Nghị quyết 68 và lối mở cho kinh tế tư nhân qua giao dịch hàng hóa

Theo PGS.TS Ngô Trí Long, Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị không chỉ tái khẳng định vai trò then chốt của khu vực kinh tế tư nhân mà còn xác lập lại phương thức vận hành nền kinh tế theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Nghị quyết 68 và lối mở cho kinh tế tư nhân qua giao dịch hàng hóa
Theo PGS.TS Ngô Trí Long, mô hình giao dịch qua sở là cơ chế vận hành hiện đại, hạn chế tối đa tình trạng thao túng.

Xác lập lại hoạt động của thị trường

Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân không chỉ định vị lại khu vực kinh tế tư nhân trong nền kinh tế, mà thông qua phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết còn xác lập lại định hướng phát triển của thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong thời gian tới.

Định hướng nhất quán của Nghị quyết là doanh nghiệp tư nhân được “tự do kinh doanh các ngành nghề pháp luật không cấm”, trong “môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, ổn định...”

Để làm được những điều đó, Nghị quyết nêu rõ chức năng Nhà nước là “kiến tạo, phục vụ, hỗ trợ kinh tế tư nhân phát triển nhanh, bền vững, không can thiệp hành chính vào hoạt động sản xuất kinh doanh trái với nguyên tắc thị trường” và “sử dụng các công cụ thị trường để điều tiết nền kinh tế, giảm thiểu sự can thiệp và xóa bỏ các rào cản hành chính, cơ chế “xin - cho”, tư duy “không quản được thì cấm”...”

Những nguyên tắc này được đặt trong Nghị định về phát triển kinh tế tư nhân đặt ra yêu cầu phải tạo lập một thị trường giao dịch minh bạch, hiệu quả, đảm bảo tính công bằng giữa các thành phần của kinh tế nhà nước và kinh tế tư nhân trong các vấn đề của thị trường.

Do đó, để những nguyên tắc này được thực hiện đúng, đủ, nhất thiết cần xây dựng một thị trường mà ở đó, các thành phần kinh tế tham gia đều có vai trò bình đẳng, chịu sự điều chỉnh từ quy luật thị trường thay vì can thiệp hành chính.

Trong bối cảnh ấy, mô hình giao dịch qua sở xuất hiện như một công cụ thị trường tối ưu, vừa đúng với định hướng của Nghị quyết khi tạo lập một cơ chế vận hành giá cả minh bạch theo cung – cầu.

PGS.TS Ngô Trí Long cho biết, thông qua việc niêm yết giá công khai, liên thông trực tiếp với các sở quốc tế và áp dụng cơ chế giao dịch khớp lệnh điện tử, giao dịch qua sở nói chung và giao dịch hàng hóa qua sở nói riêng tạo ra một môi trường minh bạch, nơi giá cả được hình thành dựa trên cung – cầu thực và phản ánh đúng tín hiệu thị trường.

Đây là cơ chế vận hành hiện đại, hạn chế tối đa tình trạng thao túng, ép giá hay thông tin bất cân xứng – những rào cản lớn đối với kinh tế tư nhân, PGS.TS Ngô Trí Long nhấn mạnh.

Đặc biệt, với lĩnh vực hàng hóa, có thể bao gồm rất nhiều lĩnh vực, mặt hàng có thể niêm yết giao dịch, từ những mặt hàng nông sản mà Việt Nam có thế mạnh như ngô, cà phê cho đến những sản phẩm như xăng dầu, điện... đều có thể giao dịch qua sở hàng hóa.

Các sở hàng hóa với các hợp đồng chuẩn hóa giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn thông tin chính thức, được giám sát chặt chẽ bởi sở giao dịch và cơ quan quản lý, từ đó giảm thiểu rủi ro cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư. Qua đó doanh nghiệp cũng chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất, phòng ngừa rủi ro, và từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Quảng cáo

Mảnh ghép còn thiếu của thị trường tài chính hiện đại

Xét trong lịch sử, việc hình thành giao dịch hàng hóa gắn liền với nhu cầu phòng ngừa rủi ro của các nhà sản xuất và thương nhân trong bối cảnh thị trường ngày càng biến động và phức tạp. Việc hình thành các công cụ phái sinh hàng hóa (hợp đồng tương lai, quyền chọn, hợp đồng kỳ hạn) đã giúp các doanh nghiệp kiểm soát được rủi ro biến động giá, đồng thời tạo ra thị trường tài chính có chiều sâu và thanh khoản cao.

