Hiện nay, chính sách miễn thuế với hàng giá trị nhỏ được áp dụng theo Quyết định 78/2010 của Chính phủ (trong khi Luật thuế giá trị gia tăng không đề cập vấn đề này). Đây là quyết định được Chính phủ thực hiện theo cam kết Công ước Tokyo.
Theo đó, hàng nhập khẩu giá trị nhỏ là dưới một triệu đồng gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh, được miễn thuế nhập khẩu, thuế VAT đầu vào (khâu nhập khẩu). Còn quà biếu, tặng cũng được miễn thuế nhập khẩu theo Nghị định 134 hướng dẫn Luật Thuế xuất, nhập khẩu.
Mới đây, tại dự thảo tờ trình gửi Chính phủ để lấy ý kiến, Bộ Tài chính đã đề xuất bãi bỏ Quyết định 78 nói trên.
Lý giải cho đề xuất nói trên, Bộ Tài chính cho rằng gần đây nhiều nước như Anh, Australia, Thái Lan, Singapore... đã bỏ quy định miễn thuế VAT với hàng nhập khẩu có giá trị nhỏ. Nhiều chuyên gia dự án tạo thuận lợi thương mại (TFP) cũng khuyến nghị Việt Nam cân nhắc bỏ quy định này.
Thêm vào đó, chính sách miễn thuế với hàng giá trị nhỏ được ban hành từ năm 2010, khi hệ thống khai báo hải quan chỉ thuần túy thực hiện theo thủ công. Lúc đó, việc miễn thuế này đã giúp đẩy nhanh thời gian thông quan hàng hóa, giảm số lượng hàng phải khai nộp thuế. Song đến nay, chính sách này không còn phù hợp do thương mại điện tử tăng trưởng rất nhanh qua các năm.
"Việc bỏ quy định miễn thuế để đảm bảo công bằng, khuyến khích tiêu dùng hàng sản xuất trong nước", Bộ Tài chính cho biết.
Bên cạnh đó, cũng theo Bộ Tài chính, quy định này cũng góp phần bổ sung nguồn lực cho ngân sách nhà nước. Năm ngoái, tổng giá trị hàng có giá trị dưới 1 triệu đồng được nhập khẩu qua dịch vụ chuyển phát nhanh là 27.700 tỷ đồng. Tương ứng, số thu ngân sách từ thuế VAT có thể tăng khoảng 2.700 tỷ đồng sau khi bỏ miễn thuế.
Bộ Tài chính đánh giá quy định mới có thể làm tăng thủ tục kê khai thuế với hàng giá trị nhỏ nhưng hệ thống công nghệ thông tin về quản lý hải quan tại các cảng, kho bãi đã hoàn thiện, cải thiện năng lực thông quan nên việc quản lý với hàng nhập qua chuyển phát nhanh, gồm hàng giá trị nhỏ, sẽ được tiến hành tập trung và nhanh chóng, không bị gián đoạn.
Thực tế cho thấy, trong những năm gần đây, hàng hóa giá trị nhỏ vào bằng chuyển phát nhanh chủ yếu được người tiêu dùng trong nước mua trực tiếp từ nước ngoài, qua hai kênh chính là shop quốc tế trên các sàn thương mại điện tử trong nước như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop và các nền tảng bán lẻ xuyên biên giới như AliExpress, Shein, Temu.
Theo lượng sản phẩm và giá trị giao dịch (GMV), các đơn vị thống kê dữ liệu thương mại điện tử cho biết thị phần của các shop quốc tế trên sàn nội địa chiếm hơn 10%. Dữ liệu thu thập từ 4 nền tảng Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop giai đoạn tháng 4-9/2024 của EcomHeat (đơn vị thuộc công ty tư vấn thương mại điện tử YouNet ECI) cho thấy hơn 12% số sản phẩm được bán khai báo vận chuyển từ nước ngoài.
