Ấn Độ hôm 27/9 thông báo giảm một nửa thuế xuất khẩu gạo đồ, từ 20% xuống 10%, trong bối cảnh lượng tồn trữ gạo trong nước tăng mạnh và nông dân chuẩn bị vào vụ thu hoạch mới.
Việc giảm thuế xuất khẩu sẽ giúp giảm giá xuất khẩu gạo của Ấn Độ, từ đó thúc đẩy xuất khẩu mặt hàng này và buộc các quốc gia cạnh tranh như Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Myanmar cũng phải giảm giá.
Nước xuất khẩu hàng đầu thế giới này đã bắt đầu hạn chế xuất khẩu gạo từ năm 2022 trong nỗ lực đảm bảo an ninh lương thực trong nước và kiềm chế lạm phát. Gạo đồ xuất khẩu bị áp dụng mức thuế 20% kể từ năm 2023 sau khi vụ mùa của nước này bị ảnh hưởng bởi thời tiết khô hạn.
Việc Ấn Độ hạn chế xuất khẩu đã đẩy giá gạo Châu Á tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2008 và buộc những nước tiêu thụ lớn phải tìm kiếm nguồn cung từ các quốc gia khác. Mặt hàng chủ lực này rất quan trọng đối với chế độ ăn uống của hàng tỷ người trên khắp hành tinh.
Mặc dù động thái kiểm soát xuất khẩu nói trên về cơ bản đã thành công trong việc ổn định giá cả tại địa phương, song dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ cho thấy Ấn Độ hiện đang phải gánh chịu lượng tồn trữ gạo cao kỷ lục. Các động thái chính sách mới nhất (nới lỏng các quy định về xuất khẩu gạo) có thể giúp giảm bớt tình trạng dư thừa đó và cũng giúp giảm chi phí nhập khẩu cho các quốc gia như Indonesia và Senegal.
Theo số liệu của chính phủ, xuất khẩu gạo từ quốc gia Nam Á này đã giảm gần 25% so với cùng kỳ năm trước xuống còn 5,26 triệu tấn trong bốn tháng đầu năm tài chính (bắt đầu từ ngày 1 tháng 4).
Việc Ấn Độ nới lỏng các hạn chế đối với một số loại gạo xuất khẩu được xem là động thái có thể làm giảm giá gạo toàn cầu và báo hiệu sự thay đổi trong chính sách nông nghiệp quốc gia sau cuộc bầu cử quốc gia gần đây.
Cùng với giảm thuế xuất khẩu gạo đồ, Ấn Độ cũng đã quyết định giảm thuế xuất khẩu gạo lứt (brown rice) và thóc (husked rice) xuống 10%, theo thông báo của Chính phủ hôm 27/9. Việc giảm thuế này sẽ có hiệu lực ngay lập tức. Thông báo cũng cho biết các lô gạo xay xát một phần hoặc toàn bộ (semi-milled or wholly-milled) sẽ không phải chịu bất kỳ khoản thuế nào.
Thuế xuất khẩu gạo trắng của Ấn Độ đã giảm xuống 0, nhưng Chính phủ không làm rõ vấn đề liệu tư thương có được phép xuất khẩu hay không hoặc liệu hoạt động thương mại có bị hạn chế trong các thỏa thuận giữa chính phủ với chính phủ hay không.
Đầu tháng 9/2024, Ấn Độ đã xóa bỏ giá sàn cho gạo basmati để xuất khẩu để giảm khó khăn cho người nông dân, sau khi hàng nghìn nông dân phàn nàn về việc không tiếp cận được các thị trường nước ngoài béo bở như Châu Âu, Trung Đông và Mỹ.
Lượng gạo dự trữ tại Tổng công ty Lương thực Ấn Độ tính tới ngày 1 tháng 9 đạt 32,3 triệu tấn, cao hơn 38,6% so với cùng kỳ năm trước, giúp cho Chính phủ có điều kiện để nới lỏng các hạn chế xuất khẩu gạo.
Nhờ lượng mưa trong mùa mưa năm nay dồi dào, diện tích lúa của nước này đã tăng lên 41,35 triệu ha, so với 40,45 triệu ha của năm ytepvd và 40,1 triệu ha trung bình trong 5 năm qua.
Nông dân Ấn Độ đã bắt đầu thu hoạch lúa gieo vào mùa mưa sau khi có đủ mưa. Với diện tích gieo trồng cao hơn so với cùng kỳ năm trước.
Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế dự báo sản lượng gạo toàn cầu năm 2024-25 sẽ đạt 528 triệu tấn, tăng 1% so với cùng kỳ năm trước, với kỳ vọng sản lượng bội thu ở Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan, Mỹ, Pakistan, Trung Quốc, Ấn Độ, Bangladesh và Pakistan, cùng nhiều nước khác.
Diện tích gieo trồng mở rộng và điều kiện thời tiết thuận lợi là một số yếu tố tạo nên sự lạc quan về vụ thu hoạch lúa toàn cầu trong mùa vụ 2024-25. Dự trữ gạo toàn cầu cũng có thể tăng 1% so với mùa vụ 2023-24 lên 176 triệu tấn.
Nếu thực tế đúng như dự đoán, có thể nói rằng những tháng tới có thể sẽ chứng kiến sự điều tiết liên tục tốt hơn nhiều đối với giá gạo toàn cầu. Có lẽ, nếu Ấn Độ có thể mạnh dạn dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu sớm hơn, chúng ta thậm chí có thể thấy giá lúa gạo giảm hơn nữa.
Tham khảo: Reuters
