Trên con phố mua sắm cao cấp Omotesando nổi tiếng của Nhật Bản, bên cạnh những thương hiệu nổi tiếng như Ralph Lauren, Gucci và Louis Vuitton, một biểu tượng mới của thời trang đang xuất hiện. Đó là Shein – thương hiệu thời trang nhanh đến từ Trung Quốc đã trở thành hiện tượng trong mấy năm gần đây.
Sự trỗi dậy của Shein cùng với những tranh cãi xung quanh nó đã làm dậy sóng ngành thời trang. Tuy nhiên, cửa hàng 2 tầng tại Tokyo còn mang 1 biểu tượng khác: tượng trưng cho sự giàu lên nhanh chóng mà 4 nhà sáng lập của Shein đang được hưởng.
Ralph Lauren, người đã tung ra thương hiệu Polo năm 1967, mất 30 năm để trở thành tỷ phú đô la.
Còn Xu Yangtian, CEO của Shein, mất chưa đến 10 năm để xây dựng nên một trong những khối tài sản lớn nhất thế giới. Hiện tài sản ròng của ông đạt ít nhất 23,5 tỷ USD theo chỉ số Bloomberg Billionaire. Trong đó ước tính số cổ phần tại Shein đóng góp 1/3.
Tổng cộng 4 nhà sáng lập – gồm Xu, Miao Miao, Gu Xiaoqing và Ren Xiaoqing – sở hữu tổng cộng gần 40 tỷ USD. Một trong những nhà đầu tư lớn nhất và sớm nhất của Shein là quỹ Tiger Global đã thu về số tiền lớn gấp hơn 20 lần so với những gì bỏ ra ban đầu.
Cửa hàng Shein ở Tokyo. Ảnh: Bloomberg.
Những điểm đặc biệt nhất của Shein là tốc độ ra mẫu mới siêu nhanh, khả năng đoán trúng thị hiếu của những cô cậu tuổi teen và ứng dụng hiệu quả trí tuệ nhân tạo cũng như chuỗi cung ứng siêu nhanh.
“Trái tim” của thành công đó là Xu, nhân vật tưởng chừng như chẳng có chút liên quan gì đến thời trang.
Sinh năm 1983 tại tỉnh Sơn Đông (miền Đông Trung Quốc), Xu học ngành thương mại quốc tế, sau khi ra trường làm việc cho 1 công ty marketing trực tuyến với công việc là tăng lượng truy cập cho website và đẩy tăng doanh số bán hàng. Năm 2008, ông cùng 2 cộng sự khởi nghiệp với 1 công ty bán quần áo và phụ kiện cho nữ giới.
Dự án này không thành công. Tuy nhiên, Xu đã gặp được những người mà sau này trở thành các cộng sự mà ông tin tưởng nhất. Miao, Gu và Ren là 3 nhân viên đã đi theo ông để lập ra Shein cách đây 1 thập kỷ. Hiện họ đều là các lãnh đạo cấp cao của Shein, mỗi người sở hữu tài sản hơn 5 tỷ USD và nắm khoảng 7,6% cổ phần.
Gốc gác từ ngành marketing online của các nhà sáng lập chính là chìa khóa cho sự thành công của Shein. Sử dụng các dữ liệu thời gian thực và thuật toán, Shein xác định được những mẫu nào đang bán chạy nhất và ngay lập tức điều chỉnh dây chuyền sản xuất, tối ưu hóa hàng tồn kho và đạt tốc độ giao hàng nhanh nhất.
Đại dịch đã giúp Shein tăng trưởng như vũ bão khi mà giới trẻ mắc kẹt trong nhà và liên tục mua sắm quần áo giá rẻ với ngân sách hạn chế mà họ có. Hơn một nửa khách hàng của Shein là Gen Z, những người sinh ra vào cuối những năm 1990 đến đầu những năm 2010.
Shein có rất nhiều sản phẩm giá dưới 10 USD, và các nhà cung ứng phải đưa đến các mẫu mới chỉ trong vòng 10 ngày – tốc độ còn nhanh hơn cả vòng quay 3 tuần nổi tiếng của Zara.