Bất cập 50 triệu USD hàng hóa thông quan không đóng thuế
Liên quan đến việc thu thuế VAT đối với hàng hóa nhập khẩu qua chuyển phát nhành, hiện, ngày 26/11/2024, với đa số đại biểu tán thành, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi).
Cũng trong ngày 26/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 121/CĐ-TTg ngày 26/11/2024 về việc tiếp tục đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng. Tại Công điện, Thủ tướng đánh giá hàng hóa nhập khẩu qua thương mại điện tử đang tạo sức ép lớn lên hàng hóa sản xuất trong nước. Việc này ảnh hưởng tới tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp nội địa. Do đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương, Tài chính cùng nghiên cứu và xây dựng cơ chế kiểm soát chặt với những hàng hóa này.
Trước đó, tại chương trình tọa đàm do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức ngày 23/11/2024, PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh dẫn số liệu từ Bộ Thông tin và truyền thông cho biết, theo thống kê nửa đầu năm về hàng hóa nhỏ di chuyển qua biên giới, mỗi tháng có khoảng 1,3-1,9 tỷ USD hàng hóa không phải đóng thuế.
"Những hàng hóa này rõ ràng khi đóng thuế đã là một con số rất lớn. Bình quân một ngày khoảng 50 triệu USD ra - vào thị trường Việt Nam, nhưng chúng ta hoàn toàn miễn. Như vậy cơ chế chính sách đang không phù hợp", ông Thịnh đánh giá.
PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh dẫn chứng thực tế ở Liên minh châu Âu, từ tháng 1/2021 đã bỏ quy định miễn thuế với những hàng hóa có giá trị dưới 22 euro hay tại nước Anh, hàng hóa dưới 135 bảng Anh giờ đây phải đóng thuế. Quốc gia cùng khu vực như Thái Lan cũng đánh thuế đồng bộ tất cả hàng hóa ra - vào với mức 7%.
Theo ông Thịnh, không kể nhỏ hay lớn, nếu mỗi ngày có 4-5 triệu đơn qua biên giới, con số thất thoát là rất lớn.
Vì thế, ông Thịnh cho rằng hoàn chỉnh các cơ chế chính sách là việc cần làm ngay và phải phù hợp với từng điều kiện, theo đúng thông lệ. Năm 2010 bằng Quyết định 78, Chính phủ đề nghị không thu thuế đối với những khoản nhỏ dưới 1 triệu đồng để giải tỏa vấn đề thông quan và kiểm tra hải quan. Nhưng hiện tại với kinh tế số, chỉ cần một giây đã có đầy đủ thông tin nên theo ông Thịnh không phải miễn như trước.
Bên cạnh đó, theo ông Thịnh, cần thiết phải xây dựng cơ sở dữ liệu lớn và kho dữ liệu. Kho này không chỉ phục vụ cho cơ quan thuế để thu đúng và đủ, mà còn phục vụ cho việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng như việc bảo vệ an sinh xã hội. Tiếp theo là việc ứng dụng công nghệ để quản lý hoạt động thương mại điện tử cho phù hợp và chặt chẽ.
"Kết hợp giữa các Bộ, ban, ngành, giữa tuyên truyền, quảng cáo và ý thức của người dân đối với hoạt động quản lý và thu thuế từ thương mại điện tử sẽ là cơ sở để chúng ta có thể quản lý thương mại điện tử một cách phù hợp và sâu sát hơn", PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh nhấn mạnh.
Về phía cơ quan quản lý, bà Nguyễn Thị Lan Anh - Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa và hộ kinh doanh, cá nhân thuộc Tổng cục Thuế - cho hay Bộ Tài chính cũng đang trình Chính phủ sửa Nghị định 12, trong đó đề xuất các tổ chức, cá nhân, các hộ kinh doanh có thể ủy quyền cho các sàn giao dịch điện tử để các sàn này có thể xuất hóa đơn thay. Thông qua giải pháp này, tất cả giao dịch thương mại điện tử dù lớn hay nhỏ, giá trị bao nhiêu, cũng sẽ được xuất hóa đơn đầy đủ
