Một địa phương vừa giao nhiệm vụ triển khai dự án 'siêu dự án' đường sắt cao tốc trị giá 67 tỷ USD

Theo đó, Sở Tài chính được giao chủ trì, phối hợp Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Xây dựng khẩn trương tham mưu, đề xuất UBND Thành phố về giao nhiệm vụ chủ đầu tư, trình tự, thủ tục, lập, trình thẩm định, phê duyệt dự án Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phục vụ dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam (đoạn qua địa phận TP.Hồ Chí Minh); tham mưu, đề xuất việc bố trí vốn thực hiện dự án.

Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp Sở Nông nghiệp và Môi trường và các đơn vị liên quan tham mưu, đề xuất UBND Thành phố chỉ đạo thực hiện các nội dung sau:

Mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD) tại ga Thủ Thiêm và Depot Long Thành (nhiệm vụ của địa phương cần thực hiện quy định tại điểm 4 phần II và phần IV Phụ lục 1 kèm theo Nghị quyết số 106/NQ-CP ngày 23/4/2025 của Chính phủ về Kế hoạch triển khai Nghị quyết số 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam).

Rà soát ranh dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam (đoạn qua địa phận TP.Hồ Chí Minh) với các dự án trong khu vực; đảm bảo không trùng lắp phạm vi, hướng tuyến và ranh dự kiến dự án Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phục vụ Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam (đoạn qua địa phận TP.Hồ Chí Minh); trường hợp phát sinh khó khăn, vướng mắc, kịp thời tham mưu, đề xuất UBND Thành phố chỉ đạo xử lý hoặc báo cáo, kiến nghị Cơ quan có thẩm quyền xử lý.

Rà soát, đề xuất việc điều chỉnh các đồ án quy hoạch có liên quan (nếu có) liên quan đến Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam (đoạn qua địa phận TP.Hồ Chí Minh).

Phối hợp với Sở Nội vụ tham mưu, đề xuất bổ sung nhiệm vụ Tổ giúp việc để tham mưu Ban Chỉ đạo phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị TP.Hồ Chí Minh để chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ có liên quan dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam (đoạn qua địa phận TP.Hồ Chí Minh); tham mưu, đề xuất trình UBND Thành phố.

Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan tham mưu, đề xuất UBND Thành phố ban hành Kế hoạch triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phục vụ dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam (đoạn qua địa phận TP.Hồ Chí Minh). Rà soát quỹ đất, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất có liên quan đến Mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD) tại ga Thủ Thiêm và Depot Long Thành; tham mưu, đề xuất UBND Thành phố.

Phải triển khai được công tác giải phóng mặt bằng trong tháng 8/2025

Trước đó, vào chiều 16/6, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp trực tiếp kết hợp trực tuyến với các bộ, ngành, địa phương về công tác giải phóng mặt bằng phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam.

Phó Thủ tướng nêu rõ, Quốc hội đã thống nhất chủ trương tách giải phóng mặt bằng phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam thành một dự án riêng để chủ động và kịp thời triển khai. Việc này được giao cho Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cùng các địa phương tổ chức thực hiện.

Theo Phó Thủ tướng, việc triển khai dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là một nhiệm vụ chiến lược, có ý nghĩa lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội và kết nối liên vùng. Do đó, công tác chuẩn bị, đặc biệt là giải phóng mặt bằng, cần được tiến hành một cách khẩn trương, bài bản và đúng quy định.

Phát biểu tại buổi họp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng cho biết, trong Nghị quyết 106/NQ-CP Kế hoạch triển khai chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, ngày 23/4/2025, Chính phủ giao Bộ Xây dựng rà soát, bàn giao hồ sơ thiết kế sơ bộ và ranh giới giải phóng mặt bằng để địa phương xây dựng kế hoạch, triển khai tái định cư và công tác bồi thường. Tính đến nay, Bộ đã bàn giao hồ sơ cho 20 địa phương.

Các địa phương nơi dự án đi qua phải khẩn trương lập kế hoạch chi tiết, chủ động ứng vốn ngân sách địa phương để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, lập Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng trước ngày 1/7/2025.

Tính đến thời điểm ngày 12/6/2025, UBND các tỉnh, thành phố đã giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị phụ trách giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, mới có 1/20 địa phương (Ninh Bình) lập Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng; 5/20 địa phương (Vĩnh Phúc, Phú Yên, Hà Tĩnh, Thanh Hóa và Ninh Bình) hoàn thành rà soát sơ bộ nhu cầu tái định cư; 1/20 địa phương (TP. Huế) lập kế hoạch triển khai.

Bộ Xây dựng kiến nghị các địa phương tập trung rà soát, điều chỉnh quy hoạch đô thị - nông thôn, kế hoạch sử dụng đất, xác định vị trí và lập dự án xây dựng khu tái định cư…

Theo kế hoạch, các địa phương được yêu cầu hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư cơ bản trước tháng 12/2026 để bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) chủ trì thực hiện tiểu dự án di dời các công trình điện từ 110 kV trở lên, hoàn thành trước tháng 12/2026.

Chỉ đạo của Bộ Chính trị, Đảng ủy Chính phủ và Thường trực Chính phủ là trong tháng 8/2025 phải triển khai được công tác giải phóng mặt bằng, trong đó có cả vấn đề tái định cư, như là bước khởi động dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

"Thời gian không còn nhiều, các bộ, ngành và địa phương phải có kế hoạch cụ thể, chi tiết về tiến độ, công việc, đồng thời báo cáo rõ những khó khăn còn tồn tại để kịp thời xử lý", Phó Thủ tướng nói và nhấn mạnh các địa phương là lực lượng chủ lực trong thực hiện dự án giải phóng mặt bằng.

Tuy nhiên, để địa phương làm được, cần bảo đảm đầy đủ điều kiện pháp lý và kỹ thuật, đặc biệt là các nội dung thuộc thẩm quyền của Trung ương như chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất lúa, quy hoạch hạ tầng... "nếu thấy còn vướng thì phải báo cáo ngay để tháo gỡ".

Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các bộ, ngành liên quan cần hướng dẫn, làm rõ các thủ tục liên quan đến đền bù, tái định cư, bố trí khu dân cư mới… để bảo đảm quá trình vận động, di dời người dân được thuận lợi, đồng thuận.

Theo Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có chiều dài 1.541 km, với tổng vốn sơ bộ khoảng 1,7 triệu tỷ đồng, tương đương 67 tỷ USD.

Điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TPHCM), đi qua 20 tỉnh, thành phố. Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, số địa phương còn lại là 15.Quy mô dự án gồm 23 ga, trong đó có 5 ga hàng hóa. Nhu cầu sử dụng đất sơ bộ khoảng 10.827 ha. Dự kiến khoảng 120.836 hộ dân phải tái định cư.