máy/phần nhà máy điện gió, với tổng công suất 4.185,4MW; 8 nhà máy/phần nhà máy điện mặt trời tổng công suất 506,66MW.
Khẩn trương hướng dẫn doanh nghiệp hoàn tất thủ tục hồ sơ
Để kịp thời khắc phục tình trạng này, thông báo số 182/TB-VPCP ngày 17/5/2023, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Công Thương khẩn trương sửa đổi, bổ sung Thông tư số 15/2022/TT-BCT ngày 3/10/2022, Quyết định số 21/QĐ-BCT ngày 7/1/2023 theo đúng quy trình, thủ tục và quy định.
Trong thời gian chưa có quy định cụ thể về phương pháp định giá, đàm phán giá và có văn bản hướng dẫn cụ thể về phương pháp tính và đàm phán giá điện đối với điện gió, điện mặt trời. Ngoài ra, nghiên cứu thêm phương án tính toán giá tương tự cho dự án BT giao thông: kiểm toán lập, thống nhất mức lợi nhuận có thể chấp nhận, đảm bảo động lực đầu tư cho doanh nghiệp.
Đồng thời, Bộ Công Thương chỉ đạo các cơ quan đẩy nhanh tiến độ cấp giấy phép hoạt động điện lực đối với các dự án đã hoàn thành.
Đối với các dự án đã hoàn thành công tác đầu tư xây dựng, hoàn tất hồ sơ pháp lý theo quy định, Bộ Công Thương khẩn trương có văn bản trước ngày 20/5/2023 chỉ đạo EVN đàm phán với các Chủ đầu tư với mức giá tạm thời và cho vận hành phát điện lên lưới điện. Sau khi đàm phán xong, thống nhất giá thì sẽ được thanh quyết toán theo giá chính thức kể từ ngày phát lên lưới điện.
Đối với dự án chưa đủ điều kiện vận hành, còn vướng mắc về thủ tục pháp lý, Bộ Công Thương và các địa phương nơi có dự án điện chuyển tiếp khẩn trương hướng dẫn doanh nghiệp hoàn tất thủ tục hồ sơ theo quy định.
Đối với các dự án chuyển tiếp đã hoàn thành thủ tục đầu tư, đã có trong Quy hoạch điện 7 điều chỉnh nhưng đã hết kỳ quy hoạch, Bộ Công Thương có văn bản hướng dẫn doanh nghiệp và địa phương nơi có dự án thực hiện đúng quy định của pháp luật về quy hoạch, Nghị quyết số 61/2022/QH15 ngày 16/6/2022 của Quốc hội và các quy định có liên quan khác.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương có văn bản trước ngày 25/5/2023 hướng dẫn các UBND các tỉnh, thành phố thực hiện việc xem xét, quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với các dự án chuyển tiếp có thời gian thực hiện quá 24 tháng so với thời hạn được quy định tại Giấy chấp thuận chủ trương đầu tư lần đầu theo đúng quy định.
Ngày 28/4 vừa qua, 23 nhà đầu tư có các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp đã hoàn thành xây dựng gửi kiến nghị lên Chính phủ, Bộ Công Thương và EVN với mong muốn trong thời gian huy động tạm thời được áp dụng giá bán điện theo một trong các phương án như sau:
Phương án 1: EVN thanh toán cho chủ đầu tư bằng 90% giá trần của khung giá theo Quyết định số 21/QĐ-BCT ngày 7/1/2023 của Bộ Công Thương trong thời gian từ khi huy động cho đến khi các bên mua bán thống nhất giá cuối cùng (nếu không hồi tố).
Phương án 2: EVN thanh toán cho chủ đầu tư bằng 50% giá trần của khung giá theo Quyết định số 21 trong thời gian huy động tạm thời, doanh thu bán điện của các dự án này sẽ được điều chỉnh lại khi có giá bán điện chính thức được ký kết giữa EVN và các chủ đầu tư (nghĩa là có hồi tố).
Phương án 3: Trong trường hợp giá thanh toán tạm bằng 50% giá trần của khung giá theo Quyết định số 21, thì thời gian huy động tạm này không tính vào thời gian 20 năm hợp đồng mua bán điện chính thức sẽ ký giữa EVN và chủ đầu tư.
