Ngày 23/5/2023, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã thông báo về việc hạ một loạt lãi suất điều hành, có hiệu lực từ ngày 25/5.
Theo đó, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với tổ chức tín dụng (TCTD) giảm từ mức 6,0%/năm xuống 5,5%/năm; lãi suất tái cấp vốn giảm từ mức 5,5%/năm xuống 5,0%/năm; lãi suất tái chiết khấu giữ nguyên ở mức 3,5%/năm.
Trong khi đó, lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng giữ nguyên ở mức 0,5%/năm; lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng giảm từ mức 5,5%/năm xuống 5,0%/năm. Riêng lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng VND tại Quỹ tín dụng nhân dân, Tổ chức tài chính vi mô giảm từ mức 6,0%/năm xuống 5,5%/năm.
Như vậy, quyết định lần này đã đánh dấu lần giảm lãi suất điều hành thứ ba liên tiếp trong chưa đầy hai tháng qua của Nhà điều hành trong nỗ lực nhằm giảm mặt bằng lãi suất cho vay của thị trường, góp phần tháo gỡ khó khăn cho người vay vốn ngân hàng.
Hai lần NHNN công bố hạ lãi suất điều hành gần đây nhất là ngày 14/3/2023 và 31/3/2023, trong đó ngày 31/3/2023 Nhà điều hành công bố hạ lãi suất tái cấp vốn 0,5%, ngày 14/3/2023 công bố hạ lãi suất tái chiết khấu 1%.
Theo đánh giá của các chuyên gia phân tích tại Công ty Chứng khoán BSC, việc hạ lãi suất điều hành sẽ tạo điều kiện cho mặt bằng lãi suất hạ xuống khiến chi phí sử dụng dòng vốn thấp, từ đó, cải thiện kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nhiệp. Trong khi, đối với người tiêu dùng, họ có thể quyết định tiêu dùng nhiều hơn khi chi phí vay vốn thấp. Hiện tượng này sẽ kích thích tăng trưởng kinh tế và làm gia tăng khối lượng đơn hàng cho doanh nghiệp.
Ở một góc nhìn khác, ông Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia tài chính ngân hàng lại cho rằng, việc hạ lãi suất điều hành chỉ là hình thức, không có nhiều ý nghĩa.
Lý giải rõ hơn, chuyên gia cho biết, từ đầu năm tới nay, tăng trưởng cung tiền ở mức rất thấp, vòng quay của tiền chỉ còn 0,64 vòng/năm. Theo đó, TS. Nghĩa cho rằng, muốn giảm lãi suất cho vay, Nhà điều hành phải tăng cung tiền, tức bơm mạnh tiền ra nền kinh tế.
Trong khi đó, các chuyên gia phân tích tại công ty chứng khoán ACB (ACBS) cũng cho rằng, việc NHNN giảm lãi suất chỉ là điều kiện cần chứ không phải điều kiện đủ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.
Phân tích sâu hơn, chuyên gia cho rằng, sản xuất và tiêu dùng là hai lĩnh vực quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, và hiện tại cả hai lĩnh vực đều đối mặt với sự suy giảm hoạt động. Do đó, người dân sẽ không có nhu cầu vay nợ để chi tiêu thêm và doanh nghiệp cũng không có ý định vay vay nợ để mở rộng hoạt động sản xuất.
Theo đó, giảm lãi suất có thể không có nhiều tác động nếu không có sự tăng trưởng nhu cầu cho sản xuất và tiêu dùng.
“Ngành sản xuất của Việt Nam chủ yếu phụ thuộc vào các đối tác thương mại lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc. Vì vậy, chúng ta có thể phải đợi sự hồi phục nhu cầu tiêu dùng của các đối tác thương mại lớn đó. Bên cạnh đó, ngành sản xuất hồi phục, nhu cầu tiêu dùng nội địa của Việt Nam cũng cần phục hồi. Những tác động trên mới là điều kiện đủ để thúc đẩy tăng trưởng của Việt Nam trong năm 2023”, các chuyên gia ACBS nhận định.
Bên cạnh đó, gần đây Chính phủ đã can thiệp để hỗ trợ kích thích tiêu dùng nội địa thông qua các chính sách khác như Nghị định 12/2023/NĐ-CP gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và phí thuê đất trong năm 2023 và đề xuất giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) từ 10% xuống còn 8% cho tất cả các hàng hóa và dịch vụ.
"Chúng tôi kỳ vọng những chính sách này sẽ giúp bù đắp cho sự suy giảm tiêu dùng nội địa. Hơn nữa, Chính phủ đã đưa ra các chính sách hỗ trợ cho lĩnh vực bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp, dự kiến sẽ thúc đẩy tăng trưởng và giải phóng dòng vốn", các chuyên gia ACBS nhận định.
Song song, việc Chính phủ dự định đẩy mạnh đầu tư công trong năm 2023 cũng là một động lực cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm nay.