Trên thế giới, mô hình sở giao dịch hàng hóa tập trung đã được hình thành và phát triển hàng trăm năm qua. Những trung tâm này không chỉ là nơi giao dịch hàng hóa mà còn là các đầu mối tài chính quan trọng góp phần làm nên sức mạnh kinh tế quốc gia.

Nhận thức được vai trò quan trọng của giao dịch hàng hóa trong minh bạch hóa thị trường và phát triển kinh tế, Chính phủ Việt Nam đã xác định giao dịch hàng hóa là một trong ba trụ cột quan trọng của Trung tâm tài chính quốc tế, gồm trục Tài chính – Ngân hàng – Fintech và trục Chứng khoán – Quỹ đầu tư – Bảo hiểm, Giao dịch hàng hóa – Logistics - Dữ liệu.

Trong đó, giao dịch hàng hóa không chỉ góp phần đa dạng hóa sản phẩm tài chính mà còn là kênh quan trọng giúp kết nối trực tiếp thị trường trong nước với các Sở hàng hóa quốc tế, tạo ra giá cả minh bạch, phản ánh sát thực cung – cầu toàn cầu.

Việc phát triển sở giao dịch hàng hóa hiện đại sẽ thúc đẩy sự phát triển của các ngành sản xuất, xuất khẩu chủ lực như nông sản, khoáng sản và năng lượng, đồng thời thu hút mạnh mẽ dòng vốn đầu tư quốc tế vào thị trường tài chính hàng hóa.

Hệ sinh thái giao dịch hàng hóa tích hợp với các dịch vụ tài chính ngân hàng, bảo hiểm, logistics sẽ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam, giảm thiểu rủi ro biến động giá, đồng thời tăng cường vai trò của TP.HCM như một trung tâm tài chính khu vực, kết nối chặt chẽ với các thị trường tài chính lớn trên thế giới.

Tuy nhiên, khác với chứng khoán hay ngân hàng, hiện nay đều có những quy định pháp lý rõ ràng về các hoạt động giao dịch, chuyển tiền, thu hút đầu tư cho đến chế tài xử phạt, thị trường giao dịch hàng hóa gần như chỉ có khung giao dịch chứ chưa có những quy định rõ ràng khác. Đó là chưa kể để có thể giao dịch hàng hóa tập trung, cần một hệ thống kho bãi hậu cần, phương thức thanh toán, liên thông liên kết ngân hàng... rất lớn và phức tạp...

Do đó, để thúc đẩy giao dịch hàng hóa trong Trung tâm tài chính, cần một số cơ chế, chính sách đặc thù, không chỉ đóng vai trò tạo hành lang pháp lý, mà còn là tạo lực đẩy để thúc đẩy mô hình này hoạt động ngang hàng với ngân hàng hay chứng khoán.

Để thực hiện được, thứ nhất cần xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển đối với hoạt động mua bán hàng hóa qua Sở Giao dịch hàng hóa. Cụ thể gồm khung pháp lý đầy đủ để quản lý các sản phẩm phái sinh hàng hóa như hợp đồng tương lai, quyền chọn, hợp đồng hoán đổi giá.

Thứ hai, nên có cơ chế xây dựng hệ sinh thái giao dịch liên thông với trung tâm logistics, trung tâm thanh toán bù trừ hiện đại. Trong đó giao dịch hàng hóa được tiếp cận ưu đãi về thuế, ngoại hối, hạ tầng công nghệ. Bên cạnh đó là ứng dụng công nghệ blockchain, dữ liệu lớn, AI để quản trị và theo dõi giao dịch thời gian thực.

Thứ ba, phải có cơ chế tích hợp giao dịch hàng hóa vào thị trường vốn và ngân hàng bằng cách tạo khung pháp lý để ngân hàng có thể cung cấp bảo hiểm giá hàng hóa, tài trợ thương mại dựa trên hợp đồng phái sinh; Tích hợp hợp đồng tương lai vào danh mục tài sản đảm bảo cho các khoản vay doanh nghiệp...

Đặc biệt, theo đúng tinh thần Nghị quyết 68, Nhà nước không nên “quản” sở hàng hóa bằng mệnh lệnh hành chính mà phải tạo cơ chế giám sát theo nguyên tắc thị trường. Giao dịch qua sở cần được xem là một công cụ điều tiết giá cả trung lập và hiệu quả, thay vì áp dụng các biện pháp như áp giá trần, trợ giá… gây méo mó thị trường.

