Cuộc tấn công của Israel vào Iran đang gây ra những biến động đáng kể trên thị trường tài chính.
Tất cả các loại tài sản đều bị ảnh hưởng, từ dầu mỏ, cổ phiếu, trái phiếu đến vàng và tiền điện tử.
Nhìn lại quá khứ sẽ cho thấy dấu hiệu về những gì có thể xảy ra tiếp theo.
Dầu: Tăng cao nhất trong ba năm
Ngay sau cuộc tấn công của Israel, giá dầu đang tăng vọt. Trong phiên giao dịch 13/6, giá một thùng (thùng 159 lít) dầu thô Brent Biển Bắc giao tháng Tám đã tăng hơn 13%, mức tăng trong một ngày lớn nhất kể từ tháng 3/2022, sau khi Nga bắt đầu tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.
Giá dầu thô WTI của Mỹ đã tăng tới 14%, mức tăng mạnh nhất trong vòng năm năm qua.
Sự leo thang quân sự ở Trung Đông đang làm gia tăng lo ngại của các nhà đầu tư về nguồn cung dầu trên thị trường toàn cầu sẽ thắt chặt, dẫn đến giá dầu tăng cao hơn.
Iran là một quốc gia sản xuất dầu lớn và trong những trường hợp cực đoan, có thể chặn Eo biển Hormuz, nối Vịnh Ba Tư với Vịnh Oman, nơi khoảng 1/5 sản lượng dầu toàn cầu được vận chuyển qua.
Nhà phân tích Jim Reid của Deutsche Bank cho biết: "Câu hỏi hiện tại là Iran có thể trả đũa bằng hình thức nào. Cũng không rõ liệu các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Iran về chương trình hạt nhân của Iran có tiếp tục hay không." Các cuộc đàm phán này ban đầu được lên lịch vào ngày 15/6 tới.
Tuy nhiên, tính trong dài hạn, xu hướng tăng giá trên thị trường dầu mỏ không quá mạnh. Trong những tháng gần đây, những lo ngại về triển vọng kinh tế toàn cầu và nguồn cung tăng đã đè nặng lên giá dầu.
Dầu thô Brent, lúc đỉnh điểm tăng lên 78 USD/thùng, hiện đang giao dịch ở mức tương tự như hồi đầu năm, trong khi lúc bắt đầu xung đột tại Ukraine, giá dầu này đã có lúc vượt quá 120 USD/thùng.
Tuy nhiên, mức giá này cũng có khả năng được lập lại. Các nhà phân tích tại ngân hàng JP Morgan của Mỹ cảnh báo giá dầu có thể tăng lên tới 120 USD/thùng nếu căng thẳng địa chính trị ở Trung Đông tiếp tục leo thang.
Cổ phiếu: Các nhà đầu tư chốt lời
Cuộc tấn công của Israel đang kéo thị trường chứng khoán toàn cầu đi xuống, mặc dù không có sự hoảng loạn.
DAX - chỉ số chứng khoán chủ chốt của Đức - đã mất 1,7%, xuống còn 23.360 điểm, trong khi Eurostoxx 50, chỉ số chủ chốt của châu Âu, giảm 1,6%. Tại Nhật Bản, chỉ số Nikkei đóng cửa với mức giảm 0,9%, còn tại Mỹ, hợp đồng kỳ hạn của các chỉ số chính giảm hơn 1%.
Thị trường chứng khoán châu Âu nói riêng đã tăng mạnh trong năm nay. DAX tăng khoảng 20%, gấp đôi mức tăng bình thường. Do đó, gần đây hầu như không có người mua mới và chỉ số này có xu hướng đi ngang ở mức cao. Hiện tại, hoạt động bán ra đang gia tăng.
Nhà phân tích Jochen Stanzl của công ty môi giới trực tuyến CMC Markets cho biết: "Các nhà đầu tư gần đây đang tìm thời điểm bán cổ phiếu và chốt lời đã hành động luôn hôm nay. Chỉ số DAX chỉ mới đạt mức cao nhất trong năm là 24.479 điểm cách đây 1 tuần, trong khi mức thấp nhất trong phiên giao dịch 13/6 là 23.412 điểm."
Trong thời kỳ khủng hoảng, cổ phiếu thường bị bán tháo vì chúng được coi là rủi ro hơn các loại tài sản khác như trái phiếu chẳng hạn. Gánh nặng bổ sung là giá dầu cao, chuyên gia Stanzl giải thích: "Giá dầu không còn quan trọng đối với nền kinh tế Đức như 1-2 thập kỷ trước. Tuy nhiên, nếu giá tăng mạnh trong thời gian ngắn như vậy, ngay cả đồng euro mới mạnh lên gần đây cũng không còn có thể bù đắp được bằng giá nhập khẩu thấp hơn nữa."
Điều này đang gây ra bất ổn. Chỉ số biến động VDax, đo lường mức độ biến động dự kiến trong 30 ngày tới, đã tăng 9% lên 23 điểm ngày 13/6. Các giá trị dưới 20 cho thấy giai đoạn thị trường bình lặng.
Một ví dụ tốt để tham chiếu phản ứng giá của thị trường là tháng 10/2023, khi một cuộc tấn công khủng bố của lực lượng Hamas vào Israel đã làm rung chuyển thế giới.
Vào thời điểm đó, chỉ số DAX ban đầu phản ứng thận trọng, kết thúc giao dịch với mức giảm chỉ 0,7%. Tuy nhiên, trong hai tuần tiếp theo, chỉ số này đã giảm tổng cộng 4%.
Sau đó là một đợt tăng giá cuối năm rực rỡ, nhưng điều này cũng do thực tế là cuộc xung đột giữa lực lượng Hamas và Iran không lan sang các quốc gia khác, đặc biệt là Iran. Lần này, mọi thứ đã khác.
