Giá nhà đang vượt xa tầm với của nhiều người lao động
Thời gian qua, với sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ, sự phối hợp đồng bộ của các cấp, các ngành và chính quyền các địa phương thông qua việc triển khai thực hiện hàng loạt nhiệm vụ, giải pháp, nhiều tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc về mặt thể chế đã được tháo gỡ. Qua đó, tình hình thị trường, triển khai thực hiện dự án bất động sản đã có nhiều chuyển biến theo chiều hướng tích cực, vượt qua giai đoạn khó khăn nhất với sự phục hồi tháng sau tốt hơn tháng trước.
Báo cáo của Bộ Xây dựng cho biết, trong năm 2024, nhiều địa phương đã tích cực đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong công tác quy hoạch, đầu tư, xây dựng... nên đã hỗ trợ tạo nguồn cung bất động sản trên địa bàn cả nước.
Trong năm, cả nước có 59 dự án nhà ở thương mại hoàn thành xây dựng với quy mô khoảng 16.720 căn (bằng khoảng 101,72 % so với năm 2023); 28 dự án nhà ở xã hội hoàn thành xây dựng với quy mô vào khoảng 20.284 căn (bằng khoảng 146% so với năm 2023).
Tuy nhiên, tình trạng mất cân đối giữa các phân khúc nhà ở giữa bình dân, trung cấp và cao cấp đang khiến giá nhà tiếp tục tăng phi mã, vượt xa tầm với của nhiều người lao động thu nhập trung bình và thấp.
Trước tình trạng đó, thời gian qua, Chính phủ đã hối thúc các địa phương triển khai Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030. Tuy nhiên, việc xây dựng vẫn chưa đạt kỳ vọng.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, hiện trên địa bàn cả nước đã có 645 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 581.218 căn; trong đó, số lượng dự án hoàn thành là 96 dự án với quy mô 57.652 căn; số lượng dự án đã khởi công 135 dự án với quy mô 115.630 căn; số lượng dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư: 414 dự án với quy mô 407.936 căn.
Hiện hầu hết các địa phương đã thực hiện quy hoạch, bố trí quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội. Theo đó, trên địa bàn cả nước đã quy hoạch 1.309 vị trí với quy mô khoảng 9.756 ha đất làm nhà ở xã hội.
Đáng chú ý, trong năm 2024, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự quyết tâm của các bộ, ngành, địa phương, phát triển nhà ở xã hội đã đạt được kết quả tích cực. Trong năm 2024, cả nước có 28 dự án với quy mô 20.284 căn đã hoàn thành (tăng khoảng 46% so với năm 2023, tương đương khoảng 6.420 căn); 23 dự án với quy mô 25.399 căn đã được cấp phép, khởi công xây dựng (tăng khoảng 13% so với năm 2023, tương đương khoảng 3.000 căn); số lượng dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư là 113 dự án, tương đương 142.450 căn (tăng khoảng 101% so với năm 2023).
Trong năm, nhiều địa phương đã quan tâm thực hiện rà soát quy hoạch, bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội tại các vị trí thuận lợi, gần các trung tâm đô thị, khu công nghiệp, đảm bảo đáp ứng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội như: Đồng Nai (1.064 ha), Quảng Ninh (666 ha), Hải Phòng (644 ha), Bình Dương (408 ha)...
Một số địa phương đã quan tâm, triển khai đầu tư xây dựng nhà ở xã hội và hoàn thành tốt so với mục tiêu đề án đến năm 2025. Điển hình như: Hải Phòng (đạt 130%), Đà Nẵng (đạt 80%), Cần Thơ (đạt 88%), Hà Nam (đạt 111%), Thanh Hoá (đạt 174%), Khánh Hoà (đạt 204%), Bình Định (đạt 96%), Đồng Nai (đạt 133%), Bình Thuận (đạt 137%), Ninh Thuận (92%)…
Thêm vào đó, việc phê duyệt, chấp thuận chủ trương đầu tư dự án nhà ở xã hội tại một số địa phương đã được quan tâm, thực hiện. Cụ thể, TP. Hồ Chí Minh (52 dự án, 56.552 căn), TP. Hải Phòng (21 dự án, 21.102 căn), Hưng Yên (10 dự án, 55.525 căn), Bắc Giang (12 dự án, 25.057 căn), Thái Bình (16 dự án, 11.858 căn), Vĩnh Phúc (22 dự án, 12.904 căn), Nghệ An (29 dự án, 23.279 căn), Bình Định (28 dự án, 24.675 căn), Long An (28 dự án, 52.366 căn)...
