Theo báo cáo mới nhất từ Ngân hàng Thế giới (WB) về tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 10/2023, xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa tiếp tục phục hồi, đáp ứng nhu cầu bên ngoài đang ngày càng tăng cao.
Dù tình hình xuất khẩu luôn có dấu hiệu cải thiện kể từ tháng 5 trở lại đây nhưng lũy kế trong 10 tháng vẫn thấp hơn so với cùng kỳ năm 2022.
Tuy nhiên, chỉ báo này lại cho thấy những tín hiệu tích cực, phản ánh khả năng cạnh tranh cao của nhiều mặt hàng, dịch vụ xuất khẩu mà Việt Nam có thế mạnh.
Bà Ramla Khalidi, Trưởng Đại diện Thường trú UNDP tại Việt Nam nhận định, tăng trưởng xuất khẩu đã chứng tỏ tính cạnh tranh của hàng xuất khẩu hoặc khả năng duy trì và tăng thị phần toàn cẩu của các nhà sản xuất trong nước đối với sản phẩm hàng hóa và dịch vụ của mình.
Hai thước đo phổ biến để đánh giá khả năng cạnh tranh là độ co giãn của cầu đối với mặt hàng xuất khẩu theo giá và theo thu nhập.
Với những chỉ số được ghi nhận cho thấy Việt Nam đã tăng thị phần trên thị trường thế giới ở nhiều loại mặt hàng; Việt Nam xuất khẩu nhiều hàng hóa đang gia tăng tỷ trọng trong thương mại thế giới; Việt Nam đang "cực kỳ" cạnh tranh về giá và đang tăng cường sự hiện diện của mình trên thị trường với những mặt hàng có lợi thế và tăng trưởng nhanh...
“Với việc tập trung thúc đẩy xuất khẩu, Việt Nam đã đúng khi theo đuổi chính sách tự lực thông qua hội nhập, nhằm tăng thị phần đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu, bao gồm cả những hàng hóa và dịch vụ có lợi thế mà nhu cầu thế giới đang ngày càng tăng cao”, bà Ramla Khalidi nhấn mạnh.
Tuy nhiên, về lâu dài, Việt Nam có thể sẽ suy giảm khả năng cạnh tranh trong một số mặt hàng xuất khẩu nhạy cảm về giá, nhất là những ngành hàng sản xuất thâm dụng lao động hay như ngành nông nghiệp.
Điều này cho thấy, tầm quan trọng của việc phải nhanh chóng mở rộng và chiếm lĩnh thị trường mới khi nhu cầu có thể sẽ ngày càng tăng lên.
Để có thể thúc đẩy và phát triển xuất khẩu theo hướng bền vững và nâng tính cạnh tranh của xuất khẩu Việt Nam, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương nói với TTXVN, cùng với định hướng phát triển xuất khẩu theo các nhóm hàng cụ thể để phát huy lợi thế so sánh và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu hàng hóa xuất khẩu theo chiều sâu, tăng tỷ trọng các sản phẩm xuất khẩu có giá trị gia tăng và hàm lượng khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo hoặc thân thiện với môi trường...
Đồng thời, theo ông Hải, cần xây dựng những giải pháp cho phát triển sản xuất, tạo nguồn cung bền vững cho xuất khẩu, mở rộng hơn các thị trường xuất khẩu để đảm bảo hợp lý hóa cán cân thương mại với các nước đối tác là rất quan trọng lúc này.
Ngoài ra, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, tăng cường quản lý trong hoạt động xuất nhập khẩu nhằm tạo thuận lợi thương mại và chống gian lận, hướng tới thương mại công bằng; đồng thời, huy động và sử dung hiệu quả các nguồn lực cho phát triển xuất khẩu và nâng cấp cơ sở hạ tầng kho vận, giảm chi phí logistics…
Trong đó, Việt Nam xuất khẩu 10,8 tỷ USD gỗ và sản phẩm gỗ trong 10 tháng đầu năm 2023, giảm gần 20% so với cùng kỳ năm ngoái.
Doanh thu xuất khẩu từ lĩnh vực này trong hai tháng cuối năm dự kiến đạt 2,5-2,7 tỷ USD, nâng tổng giá trị xuất khẩu của lĩnh vực này trong năm lên khoảng 13,5 tỷ USD, kém mục tiêu đề ra cả năm là 17,5 tỷ USD.
Năm ngoái, nhóm này đã tạo ra tổng giá trị xuất khẩu 16,5 tỷ USD vào năm 2022.
Điều này xảy ra trong bối cảnh sức mua tại các thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ, EU giảm sút, trong khi tại thị trường nội địa, sức tiêu thụ đứng yên do thị trường bất động sản trì trệ và thiếu các dự án phát triển mới.
Trong cùng 10 tháng năm nay, xuất khẩu giày dép đạt 16 tỷ USD. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực này đã ước tính rằng ngay cả trong kịch bản tốt nhất, xuất khẩu giày dép có thể đạt 19 tỷ USD trong cả năm, giảm 4 tỷ USD so với năm 2022.
Tổng giá trị xuất khẩu điện thoại và các thiết bị liên quan trong 10 tháng đạt 44 tỷ USD, giảm hơn 6,3 tỷ USD so với cùng kỳ năm ngoái.
Dựa trên những dự đoán hiện tại, xuất khẩu điện thoại di động gần như chắc chắn sẽ không đạt được kỷ lục 58 tỷ USD được thiết lập vào năm ngoái.
Hiệp hội các Nhà sản xuất và xuất khẩu thủy sản dự báo tổng xuất khẩu thủy sản của cả nước chỉ đạt 9 tỷ USD vào năm 2023, giảm 17% so với cùng kỳ năm ngoái.
Đối với ngành dệt may, Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) cho rằng 2023 là năm đầy khó khăn, với dự báo lợi nhuận trước thuế giảm 50% so với năm 2022, xuống còn 25,7 USD. triệu USD, trong khi mục tiêu doanh thu được đặt ra thấp hơn 11% ở mức 738,4 triệu USD.
Mặc dù vậy, 9 tháng đầu năm nay, Vinatex chỉ đạt được 40% mục tiêu lợi nhuận cả năm và 71% mục tiêu doanh thu cả năm.
Do đó, vào đầu tháng 11, các cổ đông của Vinatex đã thông qua việc giảm quy mô các mục tiêu kinh doanh cả năm, với doanh thu hợp nhất giảm 6% xuống còn 696 triệu USD và lợi nhuận trước thuế giảm 39% xuống chỉ còn 15,6 triệu USD.
Ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết: “Sản lượng sản xuất thường vượt xa yêu cầu của thị trường trong nước, đặc biệt đối với các ngành như dệt may, da giày và điện tử, nơi có tới 90% sản lượng là để xuất khẩu”.
“Vì vậy, khi thị trường toàn cầu suy thoái, điều này có thể tác động nghiêm trọng và ngay lập tức đến hoạt động sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam”, ông Hải nói thêm.
(Tổng hợp)
