Ngày 23/5/2025, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Kết luận thanh tra số 22/KL-TTNH4 về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty TNHH Bảo Tín Minh Châu (Bảo Tín Minh Châu).
Cuộc thanh tra được thực hiện theo Quyết định số 324/QĐ-TTGSNH2 ngày 17/5/2024 của Chánh Thanh tra, giám sát ngân hàng, nhằm kiểm tra việc tuân thủ pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại doanh nghiệp.
Kết quả thanh tra cho thấy, Bảo Tín Minh Châu cơ bản chấp hành các quy định về kinh doanh vàng, bao gồm hoạt động mua, bán vàng miếng theo giấy phép của NHNN, báo cáo số liệu cơ bản đầy đủ và niêm yết giá vàng công khai. Công ty cũng có những bước tiến tích cực trong nhận thức và thực hiện quy định phòng, chống rửa tiền.
Tuy nhiên, trong quá trình thanh tra, NHNN phát hiện nhiều vi phạm nghiêm trọng. Cụ thể, ngoài các vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế,... trong hoạt động kinh doanh vàng tại Bảo Tín Minh Châu, đã báo cáo, trình Thống đốc NHNN phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý; Bảo Tín Minh Châu còn có những thiếu sót, vi phạm, tập trung vào các nội dung như sau:
Thứ nhất, việc chấp hành chính sách, pháp luật về hoạt động kinh doanh vàng: Vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; vi phạm về giao dịch bán vàng với giá bán cao hơn giá niêm yết.
Vi phạm quy định về thương mại điện tử, sử dụng công nghệ số để kinh doanh vàng, cụ thể như: Không công bố trên “website: btmc.vn” thông tin vận chuyển và giao nhận; không công bố trên “website: btmc.vn” quy trình tiêp nhận, trách nhiệm xử lý khiếu nại của khách hàng và cơ chê giải quyêt tranh châp liên quan đến họp đồng được giao kết trên website thương mại điện tử; không xây dựng, ban hành chính sách đảm bảo an toàn, an ninh cho việc thu thập và sử dụng thông tin cá nhân của người tiêu dùng trên “website: btmc.vn”; không xây dựng chính sách bảo vệ thông tin cá nhân người tiêu dùng trên trang chủ website thương mại điện tử “website: btmc.vn”.
Bảo Tín Minh Châu có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm, hàng hóa do doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh.
Thứ hai, việc chấp hành quy định pháp luật về hoạt động phòng chống rửa tiền:
Bảo Tín Minh Châu ban hành quy định nội bộ về phòng chống rửa tiền sai thẩm quyền, không đầy đủ nội dung theo quy định; không thực hiện lưu trữ thông tin liên quan đến khách hàng, giao dịch phải báo cáo.
Bảo Tín Minh Châu vi phạm một số quy định của pháp luật về hoạt động Phòng chống rửa tiền, cụ thể: ban hành quy định nội bộ có nội dung không đầy đủ; không có hệ thống quản lý để xác định khách hàng nước ngoài là cá nhân có ảnh hưởng chính trị; không thực hiện báo cáo giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng; không thực hiện nhận biết thông tin khách hàng; không thực hiện phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro về rửa tiền; không đào tạo, bồi dưỡng về phòng, chống rửa tiền hoặc đào tạo, bồi dưỡng về phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố không đúng quy định của pháp luật; không thực hiện việc đánh giá rủi ro về rửa tiền; không phân công hoặc không đăng ký phân công cán bộ, bộ phận chịu trách nhiệm về phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố.
Thứ ba, việc chấp hành các quy định pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ; về kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế: Bảo Tín Minh Châu hạch toán chi phí quà tặng vào giá vốn của hàng hóa dịch vụ mua vào không đúng quy định, dẫn đến giảm số thuế giá trị gia tăng phải nộp;...
Kết luận thanh tra xác định, nguyên nhân là do người đại diện theo pháp luật, lãnh đạo, nhân viên Bảo Tín Minh Châu chưa nghiêm túc chấp hành một số quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, phòng chống rửa tiền và hạch toán kế toán, lập và sử dụng chứng từ kế toán, kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế.
Về các biện pháp xử lý theo thẩm quyền, ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, Thanh tra NHNN đã có báo cáo một số vụ việc qua thanh tra hoạt động kinh doanh vàng tại Bảo Tín Minh Châu có vi phạm pháp luật, dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, Thống đốc NHNN đã phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý.
Đồng thời, Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Bảo Tín Minh Châu liên quan đến một số vi phạm quy định về hoạt động phòng, chống rửa tiền và chế độ thông tin báo cáo mua, bán vàng miếng với tổng số tiền phạt là hơn 2,6 tỷ đồng.
Ngoài ra, NHNN yêu cầu Bảo Tín Minh Châu chấm dứt ngay các hành vi vi phạm, khẩn trương khắc phục thiếu sót và nghiêm túc thực hiện các quy định pháp luật về kinh doanh vàng, phòng chống rửa tiền, kế toán và thuế. Đồng thời, đề nghị các Bộ, ngành có liên quan phối hợp xử lý các vấn đề thuộc thẩm quyền.