Vẫn còn nhiều địa phương chưa có chỉ tiêu cụ thể
Mặc dù đã đạt một số kết quả nhất định, tuy nhiên, theo Bộ Xây dựng, việc phát triển nhà ở xã hội vẫn còn một số tồn tại, hạn chế khi nhiều địa phương chưa đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm và 5 năm của địa phương.
Một số địa phương chỉ đề ra nhiệm vụ, giải pháp về phát triển nhà ở xã hội mà không có chỉ tiêu cụ thể, như: TP. Hồ Chí Minh, TP. Thừa Thiên Huế, TP. Đà Nẵng, TP. Cần Thơ, TP. Hải Phòng…
Một số địa phương có tổng số nhà ở xã hội được triển khai và hoàn thành thấp như: Thái Nguyên (đạt 12%), Vĩnh Phúc (đạt 5%), Hà Tĩnh (đạt 10%), Quảng Trị (đạt 6%), Quảng Nam (đạt 8%), Phú Yên (đạt 3%), Bình Phước (đạt 9%), Long An (đạt 2%) và một số địa phương chưa có dự án như: Hà Giang, Cao Bằng, Ninh Bình, Điện Biên, Lai Châu, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Gia Lai, Sóc Trăng, Bạc Liêu.
Một số địa phương có nhu cầu về nhà ở xã hội lớn nhưng dự án khởi công còn thấp, chậm triển khai như: TP. Hà Nội (có 28 dự án, 22.890 căn được chấp thuận chủ trương đầu tư, tuy nhiên mới được cấp phép 4 dự án với quy mô 1.754 căn; riêng trong năm 2024 chỉ cấp phép 1dự án với quy mô 600 căn);
TP. Hồ Chí Minh (có 52 dự án, 56.552 căn được chấp thuận chủ trương đầu tư, tuy nhiên mới được cấp phép 6 dự án với quy mô 4.386 căn; riêng trong năm 2024 chỉ cấp phép 1 dự án với quy mô 1.500 căn).
Tại một số địa phương khác như: Yên Bái (có 6 dự án, 846 căn được chấp thuận chủ trương đầu tư, tuy nhiên chưa có dự án được khởi công), Ninh Bình (có 5 dự án, 5.479 căn được chấp thuận chủ trương đầu tư, tuy nhiên chưa có dự án được khởi công), Nam Định (chưa có dự án được triển khai), Quảng Bình (có 3 dự án, 1.329 căn được chấp thuận chủ trương đầu tư, tuy nhiên chưa có dự án được khởi công).
Ngoài ra, một số địa phương có nhu cầu về nhà ở xã hội nhưng có ít dự án được triển khai chấp thuận chủ trương đầu tư, hoặc chưa có như: Bắc Ninh (mục tiêu đến 2025 hoàn thành 30.700 căn, tuy nhiên với tổng số căn hộ hoàn thành và đã khởi công là 17.706 căn mới đạt 58% mục tiêu đến năm 2025, trong giai đoạn 2021-2025 chưa có dự án được chấp thuận chủ trương mới), Quảng Ninh (mục tiêu đến 2025 hoàn thành 30.700 căn, tổng số căn hộ hoàn thành và đã khởi công là 2.613 căn mới đạt 32% mục tiêu đến năm 2025, tuy nhiên trong giai đoạn 2021-2025 chưa có dự án được chấp thuận chủ trương mới), Quảng Trị (mới khởi công được 142 căn đạt 6,1%, tuy nhiên chưa có dự án được chấp thuận chủ trương mới), Quảng Ngãi (chưa có dự án được triển khai)...
“Nguyên nhân chủ yếu do Luật Nhà ở 2023 và Luật Kinh doanh Bất động sản 2023 đã có thêm các chính sách ưu đãi chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; đơn giản thủ tục và các điều kiện để được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội;... Tuy nhiên, đến ngày 1/8/2024 mới có hiệu lực thi hành, do vậy hầu hết các dự án mới ở bước đề xuất, quy hoạch, phê duyệt chấp thuận chủ trương đầu tư, lựa chọn chủ đầu tư… theo pháp luật mới nên kết quả đạt được còn hạn chế. Bên cạnh đó, một số địa phương chưa quyết tâm, chưa chủ động trong việc phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, người lao động khu công nghiệp, cũng như thực hiện các nhiệm vụ được giao tại Đề án”, báo cáo nhận định.