Cơn sốt Bitcoin lan rộng trong giới doanh nghiệp
3 tháng trước, Georges Karam - CEO người Pháp của một công ty bán dẫn niêm yết tại New York - chưa từng nghĩ đến chuyện công ty mình sẽ mua Bitcoin. Nhưng rồi, khi chứng kiến cổ phiếu của một công ty chăm sóc sức khỏe tăng vọt chỉ nhờ mua đồng tiền số này, ông bắt đầu tò mò. Trong khi đó, thương vụ đầu tư thất bại gần đây khiến nhà đầu tư dao động và Karam bắt đầu tìm kiếm lối ra cho doanh nghiệp đang vật lộn với thị trường.
Sau khi trò chuyện với hội đồng quản trị và các cổ đông, Karam quyết định khởi động chiến lược về tiền số. Công ty của ông - Sequans Communications, huy động được 384 triệu USD từ thị trường nợ và vốn chủ sở hữu để mua Bitcoin. Cổ phiếu công ty lập tức tăng 160%.
Từ một người chưa từng để tâm đến tiền số, Karam giờ đã trở thành người tin tưởng tuyệt đối: “Năm ngoái tôi không thể nói điều này, nhưng giờ tôi tin 100% rằng Bitcoin sẽ tồn tại lâu dài.”
Sự thay đổi đó một phần lớn là nhờ ảnh hưởng từ Michael Saylor - người được gọi là “nhà truyền giáo” Bitcoin nổi tiếng tại Mỹ. Từ năm 2020, Saylor đã chi hàng tỷ USD để mua Bitcoin gần như hàng tuần, đồng thời tổ chức các hội nghị kêu gọi doanh nghiệp khác cùng làm theo.
Công ty phần mềm Strategy của Saylor giờ đây có vốn hoá khoảng 115 tỷ USD, gần gấp đôi số Bitcoin mà họ nắm giữ. Chỉ trong tuần trước, Strategy đã chi thêm 2,5 tỷ USD mua Bitcoin, là thương vụ lớn thứ ba từ trước đến nay. Cổ phiếu công ty tăng hơn 3.000% trong vòng năm năm.
Hiệu ứng lan tỏa nhanh chóng. Sự hậu thuẫn công khai của Tổng thống Donald Trump dành cho ngành này càng tiếp thêm lửa. Hàng loạt công ty từ công nghệ sinh học, khai thác vàng, khách sạn đến ô tô điện và thuốc lá điện tử đều nhảy vào mua tiền số. Với nhiều nhà đầu tư, đây là cách để tiếp cận thị trường tiền số mà không cần trực tiếp sở hữu tài sản kỹ thuật số.
Tính đến ngày 5/8 năm nay, có tới 154 công ty đại chúng trên toàn cầu đã huy động hoặc cam kết huy động tổng cộng 98,4 tỷ USD để mua tiền mã hóa, theo dữ liệu từ công ty tư vấn Architect Partners. Trong khi đó, trước năm nay, chỉ có 10 công ty huy động được 33,6 tỷ USD với mục đích tương tự.
Một số công ty thậm chí còn thay đổi giao diện website sang màu cam - màu biểu tượng của Bitcoin, và cập nhật dữ liệu về số lượng Bitcoin họ đang nắm giữ theo thời gian thực để thu hút nhà đầu tư. Ngay cả công ty truyền thông của gia đình ông Trump cũng đã huy động 2 tỷ USD vào tháng 7 để đầu tư vào Bitcoin và các tài sản liên quan.
Vòng xoáy bất ổn của “kho bạc Bitcoin”
Trong bối cảnh Bitcoin liên tiếp lập đỉnh cùng với các chỉ số chứng khoán chính, nhà đầu tư truyền thống đang đứng giữa ranh giới của hoài nghi và cơ hội. Với các công ty đang cạn vốn, mua tiền số dường như là cách “cứu sinh” tạm thời để thu hút sự chú ý của thị trường.
Aidan Bishop - nhà sáng lập công ty khai khoáng Bluebird niêm yết tại London, cho biết nếu không đi theo hướng này, công ty ông có thể không còn khả năng gọi vốn: “Trước đó, mỗi lần muốn huy động tiền tôi phải gõ cửa từng nơi và cầu xin.”