Mặc dù vậy, tác động kinh tế mới quan trọng đối với thị trường chứng khoán, mà điều này dự kiến có thể rất nhỏ. Nhà kinh tế trưởng tại Ngân hàng Berenberg, Holger Schmieding, tin tưởng: "Cuộc xung đột này sẽ chỉ gây ra rủi ro cho nền kinh tế toàn cầu nếu nó dẫn đến sự gián đoạn liên tục đối với hoạt động xuất khẩu năng lượng từ Trung Đông."
Tuy nhiên, chuyên gia Schmieding cho rằng kịch bản này không có khả năng xảy ra vì nếu làm vậy, Iran sẽ tự gây tổn hại đáng kể cho chính mình. Ông nhận định: "Khả năng cao hơn là sự leo thang bạo lực này ở Trung Đông sẽ khiến thị trường lo lắng trong một thời gian, nhưng không có tác động đáng kể nào đến nền kinh tế toàn cầu."
Trái phiếu: Lợi suất giảm do nhu cầu cao
Thay vì cổ phiếu, các nhà đầu tư hiện đang chuyển sang trái phiếu chính phủ. Những trái phiếu này được coi là đặc biệt an toàn. Nhu cầu mạnh đang đẩy giá lên, trong khi lợi suất đang giảm.
Nhà quản lý danh mục đầu tư Thomas Altmann của công ty quản lý tài sản QC Partners nhận xét: "Thị trường chứng khoán đang thể hiện phản ứng bất ổn điển hình. Các tài sản rủi ro như cổ phiếu đang bị bán tháo. Những nơi trú ẩn an toàn như trái phiếu chính phủ đang được mua vào."
Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm 0,1 điểm phần trăm so với ngày hôm trước, xuống còn 4,31% - mức thấp nhất kể từ đầu tháng Năm. Nhu cầu đối với trái phiếu Chính phủ Đức kỳ hạn 10 năm đã đẩy lợi suất xuống còn 2,42%, mức thấp nhất kể từ tháng Hai năm nay.
Xu hướng ngược lại đang diễn ra với trái phiếu Chính phủ Israel. Các nhà đầu tư hiện đang yêu cầu mức phí bảo hiểm rủi ro cao hơn đối với trái phiếu này, đẩy lợi suất lên, ở mức gần 4,6%, mức cao nhất từng quan sát được tháng 11/2024.
Vàng: Kim loại quý tiến gần đến mức cao kỷ lục
Ngoài trái phiếu, vàng cũng được săn đón. Các nhà đầu tư coi kim loại quý này là một loại tiền tệ trong khủng hoảng. Theo đó, giá một ounce vàng đã tăng khoảng 1% lên tới 3.444 USD, mức cao nhất trong gần hai tháng.
Nhà phân tích Tim Waterer tại nền tảng giao dịch KCM Trade, nhận thấy khả năng giá sẽ còn lên cao hơn nữa: "Giá vàng đã phá vỡ ngưỡng kháng cự quanh mốc 3.400 USD/ounce khi tin tức về các cuộc không kích nổ ra, và có thể sẽ tăng thêm nữa nếu tình hình tiếp tục leo thang."
Sau cuộc tấn công khủng bố của lực lượng Hamas vào Israel, giá vàng đã tăng 9% trong vòng ba tháng. Tuy nhiên, mức giá lần này cao hơn nhiều vì vào thời điểm đó, một ounce vàng có giá dưới 2.000 USD.
Chỉ riêng trong năm nay, giá vàng đã tăng 30%, đạt mức cao kỷ lục là 3.500 USD/ounce. Động lực thúc đẩy là các giao dịch mua của ngân hàng trung ương, nhưng cũng có những giao dịch mua của các nhà đầu tư tư nhân và chuyên nghiệp để phòng ngừa rủi ro địa chính trị.
Tuy nhiên, giá vàng tăng đang bị hạn chế bởi giá USD cao hơn, theo nhà phân tích Ricardo Evangelista của nền tảng giao dịch Activ Trades. Đồng tiền của Mỹ cũng được coi là một loại tiền tệ khủng hoảng và đang tăng giá so với đồng euro.
Chỉ số USD, so sánh đồng tiền này với một rổ tiền tệ khác, đã tăng 0,5% trong phiên giao dịch cuối tuần. Vì vàng được giao dịch bằng USD, nên kim loại quý này đang trở nên đắt hơn, đặc biệt là đối với các nhà đầu tư từ những khu vực tiền tệ khác.
Tiền điện tử: Bitcoin và Ether giảm
Các thị trường tiền điện tử, giao dịch suốt ngày đêm, cũng phản ứng nhanh chóng và đáng kể với xung đột leo thang ở Trung Đông. Bitcoin, loại tiền điện tử lớn nhất và lâu đời nhất, đã giảm sút 4%, giao dịch ở mức khoảng 104.000 USD/BTC.
Ether, loại tiền đứng thứ hai, đã giảm 10%, giao dịch ở mức chỉ hơn 2.500 USD/ETH. Nhiều nhà đầu tư vẫn coi tiền điện tử là tài sản rủi ro mà họ bán ra trong các giai đoạn thị trường không chắc chắn.
Một số loại tiền tệ có vốn hóa thị trường nhỏ hơn cũng giảm đáng kể. Dogecoin, một loại tiền được Elon Musk, cựu cố vấn của Tổng thống Mỹ Donald Trump và là người đứng đầu nhà sản xuất ôtô điện Tesla, hỗ trợ, đã mất 9%. Solana giảm hơn 10%. Trump Coin, một đồng tiền mà gia đình tổng thống nắm giữ cổ phần, cũng giảm 6%.
