Rất khó tìm mô hình đầu tư nhà ở xã hội phù hợp
Thời gian qua, việc triển khai phát triển nhà ở xã hội đã nhận được sự đồng tình và ủng hộ của các cấp, bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp. Tuy vậy, kết quả phát triển nhà ở xã hội hiện nay rất hạn chế.
Hiện để thúc đẩy việc phát triển các dự án nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng đang khẩn trương hoàn thiện Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội (NOXH) cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030".
Trước đó, đề án do Bộ Xây dựng đưa ra đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, tổng số căn hộ NOXH, nhà ở công nhân các địa phương hoàn thành là hơn 1,4 triệu căn hộ. Tuy nhiên, sau khi nhận được góp ý từ các thành viên Chính phủ, đơn vị này đề xuất điều chỉnh mục tiêu đề án xuống còn hơn 1 triệu căn NOXH dù thị trường đang thiếu nguồn cung.
“Chỉ dựa vào ngân sách quốc gia để phát triển các dự án NOXH là điều không thể. Theo phân tích của chúng tôi ở nhiều thị trường, phía Nhà nước phải khuyến khích khối tư nhân để các doanh nghiệp tham gia nhiều hơn vào vấn đề này”, ông Troy Griffiths, Phó giám đốc Điều hành Savills Việt Nam nêu quan điểm khi trao đổi với chúng tôi về việc xây dựng NOXH ở Việt Nam.
Theo ông Troy Griffiths, rất khó để tìm ra một mô hình đầu tư phù hợp, đảm bảo lợi ích hài hòa cho các bên khi phát triển dự án NOXH. Có nhiều yếu tố cần xem xét kỹ lưỡng như điều kiện để mua NOXH, cách thức phân phối cũng như quy định chuyển nhượng NOXH. Điều này sẽ rất khó để thực hiện trừ khi có một tổ chức riêng được thành lập để giải quyết được những vấn đề đó.
Ngoài ra, theo ông Troy, một vấn đề khác là những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư NOXH hiện tại chưa đủ hấp dẫn. Do đó, rất khó để đại bộ phận các chủ đầu tư trên thị trường tạo ra lợi nhuận từ dòng sản phẩm này.
Vì vậy, đứng trước bài toán lợi nhuận, khối tư nhân vẫn đang tập trung ở các phân khúc cao hơn mà chưa chú trọng đến thị trường quan trọng này.
“Khi so sánh lợi nhuận 10%/năm khi đầu tư vào NOXH với những rủi ro trong quá trình phát triển dự án, các doanh nghiệp có thể dễ dàng thu được 9,5%/năm từ việc gửi tiền ngân hàng. Do đó, đây chưa hẳn là một kênh đầu tư có thể hấp dẫn các doanh nghiệp”, ông Troy khẳng định.
Lời giải nào cho Việt Nam?
Đánh giá sâu hơn về việc xây dựng NOXH hiện nay, ông Troy cho rằng, thời gian qua, mặc dù đã có rất nhiều sáng kiến được đề xuất nhằm xây dựng những thay đổi về chính sách trong phát triển NOXH song vẫn chưa đủ để thu hút các chủ đầu tư tham gia vào thị trường này.
Để dẫn chứng, ông cho biết, tại một số thị trường phát triển như Ấn Độ và Trung Quốc, các doanh nghiệp tư nhân có thể cung cấp một lượng lớn nguồn cung nhà ở bình dân, ví dụ như các dự án nhà ở công nhân ở gần khu công nghiệp.
Do đó, mô hình này cũng có thể được ứng dụng cho Việt Nam trước sự phát triển mạnh mẽ của ngành sản xuất hiện nay cũng như rất nhiều nhà đầu tư quốc tế đang hứng thú với phân khúc đặc biệt này
Tuy nhiên, chưa có quy định đầy đủ nào về điều kiện để xây dựng các dự án nhà ở xã hội đối với các chủ đầu tư quốc tế. Điều kiện để các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường này là một lộ trình dài hạn với dự án quy mô lên đến hàng chục nghìn căn hộ. Trong khi các dự án hiện nay tại Việt Nam vẫn đang được thực hiện một cách rời rạc.
“Nếu Việt Nam có một chiến lược rõ ràng, xuyên suốt, được chỉ đạo và đảm bảo bởi Chính phủ, tôi tin rằng sẽ thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư quốc tế bởi chỉ với dự án quy mô lớn mới có thể thu hút khối tư nhân về mặt lợi nhuận”, vị chuyên gia khuyến nghị.
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, trong năm 2022 các dự án bất động sản mới được cấp phép tiếp tục giảm so với các năm 2021 khiến nguồn cung bất động sản, nhà ở, đặc biệt nhà ở dành cho đối tượng thu nhập thấp vẫn còn hạn chế.
Trong đó, về dự án nhà ở xã hội, thống kê từ sở xây dựng các địa phương cho thấy, trên cả nước có 9 dự án được cấp phép mới với quy mô 5.526 căn hộ; 114 dự án với 6.196 căn hộ đã hoàn thành xây dựng; 27 dự án với 8.245 căn hộ đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai theo thông báo của các sở xây dựng.
Với dự án nhà ở công nhân, trong năm 2022, trên cả nước mới có 2 dự án được cấp phép mới với quy mô 1.729 căn hộ; 1 dự án với 32 căn hộ đã hoàn thành xây dựng; 4 dự án với 2.328 căn hộ đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai.
.jpg)