Theo Nhịp sống Thị trường Sao chép

Cùng chuyên mục Tiêu điểm

Thủ tướng yêu cầu “quét sạch” hàng giả, đặc biệt là thuốc giả, thực phẩm giả

Kết luận Hội nghị trực tuyến toàn quốc chiều ngày 23/6, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu kiên quyết tuyên chiến với hàng giả, đặc biệt là quét sạch thuốc giả, thực phẩm giả.

Bộ Công Thương muốn đánh thuế hàng giá trị nhỏ nhập qua thương mại điện tử Vấn nạn hàng giả, hàng nhái, thực phẩm bẩn được bàn luận trên Quốc hội

Nhiều Luật quan trọng dự kiến được Quốc hội thông qua tại tuần làm việc cuối cùng của kỳ họp dài kỷ lục

Tuần cuối kỳ họp 9 (23-27/6), Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua nhiều luật, nghị quyết quan trọng, trong đó có sửa đổi Bộ luật Hình sự, Luật Xử lý vi phạm hành chính và nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế.

Quốc hội thông qua mức thuế TNDN 10% với các cơ quan báo chí Quốc hội "chốt" giảm 2% thuế VAT đến hết năm 2026

Cục Thuế đưa ra hướng dẫn quan trọng đến hộ kinh doanh, hộ gia đình, cá nhân về sử dụng mã định danh thay mã số thuế từ 1/7

Từ ngày 1/7, số định danh cá nhân của người đại diện hộ gia đình, đại diện hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được sử dụng thay cho mã số thuế của hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Đề xuất miễn đăng ký hộ kinh doanh với người buôn bán nhỏ, thu nhập thấp Hộ kinh doanh không bị truy thu thuế khoán

Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc: Xem xét giữ thuế khoán với hộ kinh doanh nhỏ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/tháng

Phát biểu trước Quốc hội, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc cho rằng việc bỏ thuế khoán là hợp lý nhưng vẫn nên áp dụng hình thức này với các hộ kinh doanh nhỏ để đảm bảo an sinh.

Bỏ thuế khoán, thay đổi tất yếu nhưng nhiều thách thức Bộ Tài chính: Bỏ thuế khoán để xóa bỏ bất công nghiêm trọng giữa hộ kinh doanh kê khai so với hộ khoán

Cán bộ nhân viên SeABank chung tay làm sạch 11 bãi biển vì môi trường xanh

Hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới 5/6 và Ngày Đại dương thế giới 8/6, trong ngày 7/6/2025 hàng trăm cán bộ nhân viên (CBNV) Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HOSE: SSB) tại 11 tỉnh/thành đồng loạt ra quân dọn dẹp, thu gom rác thải ở các bờ biển theo chương trình “Ocean Cleanup 2025”.

Vàng vượt euro trở thành tài sản dự trữ lớn thứ hai toàn cầu Sau bầu Đức, 2 nữ lãnh đạo HAGL mạnh tay xuống tiền, gom hàng triệu cổ phiếu HAG

Vấn nạn hàng giả, hàng nhái, thực phẩm bẩn được bàn luận trên Quốc hội

Thảo luận tại Hội trường Quốc hội sáng 17/6, một trong những vấn đề các đại biểu quan tâm là vấn nạn hàng giả, hàng nhái, thực phẩm bẩn… đây cũng là một trong những thách thức cản trở đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Quốc hội chính thức thông qua Nghị quyết lịch sử: Cả nước còn 34 tỉnh, thành phố từ hôm nay Chiều nay (13/6), Quốc hội bàn lần 2 về sửa Hiến pháp

Quốc hội "chốt" giảm 2% thuế VAT đến hết năm 2026

Với 452/453 đại biểu Quốc hội có mặt tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 94,56%), sáng nay (ngày 17/6), Quốc hội chính thức thông qua Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng (VAT). Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025 đến hết ng

Bộ Tài chính đề xuất tiếp tục giảm 2% thuế VAT trong 6 tháng đầu năm 2025 Đề xuất thu thuế VAT với hàng nhập dưới một triệu đồng qua chuyển phát nhanh

Đề xuất thu lệ phí trước bạ 2% với xe máy đăng ký lần đầu trên cả nước từ 1/7

Bộ Tài chính đề xuất áp dụng mức thu lệ phí trước bạ 2% đối với xe máy đăng ký lần đầu thống nhất trên toàn quốc, thay vì 5% tại 6 thành phố trực thuộc trung ương khi sửa đổi Nghị định số 10/2022.

Bộ Tài chính đề xuất giảm 50% nhiều khoản phí, lệ phí đến hết năm 2026 Hiện thực hóa Nghị quyết 68-NQ/CP về chính sách thuế, phí, lệ phí