Phát biểu tại Hội nghị phát triển thị trường vốn an toàn, minh bạch, hiệu quả, bền vững nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, chiều 22/4, ông Zafer Mustafaeglu, Giám đốc Khối Nghiệp vụ về Tài chính, Năng lực Canh Tranh và Đổi mới sáng tạo, Khu vực Đông Á-Thái Bình Dương, Ngân hàng Thế giới (WB) đánh giá Việt Nam đang bắt kịp với các quốc gia trong khu vực, về quy mô thị trường.
"Đây là bằng chứng rõ ràng về những nỗ lực liên tục của Chính phủ nhằm cải thiện môi trường thuận lợi cho thị trường, bao gồm thông qua các định hướng chính sách, quy định và rất nhiều diễn đàn nhằm nâng cao nhận thức và sự đồng thuận về phát triển thị trường", ông Zafer Mustafaeglu nhìn nhận.
Ông cho rằng, Việt Nam có khát vọng trở thành quốc gia thu nhập trung bình ở ngưỡng cao vào năm 2035 và quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, nên có thể kỳ vọng chất lượng và chiều sâu của khu vực tài chính của quốc gia ít nhất cũng phải ngang bằng với các quốc gia so sánh.
Việt Nam nên cam kết đẩy nhanh lộ trình nâng cấp thành thị trường mới nổi
Theo đại diện WB, quy mô thị trường của Việt Nam đã trở nên quá lớn để ở lại nhóm thị trường cận biên. Thị trường cổ phiếu của Việt Nam đã có trọng số trên 30% trong Chỉ số thị trường cận biên toàn cầu của MSCI. Đây là trọng số lớn nhất, tiếp theo là Maroc (10%).
"Việt Nam giống như võ sĩ hạng trung nhưng vẫn đang tham gia thi đấu trong nhóm hạng nhẹ", ông Zafer Mustafaeglu ví von và đánh giá, Chính phủ Việt Nam đã nỗ lực nâng cấp thành thị trường mới nổi. Điều đó không chỉ đem lại cải thiện về chất lượng mà còn thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư quốc tế thứ hạng lớn đến Việt Nam.
Ông lấy ví dụ, trên thị trường cổ phiếu, nâng cấp thành thị trường mới nổi có thể đem lại thêm 10 tỷ USD đầu tư gián tiếp mới cho Việt Nam, trong đó riêng năm đầu tiên có thể tiếp nhận thêm từ 2-5 tỷ USD.
Theo đại diện WB, để đạt được kết quả đầy hứa hẹn đó, Việt Nam cần phải có nền tảng vững chắc để thị trường hoạt động hiệu quả.
 |
Ông Zafer Mustafaeglu, Giám đốc Khối Nghiệp vụ về Tài chính, Năng lực Canh Tranh và Đổi mới sáng tạo, Khu vực Đông Á-Thái Bình Dương, Ngân hàng Thế giới - Ảnh: VGP |
Từ đó, đại diện WB giới thiệu khái niệm "sáu con mắt" - 6 yếu tố của nền tảng thị trường cần được quan tâm sát sao.
Thứ nhất, là thể chế. Thứ hai là hạ tầng. Ba yếu tố tiếp theo là bên phát hành, nhà đầu tư và tổ chức trung gian. Và yếu tố cuối cùng là công cụ.
Với những nhiễu loạn hiện nay trên thị trường, WB lưu ý rằng thị trường Việt Nam còn tương đối non trẻ. Vì vậy, sai sót là hoàn toàn có thể xảy ra nhưng quan trọng hơn là cách thức học hỏi từ sai sót, chứ không nên đóng cửa chỉ vì có một vài thành viên xấu, không nên có phản ứng quá mức gây hạn chế cho sự phát triển trong dài hạn.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam nên cam kết đẩy nhanh lộ trình nâng cấp thành thị trường mới nổi. Điều này có nghĩa là Việt Nam cũng cần mở hơn nữa với các nhà đầu tư gián tiếp trên quốc tế, đồng thời nâng cao chất lượng thị trường. Thông tin phải kịp thời, đáng tin cậy và dễ tiếp cận hơn.
"Việt Nam có thể cân nhắc các biện pháp làm tăng nguồn cung chứng khoán cho nhà đầu tư nước ngoài. Thị trường sâu hơn, đa dạng hơn, sẽ làm giảm cơ hội thao túng và trục lợi", đại diện WB đề xuất.
Cuối cùng, thị trường vốn là phần lõi trong một hệ thống tổng hợp. Thị trường có tương tác với các bộ phận khác của hệ thống. Chẳng hạn, ngân hàng thương mại là thành viên quan trọng trên thị trường vốn ở tất cả các khía cạnh. Nhiều ngân hàng đang phát hành chứng khoán, như vậy họ là bên phát hành, nhiều ngân hàng là nhà đầu tư (họ mua trái phiếu Chính phủ hoặc trái phiếu doanh nghiệp) và nhiều ngân hàng là tổ chức trung gian (tư phát hành, lưu ký và cung cấp dịch vụ phân phối trái phiếu doanh nghiệp). Vì vậy, chính sách trong ngành ngân hàng cũng ảnh hưởng đến thị trường vốn và ngược lại.
Tương tự, chính sách trên thị trường vốn đôi khi không thể hiệu quả nếu không được hài hòa với chính sách trong ngành ngân hàng...
Cần phát triển hệ thống đánh giá mức độ tín nhiệm đối với thị trường vốn
Trong khi đó, ông Andrew Jeffries, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) lại nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc có hạ tầng định mức đánh giá mức độ tín nhiệm đối với thị trường vốn của Việt Nam, đặc biệt là thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Lãnh đạo ADB cho biết, ngân hàng này đã hỗ trợ phát triển hệ thống định mức tín nhiệm. Việc đánh giá tín nhiệm bắt buộc là cách tiếp cận rất phổ biến ở nhiều quốc gia phát triển cũng như quốc gia láng giềng của Việt Nam như Thái Lan, Indonesia, Philippines, Ấn Độ, Trung Quốc, Malaysia… Hệ thống này giúp đẩy mạnh minh bạch cũng như môi trường phát triển ổn định. Nó cũng rất tốt cho nhà đầu tư.
Theo đại diện ADB, các nhà đầu tư không nên ra quyết định đầu tư chỉ riêng qua định mức tín nhiệm nhưng đấy là thông tin tham khảo để các nhà đầu tư ra quyết định. Nó cũng không khuyến khích các bên phát hành phát hành trái phiếu không bảo vệ đảm bảo cho nhà đầu tư. Đồng thời, cũng tốt cho bên phát hành.
Qua đánh giá tín nhiệm sẽ khiến cho rủi ro tín dụng, kinh phí rủi ro tín dụng giảm xuống, kỳ hạn dài hơn được phát hành. Việt Nam hiện nay mới có hai đơn vị đánh giá tín nhiệm. ADB khuyến khích sự tham gia của các cơ quan hiện tại và có các cơ quan mới đánh giá định mức tín nhiệm.
ADB cũng đang phối hợp với các tổ chức đánh giá tín dụng quốc tế đang hoạt động tại Việt Nam và mong muốn họ có hoạt động hợp tác với các tổ chức đánh giá tín dụng Việt Nam.
Đồng thời, ADB cũng đã làm việc và hỗ trợ trong lĩnh vực này và sẽ tiếp tục hỗ trợ để làm sao để thị trường trái phiếu doanh nghiệp hoạt động ổn định, phát triển bền vững tại Việt Nam để đa dạng nguồn vốn, tạo ra kênh dẫn vốn đa dạng.
