Hộ kinh doanh không bị truy thu thuế khoán

Từ 1/6, theo Nghị định 70, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm thuộc một số ngành nghề (ăn uống, khách sạn, bán lẻ, vận tải hành khách, thẩm mỹ, vui chơi giải trí...) sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế. Đồng thời, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị yêu cầu xóa bỏ hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh chậm nhất trong 2026.

Liên quan đến vấn đề xoá bỏ hình thức thuế khoán, ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế cho biết, hình thức thuế khoán đã không còn phù hợp với thực tế hiện nay vì quy mô hoạt động kinh doanh đã khác trước. Các hộ kinh doanh không chỉ buôn bán tại một địa điểm, họ hoạt động trên các sàn thương mại điện tử, nền tảng mạng xã hội. Thậm chí, nhiều hộ còn có chuỗi cửa hàng, kinh doanh xuyên biên giới.

Việc thu thuế khoán đang có nhiều hạn chế. Ngành thuế muốn cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện cho hộ kinh doanh khai, nộp thuế. Tuy nhiên, chính sách thuế khoán có điểm hạn chế, hộ kinh doanh khó được hưởng những ưu đãi về thuế, như thu nhập doanh nghiệp, khi đóng khoán.

Bên cạnh đó, việc tính thuế trên doanh thu, đặc biệt với những ngành hàng khác nhau và quy mô lớn, không phản ánh đúng thực tế lãi lỗ của hộ kinh doanh, gây ra sự thiếu công bằng.

Cơ quan thuế luôn khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp siêu nhỏ. Việc này sẽ giúp họ nhận được sự hỗ trợ về chính sách từ Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các Bộ ban ngành, tạo minh bạch, rõ ràng. Nếu kinh doanh có lãi thì đóng góp cho ngân sách nhà nước, ngược lại thì họ không phải đóng góp.

“Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều hộ kinh doanh vẫn còn e ngại do tâm lý muốn duy trì sự đơn giản trong hoạt động, dù nhiều địa phương đã có chính sách hỗ trợ. Cơ quan thuế sẽ tiếp tục tuyên truyền, nghiên cứu các giải pháp hỗ trợ, giúp người dân, hộ kinh doanh hiểu rõ hơn về lợi ích lâu dài và công bằng khi chuyển đổi”, ông Sơn nói.

Trong giai đoạn đầu chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, người nộp thuế có thể chưa quen với việc ghi chép, theo dõi sổ sách kế toán và lưu trữ hóa đơn, chứng từ. Nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh, Bộ Tài chính, ngành Thuế đã phối hợp với các hiệp hội, các tổ chức, các nhà cung cấp giải pháp hóa đơn điện tử để cung cấp miễn phí các công cụ, phần mềm kế toán dùng chung, hỗ trợ về thiết bị và chi phí dịch vụ hóa đơn điện tử trong giai đoạn đầu.

Ngày 14/6, Quốc hội chính thức thông qua Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/10/2025. Theo đó, Luật quy định áp dụng mức ưu đãi thuế cho doanh nghiệp là 15% và 17% trong một số trường hợp

Thuế suất 15% áp dụng đối với doanh nghiệp có tổng doanh thu năm không quá 03 tỷ đồng.

Thuế suất 17% áp dụng đối với doanh nghiệp có tổng doanh thu năm từ trên 03 tỷ đồng đến không quá 50 tỷ đồng.

Tại Toạ đàm diễn ra vào ngày 17/6 do Vnexpress tổ chức, trước câu hỏi, cơ quan thuế truy thu 1 tỷ đồng đối với một hộ gia đình bán cơm online từ năm 2018, hiện có quy định truy thu như vậy hay không, ông Mai Sơn cho biết, kinh doanh online, tương tự hoạt động trên các sàn thương mại điện tử (mà Tổng cục Thuế đã xây dựng cổng dành riêng từ năm ngoái), có đặc trưng là dòng tiền rõ ràng. Do đó, cá nhân hay hộ kinh doanh online sẽ thực hiện kê khai và nộp thuế theo từng lần phát sinh, theo tháng hoặc quý, dựa trên doanh thu thực tế.

Cơ quan thuế sẽ xác định nghĩa vụ thuế dựa trên tổng doanh thu kê khai và tỷ lệ phần trăm trên doanh thu tương ứng. Ví dụ, kinh doanh thương mại là 1,5%, dịch vụ 5%. Trong trường người làm tiếp thị liên kết hoặc livestream bán hàng thuê cho công ty, phần thu nhập này sẽ được tính như tiền lương, tiền công.

Còn các hộ kinh doanh cố định sẽ kê khai dự kiến doanh thu cho năm tiếp theo. Dựa trên tờ khai này, cơ quan thuế sẽ kết hợp với các dữ liệu như diện tích cửa hàng, số lượng nhân công, chi phí điện nước hàng tháng và doanh số của năm liền kề để đánh giá.

Thông qua hội đồng tư vấn xã, phường, mức doanh thu dự kiến sẽ được xác định và thông báo đến hộ kinh doanh trước ngày 20/1 hàng năm. Danh sách này được công khai theo quy định. Sau đó, hộ kinh doanh sẽ nộp thuế hàng tháng hoặc quý theo mức doanh thu đã được thống nhất.

Tuy nhiên, nếu hộ khoán có thay đổi quy mô kinh doanh (diện tích kinh doanh, lao động, doanh thu...), họ phải thông báo khai, điều chỉnh tờ khai. Cơ quan thuế căn cứ vào tờ khai, cơ sở dữ liệu và nếu xác định doanh thu khoán thay đổi từ 50% trở lên, thì thông báo thay đổi mức thuế khoán cho hộ kinh doanh.

Việc điều chỉnh này không có nghĩa là hộ kinh doanh sẽ bị truy thu phần thuế của các tháng trước đó. Đây là điểm khác biệt rõ ràng giữa kinh doanh online và hộ kinh doanh cố định, dù cả hai đều tính thuế theo tỷ lệ trên doanh số tùy theo ngành nghề.