Tại hội nghị thượng đỉnh đặc biệt của EU ở Brussels vào ngày 6/3, 27 quốc gia thành viên của khối đã quyết định huy động khoảng 800 tỷ euro (867 tỷ USD) nhằm tái vũ trang châu Âu.
Theo kế hoạch “ReArm Europe” được trình bày bởi chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC), Ursula von der Leyen, các quốc gia thành viên có thể giải ngân khoảng 650 tỷ euro trong vòng 4 năm. Còn 150 tỷ euro sẽ được cung cấp dưới dạng các khoản vay được đảm bảo bằng ngân sách EU, qua đó đưa khối này tiến gần hơn tới khái niệm nợ chung.
“Hòa bình của EU không còn có thể được coi là điều hiển nhiên nữa. Chúng ta đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng an ninh. Nhưng chúng ta biết rằng châu Âu luôn được củng cố qua các cuộc khủng hoảng. Vì vậy, đây là thời điểm cho hòa bình thông qua sức mạnh”, chủ tịch EC nói.
Tuy nhiên, đầu tuần này, quốc hội Hà Lan đã bỏ phiếu phản đối kế hoạch trên, đẩy chính phủ vào tình thế tiến thoái lưỡng nan và cho thấy sự chia rẽ nội bộ trong khối vào thời điểm EU đang đối mặt với khủng hoảng quốc phòng.
Ngoài ra, các nước thành viên EU cũng chịu gánh nặng tài chính để thực hiện kế hoạch tái vũ trang. Hiện tại, thông tin chi tiết về cách châu Âu sẽ tài trợ cho quá trình tái vũ trang vẫn chưa rõ ràng. Trái phiếu Eurobond đang được coi là giải pháp tối ưu. Nhưng việc tăng nợ chung lại gây tranh cãi rất lớn trong khối.
Chi tiêu lớn đi kèm với rủi ro lớn. Vậy, đây có phải là thời điểm triển khai “khoản nợ chung” thông qua trái phiếu euro không?
Khái niệm này rất đơn giản: Nếu các nước châu Âu cùng nhau gánh nợ, các điều kiện vay sẽ thuận lợi hơn cho hầu hết các quốc gia so với việc họ phát hành nợ riêng lẻ. Họ sẽ được hưởng lợi từ xếp hạng tín dụng mạnh của các quốc gia thành viên giàu có hơn. Tuy nhiên, các quốc gia giàu có, như Đức, sẽ phải chịu trách nhiệm về tổng số nợ được huy động thông qua nợ chung của EU.
Vấn đề này đã chia rẽ EU trong nhiều năm. Các nước Bắc Âu, bao gồm Đức, Áo, Hà Lan và Phần Lan, nhiều lần cáo buộc các nước Nam Âu như Pháp, Ý, Tây Ban Nha và Hy Lạp về sự vô trách nhiệm tài chính, đồng thời từ chối hỗ trợ nợ của các nước này. Ngoài ra, luật EU cũng cấm một quốc gia gánh nợ của một quốc gia khác.
Sửa đổi quy định EU sẽ là cần thiết để sử dụng trái phiếu Eurobond cho mục đích tài trợ quốc phòng. Tuy nhiên, quá trình này không chỉ tốn thời gian mà còn đòi hỏi đồng thuận trong khối vốn đang là một vấn đề nan giải.
Tham khảo: DW