Tuy nhiên, phần lớn các công ty này không có nền tảng chuyên môn về tiền số. Trong nhiều trường hợp, giá trị của số Bitcoin mà họ nắm giữ cao hơn nhiều so với doanh thu hoặc lợi nhuận thực tế.
Ví dụ, công ty năng lượng nhiệt KULR của Mỹ có vốn hóa khoảng 211 triệu USD, nhưng lại báo lỗ 9,4 triệu USD trong quý I và đang nắm giữ khoảng 118 triệu USD tiền số. Ở Anh, công ty thiết kế web The Smarter Web chỉ đạt lợi nhuận ròng 93.000 bảng trong nửa đầu năm nay, nhưng được định giá đến 560 triệu bảng, phần lớn nhờ sở hữu 238 triệu bảng Bitcoin.
Chiến lược chung là nhanh chóng tăng số lượng Bitcoin trên mỗi cổ phiếu. Các công ty huy động vốn, thường từ trái phiếu hoặc cổ phiếu, rồi dùng tiền đó để mua Bitcoin thông qua các sàn như Coinbase. Những công ty nào có thể tăng số Bitcoin sở hữu càng nhanh, giá cổ phiếu càng tăng mạnh nhờ kỳ vọng từ nhà đầu tư.
Nhưng chính tốc độ và áp lực mua thêm liên tục này đã tạo nên vòng lặp rủi ro. Khi giá Bitcoin tăng, tất cả dường như đều “hái ra tiền”. Nếu đồng tiền số này lao dốc, các công ty vay nợ sẽ phải bán tài sản để trả lãi hoặc tiếp tục huy động vốn mới để duy trì chuỗi mua bán.
Theo chuyên gia Eric Benoist từ ngân hàng Natixis CIB, nếu giá Bitcoin sụp đổ, không chỉ cổ phiếu giảm mà hệ sinh thái tài chính tiền mã hóa cũng có thể rơi vào khủng hoảng: “Mỗi lần thị trường hoảng loạn, tất cả cùng lao dốc.”
Sự phổ biến của các công ty “kho bạc tiền số” còn được thúc đẩy bởi yếu tố thuế. Tại Nhật Bản, lợi nhuận từ Bitcoin có thể bị đánh thuế tới 55%, trong khi lợi nhuận từ cổ phiếu chỉ chịu 20%. Ở Brazil, thuế với tài sản số là 17,5%, còn cổ phiếu niêm yết chỉ bị đánh 15%.
Điều đó khiến đầu tư vào công ty sở hữu tiền mã hóa trở nên hấp dẫn hơn về mặt thuế, đặc biệt với các nhà đầu tư tổ chức không được phép mua trực tiếp tiền số hoặc các quỹ ETF tiền mã hóa.
Về lâu dài, nhiều công ty đang hướng đến mục tiêu xa hơn là trở thành tổ chức tài chính dựa trên Bitcoin. Metaplanet - công ty Nhật Bản hiện là người mua Bitcoin lớn thứ 5 thế giới, đang lên kế hoạch dùng số Bitcoin nắm giữ để mở rộng dịch vụ tài chính. Tại Mỹ, KULR cũng nghiên cứu khả năng cung cấp dịch vụ tài chính được “bảo đảm bằng Bitcoin”, còn công ty khai khoáng Panther Metals dự kiến dùng số Bitcoin để tài trợ cho các dự án thăm dò mới.
Dù vậy, giới chuyên gia cảnh báo chiến lược này giống như một cỗ máy phải liên tục nạp nhiên liệu. Nếu ngừng bơm tiền vào, giá cổ phiếu sẽ lao dốc, như tình trạng mà Sequans đã trải qua sau thời gian tăng vọt ban đầu.
Rủi ro lớn nhất là sự sụp đổ hệ thống nếu chu kỳ giá giảm kéo dài. “Đây là cấu trúc rất dễ tổn thương. Nếu bạn phải trả nợ cũ bằng cách vay thêm nợ mới, thì cấu trúc đó thật sự đáng lo ngại,” một quản lý quỹ đầu tư tiền mã hóa thẳng thắn nói.
Sự thận trọng đang ngày càng tăng, kể cả từ người trong ngành. Brian Estes - người từng ủng hộ các công ty kho bạc tiền số, giờ cũng bi quan: “Chuyện này sẽ bơm thổi một quả bong bóng. Chúng có thể nổ tung nhanh chóng như cách chúng đã bay cao.”
Tham khảo FT
