Giá gạo trên thị trường quốc tế đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 8 năm, gây áp lực nặng nề cho nông dân ở nhiều quốc gia châu Á.
Nguyên nhân là sản lượng liên tiếp lập kỷ lục và Ấn Độ - nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới - dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu, khiến nguồn cung dư thừa.
Theo dữ liệu mới nhất, giá gạo trắng 5% tấm của Thái Lan - chỉ số tham chiếu toàn cầu - hiện ở mức xấp xỉ 372,5 USD/tấn, giảm 26% so với cuối năm 2024 và chạm đáy kể từ năm 2017. Đà giảm bắt đầu từ tháng 9/2024, khi Ấn Độ nới lỏng dần các hạn chế xuất khẩu sau vụ thu hoạch kỷ lục niên vụ 2023-2024, khiến lượng tồn kho của chính phủ tăng vọt.
Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) cho biết chỉ số giá gạo toàn cầu đã giảm 13% từ đầu năm nay.
Ông Samarendu Mohanty, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Bền vững và Phát triển (Đại học Nông nghiệp bang Telangana, Ấn Độ), nhận định: “Đơn giản là có quá nhiều gạo trong kho.”
Ông nói: “Năm ngoái, sản lượng gạo của Ấn Độ đạt mức kỷ lục. Và vụ mùa vừa gieo trồng sẽ lại là một kỷ lục mới.”
Giá gạo giảm sâu đánh dấu sự đảo chiều mạnh mẽ so với đầu năm 2024, khi mặt hàng này tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2008, sau các biện pháp hạn chế xuất khẩu của Ấn Độ, khiến nhiều nước đổ xô tích trữ và áp dụng chính sách bảo hộ.
Cùng lúc đó, nhu cầu nhập khẩu yếu đi rõ rệt. Indonesia - một trong những khách hàng mua gạo lớn nhất toàn cầu - đã mua mạnh tay trong năm 2024 và chưa quay lại thị trường kể từ đầu năm nay. Philippines cũng đã tạm dừng nhập khẩu đến tháng 10/2025 để bảo vệ giá gạo nội địa trong mùa thu hoạch chính.
Ông Oscar Tjakra, chuyên gia của Rabobank, cho rằng ngoài Ấn Độ, nguồn cung lớn từ Thái Lan và Việt Nam cũng góp phần đưa sản lượng gạo toàn cầu niên vụ này lên mức kỷ lục.
Trong khi giá thấp gây thiệt hại cho nông dân - đặc biệt ở các quốc gia không có chính sách hỗ trợ như Ấn Độ - người tiêu dùng tại các nước nhập khẩu lại được hưởng lợi khi chi phí lương thực giảm, góp phần hạ nhiệt lạm phát.
Ông Mohanty dự báo giá gạo có thể tiếp tục giảm thêm khoảng 10% do thiếu vắng người mua. Tính đến tháng 5/2025, kho dự trữ của Chính phủ Ấn Độ ước tính chứa khoảng 60 triệu tấn gạo - cao hơn 15 triệu tấn so với trung bình nhiều năm. Để giải phóng kho chứa trước vụ thu hoạch mới, Chính phủ Ấn Độ đã bán ra thị trường nội địa và thậm chí đưa một phần gạo vào sản xuất ethanol với giá thấp hơn giá tiêu dùng.
“Chúng ta đang bước vào giai đoạn giá hàng hóa thấp, và tôi không thấy xu hướng này đảo chiều trong ít nhất hai năm tới - trừ khi xảy ra chiến tranh hoặc một cú sốc lớn khác,” ông Mohanty nhận định.
