Sự hứng khởi quay lại sau giai đoạn chờ đợi dài
Sau nhiều năm chờ đợi, thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức được FTSE Russell nâng hạng lên nhóm “Thị trường mới nổi thứ cấp” từ sáng 8/10 – một cột mốc lịch sử đối với thị trường vốn trong nước.
Tuy nhiên, trước thời điểm đó, thị trường đã trải qua chuỗi phiên giao dịch khá nặng nề với tâm lý dè dặt, thanh khoản suy giảm và nhiều phiên biến động mạnh.
Kể từ sau khi quyết định được công bố, VN-Index đã thể hiện những diễn biến tích cực hơn qua từng phiên, đánh dấu sự cởi trói về mặt tâm lý cho nhà đầu tư.
Chỉ số chính của thị trường không chỉ lần đầu tiên đóng cửa trên mốc 1.700 điểm, mà còn đóng cửa tuần ở mức 1.747 điểm – kỷ lục mới của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Ba phiên gần nhất ghi nhận giá trị khớp lệnh trên HOSE vượt bình quân 20 phiên, cho thấy dòng tiền đã quay trở lại, dù thận trọng.
Theo giới phân tích, sự cải thiện về thanh khoản phản ánh tâm lý tích cực hơn của nhà đầu tư sau khi yếu tố “nút thắt tâm lý” đã được gỡ bỏ.
Nhóm cổ phiếu Vingroup (VIC – VHM – VRE) tiếp tục là tâm điểm của thị trường. Tính từ đầu năm, VIC đã tăng 4,7 lần, VHM tăng 3 lần và VRE tăng 2,36 lần. Đà tăng mạnh của bộ ba này không chỉ nâng đỡ chỉ số chung mà còn phản ánh kỳ vọng lớn của nhà đầu tư về các doanh nghiệp đầu tàu trong giai đoạn hậu nâng hạng.
Bên cạnh đó, BSR – vốn hóa hơn 90 nghìn tỷ đồng – đang thu hút đáng kể sự chú ý khi tiến sát đỉnh lịch sử. Kỳ vọng lọt vào rổ VN30 ngay quý I/2026 là động lực chính, sau khi doanh nghiệp đã đáp ứng gần đủ tiêu chí trong kỳ đánh giá tháng 7/2025 của HoSE. Nếu được thêm vào rổ chỉ số bluechip, BSR có thể trở thành “ngôi sao mới” trong nhóm năng lượng.
Ngoài ra, thị trường cũng ghi nhận tín hiệu tích cực từ SBT (Mía đường), TCH (Bất động sản) và ANV (Thủy sản). Dù hiệu ứng nhóm ngành chưa thật sự rõ nét, sự lan tỏa từ những cổ phiếu Midcap cho thấy dòng tiền đang tìm kiếm cơ hội ở một số ngành – nơi còn dư địa tăng trưởng và định giá hấp dẫn.
Giai đoạn hiện tại có thể xem là thời kỳ tích lũy quan trọng trước khi thị trường bước sang một chu kỳ vận động mới. Diễn biến này cũng phản ánh phần nào sự hiệu quả sớm của việc nâng hạng, dù về bản chất, ý nghĩa dài hạn của sự kiện nằm ở khả năng mở cửa dòng vốn quốc tế, cải thiện thanh khoản và thúc đẩy cải cách thể chế của thị trường vốn Việt Nam.
Dòng vốn chủ động sẽ định vị sớm hơn
Theo báo cáo của J.P. Morgan, việc FTSE Russell chính thức xác nhận nâng hạng Việt Nam sẽ chỉ có hiệu lực từ tháng 9/2026, sau kỳ đánh giá sơ bộ vào tháng 3/2026. Trong giai đoạn “chờ hiệu lực” này, dòng vốn thụ động (passive) từ các quỹ ETF toàn cầu chưa giải ngân ngay, mà sẽ chỉ thực sự đổ vào khi các cổ phiếu Việt Nam được thêm vào rổ chỉ số FTSE Emerging Market All Cap Index.
J.P. Morgan ước tính, nếu Việt Nam chiếm khoảng 0,34% tỷ trọng trong chỉ số này, dòng vốn thụ động có thể đạt 1,3 tỷ USD. Với quy mô vốn hóa hiện tại, khoảng 22 cổ phiếu Việt Nam được cho là đủ điều kiện gia nhập rổ FTSE EM All Cap.
Trên cơ sở đó, tổ chức này nâng mục tiêu VN-Index trong 12 tháng tới lên vùng 2.000–2.200 điểm, tương ứng mức tăng 20–30% so với hiện tại. Dự báo cũng cho thấy nền tảng vĩ mô đang rất vững: GDP quý III/2025 tăng 8,2%, còn lợi nhuận doanh nghiệp niêm yết dự kiến tăng bình quân 20%/năm giai đoạn 2026–2027.
J.P. Morgan cũng cho rằng nếu quá trình nâng hạng MSCI diễn ra thuận lợi, Việt Nam có thể hưởng thêm hiệu ứng định giá lại P/E khoảng 10%, giúp thị trường trở nên hấp dẫn hơn trong mắt nhà đầu tư quốc tế.
Theo ông Gary Harron, Giám đốc khối Thị trường mới nổi của HSBC, quyết định nâng hạng này là “cú hích” cho cải cách thể chế và tăng tính minh bạch. Ông nhấn mạnh: “Các nhà đầu tư toàn cầu có niềm tin vào tương lai của Việt Nam, nhưng họ cũng sẽ yêu cầu sự đồng bộ cao hơn với chuẩn mực quốc tế về công bố thông tin, thanh toán và bảo vệ nhà đầu tư.”
Đánh giá về chuyển động dòng vốn ngoại, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu & Phát triển khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta Việt Nam, dòng vốn chủ động có thể sẽ sớm định vị trên thị trường trước cả dòng vốn thụ động.
Về xu hướng thị trường, ông Minh nhận định: “Tháng 10 thường là giai đoạn khó chịu của thị trường, nhưng không hẳn tiêu cực. Theo thống kê, chỉ số S&P 500 tăng trung bình 0,5% trong tháng 10, còn VN-Index có xác suất tăng 46% dù biến động trung bình -0,5%. Tôi cho rằng, nửa cuối tháng 10 thị trường sẽ tích cực hơn khi dòng vốn ổn định trở lại và kỳ vọng nâng hạng dần phản ánh vào giá.”
Ông cũng nhấn mạnh, việc nâng hạng không chỉ giải tỏa tâm lý chờ đợi kéo dài suốt 7 năm, mà còn mở ra chu kỳ cải cách mới cho thị trường vốn Việt Nam – đặc biệt trong IPO, niêm yết mới, phát hành trái phiếu và mở rộng sản phẩm tài chính. Đây sẽ là những mảnh ghép cần thiết để thị trường bước vào giai đoạn “mới nổi toàn diện”, không chỉ về danh nghĩa mà cả về chất lượng.
