Bộ Tài chính trình Chính phủ hướng tháo gỡ cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Liên quan đến điểm nóng thị trường trái phiếu, Bộ Tài chính vừa trình Chính phủ dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 153/2020/NĐ-CP quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu ra thị trường quốc tế.

Trong đó, điểm nhấn đáng chú ý nhất của dự thảo mới là cho phép kéo dài kỳ hạn và chuyển đổi thành tài sản khác với trái phiếu doanh nghiệp đã phát hành.

Theo dự thảo, Bộ Tài chính đề xuất giãn thời gian thực hiện thêm một năm đối với quy định về xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tại Nghị định 65, từ ngày 01/01/2023 sang ngày 01/01/2024.

Trước đó, Nghị định 65 quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp phải đảm bảo danh mục nắm giữ có giá trị trung bình 2 tỷ đồng tối thiểu trong 180 ngày, không bao gồm tiền đi vay.

Trong tờ trình Chính phủ dự thảo nghị định mới, Bộ này báo cáo thị trường đang gặp khó khăn về thanh khoản. Việc giãn thời gian thực hiện quy định về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trong vòng 01 năm sẽ giúp thị trường có thêm thời gian điều chỉnh và có thể duy trì cầu đầu tư trái phiếu của nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân.

Cũng tại dự thảo, Bộ Tài chính cũng kiến nghị Chính phủ cho phép hoãn thực hiện quy định về yêu cầu bắt buộc xếp hạng tín nhiệm trong vòng 1 năm, từ ngày 01/01/2024 sẽ thực hiện thay vì từ 1/1/2023 như quy định tại Nghị định 65. Đối với trái phiếu chào bán ra công chúng, doanh nghiệp phát hành vẫn phải xếp hạng tín nhiệm từ đầu năm sau.

Trước đó, Nghị định 65 yêu cầu từ ngày 01/01/2023, hồ sơ chào bán trái phiếu của doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải có kết quả xếp hạng tín nhiệm, được áp dụng với những doanh nghiệp có: tổng giá trị trái phiếu huy động trong 12 tháng lớn hơn 500 tỷ đồng và lớn hơn 50% vốn chủ sở hữu; hoặc tổng dư nợ trái phiếu lớn hơn 100% vốn chủ sở hữu.

Đáng chú ý, tại dự thảo mới, Bộ Tài chính còn đề xuất cho phép doanh nghiệp được thay đổi kỳ hạn, hoán đổi trái phiếu đã phát hành theo quy định của pháp luật về phát hành trái phiếu tối đa không quá 2 năm so với kỳ hạn tại phương án phát hành trái phiếu đã công bố cho nhà đầu tư.

Trong đó, việc gia hạn này phải được các chủ sở hữu trái phiếu đại diện trên 65% tổng số trái phiếu lưu hành chấp thuận.

Theo Bộ Tài chính, trong bối cảnh thị trường tài chính, tiền tệ gặp khó khăn về thanh khoản, doanh nghiệp khó phát hành trái phiếu mới trong khi lại có áp lực trả nợ đối với trái phiếu đáo hạn năm 2023-2024. Do đó, quy định này sẽ hỗ trợ doanh nghiệp giảm lượng trái phiếu đáo hạn đạt đỉnh vào 2 năm tới và có khả năng huy động vốn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh và cơ cấu lại các khoản nợ.

Ngoài ra, trong dự thảo, Bộ Tài chính cũng kiến nghị cho phép doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu thỏa thuận về việc chuyển đổi khoản thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn thành khoản vay hoặc tài sản khác.

Bộ Tài chính nhận định thị trường trái phiếu đang gặp khó khăn do 3 nguyên nhân chính.

Thứ nhất là sai phạm của một số doanh nghiệp bị cơ quan điều tra phát hiện và một số thông tin thất thiệt đã ảnh hưởng đến thị trường và niềm tin của nhà đầu tư Thứ 2 là thanh khoản của cả nền kinh tế gặp khó khăn nên doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh và cân đối dòng tiền.

Thứ 3 lãi suất ngân hàng tăng mạnh trong thời gian ngắn dẫn đến xu hướng dịch chuyển dòng vốn từ thị trường chứng khoán sang kênh ngân hàng, nhà đầu tư bán trái phiếu doanh nghiệp để chuyển sang gửi tiết kiệm với lãi suất cao.

Vì vậy, Bộ Tài chính đã kiến nghị Chính phủ và các có cấp thẩm quyền các giải pháp vĩ mô về chính sách tiền tệ, vấn đề truyền thông, thanh kiểm tra và tổ chức thị trường để lấy lại niềm tin và tháo gỡ khó khăn thanh khoản cho thị trường.

Theo báo cáo mới nhất từ Hiệp hội Trái phiếu Việt Nam (VBMA), trong tháng 11/2022, có 5 đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ được ghi nhận với giá trị 1.934,7 tỷ đồng. Trong đó, CTCP Tập đoàn Masan là doanh nghiệp phát hành nhiều nhất với 1.700 tỷ đồng. Ngoài ra còn có 4 đợt phát hành đến từ Ngân hàng TMCP BIDV, Công ty CP Đầu tư Đức Trung và CTCP City Auto.

Như vậy, dù thị trường trong tháng 11 đã ghi nhận đà phục hồi so với với tháng 10 (chỉ có duy nhất 1 đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ được ghi nhận với giá trị 210 tỷ đồng) - tuy nhiên vẫn giảm rất mạnh nếu so với tháng 9 (đã có tổng cộng 25 đợt phát hành riêng lẻ TPDN trong nước với tổng giá trị phát hành là 15.363 tỷ đồng).

Trong khi đó, khối lượng trái phiếu doanh nghiệp được mua lại trước hạn đến hết tháng 11 là 163.974 tỷ đồng, tăng 32% so với cùng kỳ năm 2021. Đồng thời, bước sang năm 2023, sẽ có khoảng 308.622 tỷ đồng trái phiếu đáo hạn.