Shein đã thu hút được rất nhiều khách hàng ở châu Âu và Mỹ bằng những video mà trong đó các influencer tạo nên “tủ quần áo trong mơ” sử dụng những món đồ chỉ có giá từ 3 USD. Các video này được chia sẻ rộng rãi trên TikTok và YouTube trong mỗi dịp mua sắm lớn và ngay lập tức tạo nên cơn sốt, trong khi mỗi tuần Shein đều cho ra mắt hàng nghìn mẫu quần áo mới để đáp ứng nhu cầu.
Nhiều người nổi tiếng tham gia concert ảo của Shein. Ảnh: Getty Images.
Năm 2018, Shein được định giá 2,5 tỷ USD. 1 năm sau, con số tăng gấp đôi. Tháng 4 năm ngoái, các nhà đầu tư định giá hiện tượng thời trang nhanh đến từ Trung Quốc có giá trị lên tới 100 tỷ USD – lớn hơn cả H&M và Zara cộng lại.
Mặc dù gần đây những lo ngại về kinh tế Trung Quốc và ngành công nghệ Trung Quốc ảnh hưởng tiêu cực đến triển vọng của Shein, trong vòng gọi vốn tháng 7 vừa qua công ty vẫn được định giá 70 tỷ USD.
Thành công của Shein giúp những nhà đầu tư rót vốn vào đây sớm nhất như Sequoia China và IDG Capital thắng lớn. Tuy nhiên, có lẽ Tiger Global là thành công nhất. Quỹ có trụ sở tại New York đầu tư 72 triệu USD vào Shein từ năm 2018 để sở hữu 2,7% cổ phần. Giờ đây số tiền đã tăng gấp hơn 20 lần. Đầu năm nay, Tiger Global đã tiếp tục bơm tiền và Shein vẫn là một trong những khoản đầu tư thành công nhất của quỹ trong bối cảnh ngành công nghệ gặp nhiều khó khăn trên toàn thế giới.
Shein có 1 lợi thế lớn so với ByteDance – công ty tư nhân đứng sau TikTok cũng nằm trong danh mục đầu tư của Tiger Global. Thương vụ IPO của ByteDance đã gặp rất nhiều khó khăn và bị hoãn vô thời hạn bởi liên quan đến chính trị. Shein cho biết sớm nhất vào năm 2024 sẽ IPO.
Gần như toàn bộ doanh thu của Shein đến từ thị trường nước ngoài. Hãng chiếm tới 40% thị phần trên thị trường thời trang nhanh ở Mỹ. Năm ngoái doanh thu đạt 16 tỷ USD, tăng 6 tỷ USD so với 2020.
“Nhà đầu tư cảm thấy dễ chịu khi Shein phụ thuộc vào nhu cầu của người tiêu dùng nước ngoài chứ không phải Trung Quốc. Điều này có nghĩa là Shein có thể tránh hoàn toàn những tác động từ việc nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại”, Allioson Malmsten, giám đốc công ty tư vấn Daxue Consulting nhận xét. Xu cũng tránh được các rắc rối liên quan đến chính trị.
Dẫu vậy, vẫn có những rủi ro đang ngày càng lớn dần. Một số đối thủ đang nổi lên, trong khi doanh thu tăng trưởng chậm lại. Toàn ngành thời trang nhanh đang bị chỉ trích là tạo ra nhiều rác thải và tràn lan nạn ăn cắp bản quyền.
Thách thức lớn nhất của Shein là cải thiện hình ảnh và kinh doanh bền vững hơn, bởi thế hệ sau sẽ chú ý nhiều hơn đến trách nhiệm xã hội của các công ty.
Tại cửa hàng ở Tokyo, tất cả các giao dịch đều được thực hiện qua app hoặc website. Thực chất Shein không hề bán hàng trực tiếp, mà thay vào đó mục tiêu chính là thu hút các khách hàng tiềm năng và các influencer đến cửa hàng rồi quay clip tung lên mạng xã hội. Sau đó Shein sẽ sử dụng công nghệ để phân tích và theo dõi hành vi của người tiêu dùng, cuối cùng sẽ bán được nhiều hàng hơn.