Cụ thể, theo quy định vừa được thông qua, sàn thương mại điện tử, nền tảng số (trong nước và nước ngoài) và các tổ chức có hoạt động kinh tế số khác phải khấu trừ, nộp thuế thay và kê khai số thuế đã khấu trừ cho người bán trên các nền tảng này.
Trường hợp người bán không thuộc đối tượng được khấu trừ, nộp thuế thay, họ phải trực tiếp đăng ký, khai và nộp thuế. Hồ sơ, thủ tục, cách thức và trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay của các sàn thương mại điện tử, nền tảng số sẽ do Chính phủ quy định chi tiết.
Bên cạnh đó, các nhà cung cấp hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, nền tảng số (Facebook, Apple, Tiktok, Goolge...) phải trực tiếp hoặc ủy quyền đăng ký, khai và nộp thuế tại Việt Nam.
Báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật trước khi Quốc hội bấm nút thông qua, ông Lê Quang Mạnh - Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách cho biết một số ý kiến cho rằng việc bỏ cụm từ "không có cơ sở thường trú tại Việt Nam" của các nhà cung cấp nước ngoài kinh doanh thương mại điện tử, nền tảng số là chưa phù hợp.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính - cơ quan soạn thảo luật - khẳng định việc bỏ cụm từ này là phù hợp xu hướng quốc tế, đảm bảo quản lý công bằng. Việc này tạo cơ sở, hành lang pháp lý để cơ quan thuế đôn đốc các nhà cung cấp nước ngoài đăng ký, khai và nộp thuế qua Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài và chống thất thu thuế trên các sàn thương mại điện tử, nền tảng số.
Đây là điểm mới so với hiện nay, khi người bán trên sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiktok Shop... phải tự kê khai, nộp thuế và chịu trách nhiệm. Các sàn online chỉ có nghĩa vụ cung cấp thông tin cho cơ quan thuế.
Theo cơ quan chức năng, hiện khoảng 102 nhà cung cấp nước ngoài như Meta (Facebook), Google, Tiktok, Netflix, Google... đã kê khai, nộp thuế qua cổng thông tin điện tử của ngành.
Lũy kế từ tháng 3/2022 - thời điểm cổng thông tin dành cho các nhà cung cấp nước ngoài vận hành, các doanh nghiệp ngoại đã nộp trên 18.600 tỷ đồng. Ngoài ra, số thuế do Việt Nam khấu trừ nộp thay nhà cung cấp từ khi vận hành cổng khoảng 4.050 tỷ đồng.
Với sàn thương mại điện tử trong nước, ngành thuế bắt đầu thu từ năm nay. Trong đó, riêng Hà Nội đã thu được khoảng 35.000 tỷ đồng tính tới đầu tháng 11.
Cũng liên quan đến hoạt động của các sàn thương mại điện tử, sáng 22/11/2024, thừa ủy quyền Thủ tướng, Phó thủ tướng Lê Thành Long đã trình dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi).
Điểm mới ở sửa luật lần này là Chính phủ bổ sung quy định doanh nghiệp nước ngoài cung cấp hàng hóa, dịch vụ tại Việt Nam qua sàn thương mại điện tử, nền tảng số phải nộp thuế với thu nhập phát sinh ở Việt Nam.
Phó thủ tướng cho biết dự luật cũng bổ sung quy định cơ sở thường trú của doanh nghiệp nước ngoài gồm nền tảng thương mại điện tử, công nghệ số mà qua đó họ cung cấp hàng hóa, dịch vụ tại Việt Nam.
Thẩm tra nội dung này, ông Lê Quang Mạnh, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội đề nghị Chính phủ làm rõ khả năng thu thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) không có chi nhánh, văn phòng đại diện, trong trường hợp họ bán hàng vào thị trường Việt Nam qua các sàn thương mại điện tử.
Ông Mạnh cho rằng, theo thông lệ, với thương mại điện tử, các nước chỉ quy định đánh thuế TNDN với nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài. Giao dịch về hàng hóa được đối xử như giao dịch xuất nhập khẩu thông thường, nên các nước chỉ thu thuế gián thu, không thu thuế TNDN. Theo số liệu của Tổng cục Thuế, trong số doanh nghiệp nộp thuế qua cổng thông tin điện tử chủ yếu là các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài, không có nhà cung cấp hàng hoá.
Với trường hợp doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh thương mại điện tử, nền tảng số có cơ sở thường trú tại Việt Nam, tức họ đăng ký kinh doanh một nền tảng tại Việt Nam, dự luật nêu đánh thuế với phần "thu nhập phát sinh tại Việt Nam". Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách việc này có thể chưa bao quát hết các khoản thu nhập mà Việt Nam có quyền thu, bao gồm toàn bộ thu nhập liên quan đến cơ sở thường trú đó ở trong và ngoài nước.
Liên quan tới quy định về cơ sở thường trú "ảo" (tức không có hiện diện vật lý ở Việt Nam) của doanh nghiệp nước ngoài, cơ quan thẩm tra đồng tình với việc bổ sung này. Bởi quy định này sẽ mở rộng quyền đánh thuế của Việt Nam trong trường hợp các doanh nghiệp nước ngoài có cơ sở thường trú ảo tại Việt Nam.
Tuy nhiên, các ý kiến tại Ủy ban Tài chính ngân sách băn khoăn về tính khả thi vì các hiệp định thuế mà Việt Nam đã ký với các nước không có quy định này.
Ông Mạnh nêu thực tế, nhà cung cấp nước ngoài trên nền tảng thương mại điện tử hiện chủ yếu là đối tượng cư trú tại các nước đã ký Hiệp định tránh thuế hai lần với Việt Nam. Với các nước không ký hiệp định thuế này, họ có thể dễ dàng tái cơ cấu để di chuyển hoặc lập cơ sở kinh doanh tại quốc gia khác để được hưởng ưu đãi thuế.
Cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan soạn thảo - Bộ Tài chính làm rõ định hướng với quản lý thu thuế sàn thương mại điện tử, nền tảng số và giải pháp xử lý.
Theo Phó thủ tướng Lê Thành Long, việc sửa thuế TNDN lần này nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập, nhất là thách thức trong thu thuế này với công ty đa quốc gia và hạn chế chuyển lợi nhuận từ những nước có thuế suất cao sang khu vực có mức thấp hơn, gây xói mòn và thất thoát thu ngân sách.
