Bài toán "hai chữ số" của tăng trưởng

Tổng kết năm 2024, Việt Nam đã đạt mức tăng trưởng 7,09%, trở lại là "ngôi sao tăng trưởng" trong khối ASEAN và giữ vững vị thế trong nhóm những nước tăng trưởng kinh tế cao nhất toàn cầu.

Với mức tăng trưởng trên, quy mô GDP năm 2024 của Việt Nam đã tăng khoảng 1.290 nghìn tỷ đồng so với năm 2023, ước đạt gần 11.512 nghìn tỷ đồng, tương đương 476,3 tỷ USD, đưa GDP bình quân đầu người đạt 114 triệu đồng/người, tương đương 4.700 USD, tăng 377 USD so với năm 2023.

Cùng với đó, năng suất lao động của toàn nền kinh tế năm 2024 tiếp tục được cải thiện, ước đạt 221,9 triệu đồng/lao động (tương đương 9.182 USD/lao động, tăng 726 USD so với năm 2023).

Việt Nam cũng được đánh giá cao về kiểm soát lạm phát, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô. Chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm 2024 tăng 3,63%, trong khi vẫn thực hiện tăng lương, tăng giá một số mặt hàng do Nhà nước quản lý.

Các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo; tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ghi nhận kỷ lục hơn 786 tỷ USD, cùng với kỷ lục xuất khẩu nông sản trên 62 tỷ USD; thặng dư thương mại ước đạt 24,77 tỷ USD, góp phần cải thiện cán cân thanh toán quốc tế.

Việt Nam tiếp tục là điểm đến an toàn, hấp dẫn của các doanh nghiệp, đối tác, nhà đầu tư quốc tế; thuộc nhóm 15 nước đang phát triển thu hút vốn đầu tư nước ngoài lớn nhất thế giới, đạt 38,23 tỷ USD (tính đến ngày 31/12/2024), trong đó vốn FDI thực hiện khoảng 25,35 tỷ USD; là một trong 20 nền kinh tế có quy mô thương mại lớn nhất thế giới với 17 FTA, trở thành một mắt xích quan trọng trong các chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. Giá trị thương hiệu quốc gia của Việt Nam năm 2024 đạt 507 tỷ USD, xếp thứ 32/193 toàn cầu, tăng 1 bậc so với năm 2023.

“Những kết quả quan trọng, toàn diện, nổi bật đạt được trên các lĩnh vực trong bối cảnh khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi của năm 2024 khẳng định nỗ lực vượt bậc, ý chí kiên cường, quyết tâm sắt đá tiếp tục đẩy mạnh toàn diện sự nghiệp đổi mới của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta; qua đó củng cố nền tảng, tạo động lực mạnh mẽ để phấn đấu thực hiện thành công kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, góp phần hoàn thành cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ của giai đoạn 2021-2025, đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc Việt Nam”, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu bật trong bài viết nhân dịp đón năm mới 2025.

Thủ tướng nhấn mạnh, năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm tăng tốc, bứt phá và về đích để thực hiện thắng lợi kế hoạch 5 năm 2021-2025, đồng thời cũng là năm tạo tiền đề cho việc thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phấn đấu đến năm 2030 là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Để thực hiện được mục tiêu trên, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu ngay từ năm 2025 phải nỗ lực tối đa, tạo những yếu tố đột phá thu hút đầu tư, thúc đẩy mạnh mẽ sản xuất kinh doanh, phấn đấu đạt mức tăng trưởng ít nhất 8% hoặc phấn đấu cao hơn trong điều kiện thuận lợi; trên cơ sở đó tạo nền tảng vững chắc để đạt tốc độ tăng trưởng hai chữ số, từ năm 2026.

"Những kết quả quan trọng, toàn diện, nổi bật đạt được trên các lĩnh vực trong bối cảnh khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi của năm 2024 khẳng định nỗ lực vượt bậc, ý chí kiên cường, quyết tâm sắt đá tiếp tục đẩy mạnh toàn diện sự nghiệp đổi mới của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta; qua đó củng cố nền tảng, tạo động lực mạnh mẽ để phấn đấu thực hiện thành công kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, góp phần hoàn thành cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ của giai đoạn 2021-2025, đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc Việt Nam”

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính

QUYẾT TÂM LỚN CHO MỤC TIÊU LỚN
Ông Lê Trung Hiếu, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê

Tăng trưởng của năm 2024 cho thấy nền kinh tế đã trở lại chu kỳ và quỹ đạo như trước đây. Đặc biệt, khu vực công nghiệp, xây dựng đang phục hồi rất tốt. Trên đà quán tính này, tăng trưởng năm 2025 được dự báo sẽ tiếp tục khả quan.

Qua phân tích, có thể thấy năm 2025 có nhiều cơ sở thuận lợi để kỳ vọng mức tăng trưởng cao hơn năm 2024. Đầu tiên là năm nay, Chính phủ đang đặt quyết tâm rất lớn cho mục tiêu tăng trưởng, tập trung toàn bộ cho tăng trưởng. Đặc biệt khi lạm phát đang được kiểm soát tốt thì càng có điều kiện để tập trung nhiều hơn cho mục tiêu tăng trưởng.

Bên cạnh đó, quyết tâm thực hiện một cách nhanh, gọn và hiệu quả hai chủ trương rất lớn của Đảng và Nhà nước là đột phá về thể chế và cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy có thể tạo nên những luồng không khí mới, kích thích thêm cho tăng trưởng.

