
MỘT NĂM NHIỀU DẤU ẤN
Theo ông, đâu là dấu ấn thành công và đâu là những vấn đề nổi cộm của ngành ngân hàng trong năm 2024 vừa qua?
Năm 2024, tôi nghĩ ngành ngân hàng có nhiều gam màu sáng - tối đan xen.
Về phía tín dụng, ngân hàng tiếp tục là nguồn cung cấp vốn cho toàn nền kinh tế và hỗ trợ phát triển kinh tế. Tuy nhiên có một số việc phải điều chỉnh rất nhiều.
Thứ nhất, Luật các Tổ chức tín dụng sửa đổi mới có hiệu lực ngày 1/7/2024, cho nên với tất cả những sửa đổi thì các ngân hàng cũng phải lên một lộ trình để có thể đáp ứng được những điều sửa đổi trong đó có vấn đề điều chỉnh tỷ lệ sở hữu cho phù hợp, tránh các nhóm lợi ích thao túng ngân hàng.
Điều thứ hai là tín dụng tăng trưởng trong năm 2024 được xem là còn chậm. Dĩ nhiên, ngành ngân hàng muốn đẩy mạnh tín dụng, tuy nhiên khả năng vay tiền được mà chúng ta thường gọi là sức hấp thụ của nền kinh tế xuống thấp vì rủi do tăng cao, chính vì thế nợ xấu ngành ngân hàng tăng lên trong năm 2024.
Năm 2024, ngành ngân hàng đã có bước tiến xa trong việc chuyển đổi số giúp tạo ra tiện lợi cho người dân. Tuy vậy lỗ hổng bảo mật thì vẫn còn thiếu sót, và chính tôi cũng từng là nạn nhân của tội phạm công nghệ cao ngành ngân hàng. Tuy đã được điều chỉnh qua Quyết định số 2345 của NHNN, yêu cầu ngân hàng bổ sung sinh trắc học, tuy nhiên chúng ta vẫn cần phải tăng cường hơn trong việc bảo mật.
Ngoài ra, các sản phẩm của ngân hàng vẫn còn thiếu sót, một trong những sản phẩm là tín dụng cho vay mua nhà, theo đó, hiện vẫn chưa có gói tín dụng cho vay mua nhà với thời gian dài, ví dụ khoảng 30 năm, và với lãi suất cố định. Lãi suất của chúng ta vẫn là lãi suất thả nổi, tức là lúc đầu rất thấp để mời gọi khách hàng, nhưng khi hết ưu đãi lãi suất được điều chỉnh theo công thức cứ 6 tháng một lần. Điều này chúng ta cũng phải cải tiến nhiều để hợp với thông lệ quốc tế.
Một điều nữa là tuy có cải tiến, nhưng một số quy định pháp luật vẫn còn khá trồng chéo và còn nhiều cản trở cho các hoạt động ngân hàng. Cụ thể như việc thế chấp tài sản còn rất khó khăn, hay không dễ dàng trong việc chuyển nhượng tài sản đảm bảo…

Đâu là trở ngại nội tại kéo dài từ năm 2024, sang năm 2025 mà ngành ngân hàng sẽ phải đối mặt, thưa ông?
Như tôi đã nói, ngành ngân hàng cần phải tiếp tục có những sản phẩm phù hợp với thời đại mới.
Mặt khác, việc xử lý nợ xấu vẫn là một trong những thách thức lớn của ngành. Bộ đệm dự phòng của toàn ngành đã thu hẹp đáng kể trong năm 2024, với tỷ lệ bao phủ nợ xấu trung bình giảm xuống còn 83%, mức thấp nhất trong 5 năm qua.
Điều này gây áp lực lớn trong việc trích lập dự phòng và xử lý nợ xấu. Việc kiểm soát nợ xấu đòi hỏi các ngân hàng không chỉ tăng cường quản trị rủi ro, mà còn phải phối hợp với các cơ quan quản lý để tìm giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp.