Chính phủ cũng đang nỗ lực tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp, các dự án, từ đó tăng thêm nguồn lực cho sự phục hồi của nền kinh tế. Đồng thời, việc đầu tư cho các dự án, công trình trọng điểm đang được đẩy mạnh. Điều này không chỉ phát triển hệ thống hạ tầng cơ sở hỗ trợ cho tăng trưởng, mà còn là vốn mồi quan trọng từ phía Nhà nước để kích thích thêm cho các khu vực kinh tế khác cùng thúc đẩy kinh tế phát triển.

Tuy nhiên, một trong những động lực tăng trưởng chính hiện nay là khu vực dịch vụ, đặc biệt là cầu tiêu dùng trong nước lại cho thấy sự phục hồi vẫn yếu. Trong năm 2025, Chính phủ cần có những chính sách kích cầu tiêu dùng, thu hút khách du lịch, đặc biệt là du lịch quốc tế thông qua chính sách miễn visa để qua đó kích thích khu vực dịch vụ tăng trưởng.

Ngoài ra, xuất khẩu cũng đang phụ thuộc rất nhiều vào cầu tiêu dùng của thế giới. Mặc dù năng lực sản xuất ở trong nước của chúng ta rất mạnh nhưng khi nhu cầu của các thị trường xuất khẩu lớn chững lại, chúng ta sẽ bị ảnh hưởng. Theo đánh giá của nhiều tổ chức quốc tế, nền kinh tế thế giới năm 2025 sẽ ổn định hơn nhưng một số thị trường lớn như Mỹ, EU, Trung Quốc vẫn còn khó dự đoán, nhất là các chính sách mới dưới thời Tổng thống Donald Trump chưa biết sẽ có lợi hơn hay là tác động không tốt đối với Việt Nam.

Dù vậy, tín hiệu đáng mừng là thời gian gần đây, Việt Nam đang ngày càng thu hút được các dự án FDI lớn, nhất là các dự án công nghệ mới, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo,… Đây sẽ là một trong những nguồn lực mới để kỳ vọng tăng trưởng bứt phá trong năm 2025 và những năm tiếp theo.

2025 - NĂM BẢN LỀ
TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia

Với mục tiêu Tổng Bí thư và Đảng, Nhà nước đã đề ra là đến năm 2030 Việt Nam là quốc gia thuộc nhóm có thu nhập trung bình cao, và đến năm 2045 trở thành nước thu nhập cao thì trong năm 2025 phải phấn đấu để đạt mức tăng trưởng ít nhất là 8% như Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo.

Đến giai đoạn năm 2026-2030, phải phấn đấu tăng trưởng đạt hai chữ số ở mức khoảng 10%. Sau đó từ năm 2031-2045 đạt 6,5 đến 7%. Bởi tốc độ tăng trưởng sẽ giảm dần cho dù chúng ta nỗ lực, cố gắng và quyết tâm, vì khi ấy quy mô kinh tế của Việt Nam sẽ rất lớn, khiến tỷ lệ tăng trưởng sẽ chậm dần do phải so sánh với mức nền rất cao của giai đoạn trước. Nếu làm được những điều này, mục tiêu trở thành nước thu nhập cao và có nền tảng công nghiệp hiện đại hoàn toàn khả thi.

Để tăng trưởng kinh tế thực sự đột phá, từ năm 2025 trở đi cần phải thực sự quyết liệt và thậm chí làm cách mạng ở 5 lĩnh vực quan trọng.

Thứ nhất, liên quan đến thể chế, phải thực sự đột phá, từ khâu làm luật cho đến khâu thực thi và giám sát luật. Đặc biệt, phải từng bước tháo gỡ khó khăn đang diễn ra càng nhanh càng tốt, để qua đó huy động và giải phóng nguồn lực hiệu quả hơn.

Thứ hai, cần quyết tâm thực hiện một cách nhanh, gọn và hiệu quả hai chủ trương rất lớn của Đảng và Nhà nước là đột phá về thể chế và cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy. Với quyết tâm của Đảng, Nhà nước cùng cả hệ thống chính trị, tôi tin chúng ta sẽ làm được. Như Tổng Bí thư đã nói, chúng ta sẽ bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Điều này rất khả thi nếu chúng ta quyết tâm triển khai thực hiện.

Thứ ba là cần phải tập trung vào các động lực tăng trưởng kinh tế của Việt Nam cả động lực truyền thống và động lực mới. Với động lực truyền thống, cỗ xe tam mã - xuất khẩu ròng, đầu tư và tiêu dùng - cần tiếp tục được thúc đẩy.

Bên cạnh đó, còn có động lực tăng trưởng mới đến từ các lĩnh vực công nghệ cao, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh còn rất nhiều dư địa để phát triển. Nghị quyết 57, Bộ Chính trị đã tập trung vào vấn đề này với việc đẩy mạnh phát triển những ngành nghề, lĩnh vực mới đem lại giá trị gia tăng cao như công nghiệp bán dẫn, thúc đẩy đổi mới sáng tạo...

Thứ tư là vấn đề cải cách thể chế. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy rằng khi chúng ta cải cách tốt về thể chế thì tăng trưởng kinh tế sẽ rất tích cực. Vì vậy, tôi cho rằng chúng ta cũng cần phải khai thác tốt hơn nguồn lực tăng trưởng mới này.

Cuối cùng là việc phối hợp chính sách, đặc biệt là giữa chính sách tài khoá và chính sách tiền tệ, chính sách giá cả và nhiều chính sách khác trong bối cảnh bên ngoài có rất nhiều thách thức, nhất là với chính quyền mới của Tổng thống Mỹ và nhiều quốc gia khác.