NHIỀU TÍN HIỆU SÁNG HƠN
Năm 2024, NHNN đã thực hiện thay đổi cơ chế phân bổ room, phân bổ ngay từ đầu năm và trao cơ hội cho những ngân hàng có thể tăng trưởng. Ông đánh giá thế nào về sự thay đổi này?
Ngày từ đầu năm 2024, NHNN đã giao hết room tín dụng chứ không giữ như các năm trước, theo tôi đây là một thay đổi tốt. Mặc dù NHNN vẫn muốn giữ room tín dụng, nhưng theo tôi nên bỏ room tín dụng, để các ngân hàng họ tự theo khả năng của họ đẩy room ra.
Cách đây 10 năm, có trường hợp ngân hàng tăng trưởng tín dụng hơn 100% nhưng hiện nay không thể có chuyện đó, bởi hiện nay NHNN có nhiều công cụ để kiểm soát, thành ra room tín dụng cho hệ thống ngân hàng rất là nhiêu khê và làm “bó tay” các ngân hàng khi nhiều nhà băng có thể tăng trưởng tín dụng theo cách mạnh mẽ hơn.
Năm 2024, ngành ngân hàng đã có bước tiến xa trong việc chuyển đổi số giúp tạo ra tiện lợi cho người dân. Tuy vậy lỗ hổng bảo mật thì vẫn còn thiếu sót, và chính tôi cũng từng là nạn nhân của tội phạm công nghệ cao ngành ngân hàng.
Đặc biệt đối với những ngân hàng yếu kém, khi giao cho họ một mức room tín dụng như thế thì sẽ đặt họ vào tình trạng phải tăng trưởng bằng mọi giá, còn không thì năm sau họ sẽ phải hạ mức tăng trưởng tín dụng cái room đó, điều đó cũng không hợp lý.
Như ông đã chia sẻ, năm 2025 được tiên lượng nợ xấu sẽ tăng, trong khi đó chính sách giãn hoãn phân loại nợ theo Thông tư 02 sẽ chấm dứt, ông nhìn nhận vấn đề này như thế nào, thưa ông?
Ngày 31/12/2024, việc gia hạn Thông tư 02/2023/TT-NHNN về tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ đã chính thức hết hiệu lực. Tôi nghĩ rằng trong tương lai, Thông tư 02 có thể nên được gia hạn thêm để giúp các doanh nghiệp và ngân hàng tái cơ cấu nợ một cách phù hợp.
Tuy nhiên, có một lưu ý là trong Thông tư 02 trước đây có quy định cho phép ngân hàng không chuyển nhóm nợ, điều này làm cho bức tranh nợ xấu trở nên mù mờ, thành ra nếu Thông tư 02 được gia hạn thì tôi đề nghị là cho phép chuyển nhóm nợ, bởi khi chuyển nhóm nợ thì chất lượng tài sản của các ngân hàng rõ ràng hơn, các ngân hàng sẽ không che giấu được nợ xấu, điều đó tốt cho nền kinh tế.
Tôi cũng đề nghị khi chuyển lên nhóm nợ xấu thì vẫn cho phép các doanh nghiệp được vay với lãi suất ưu đãi và không có những hạn chế.
Vậy thì về cơ hội thì sao? Bước sang 2025, theo ông, đâu là cơ hội mà ngành ngân hàng sẽ tiếp tục đón nhận?
Năm 2024, xuất nhập khẩu và ngoại thương của chúng ta đã tăng trưởng tốt, và vì thế bước sang năm 2025, những điều kiện về ngoại thương của chúng ta sẽ tiếp tục khả quan. Song vấn đề này cũng đòi hỏi ngành ngân hàng phát triển những dịch vụ đáp ứng nhu cầu cho ngoại thương, cho thanh toán quốc tế.
Năm nay, Chính phủ cũng sẽ có nhiều biện pháp hỗ trợ cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tôi đề nghị Chính phủ nên cải tổ chương trình bảo lãnh tín dụng để có thể bảo lãnh các doanh nghiệp vừa và nhỏ, giúp họ thuận lợi hơn trong vay ngân hàng.
Cảm ơn ông về những chia sẻ!