Việt Nam đã ký kết thỏa thuận quy mô 15,5 tỷ USD với các bên tài trợ vốn dẫn đầu bởi Liên minh châu Âu (EU) và Anh để đẩy mạnh quá trình giảm sử dụng than đá.
Mới đây, các nhà lãnh đạo của Việt Nam và Nhóm Đối tác Quốc tế - bao gồm Vương quốc Anh, Liên minh châu Âu, Pháp, Đức, Mỹ, Italia, Canada, Nhật Bản, Na Uy và Đan Mạch - vừa thống nhất một Chương trình Quan hệ Đối tác về Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP) mạnh mẽ.
Chương trình JETP ban đầu sẽ huy động 15,5 tỷ USD từ nguồn tài chính công và tư nhân trong vòng 3 đến 5 năm tới để hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam. Chương trình sẽ hỗ trợ Việt Nam thực hiện mục tiêu tham vọng về đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, đẩy nhanh tốc độ đạt đến đỉnh phát thải khí nhà kính và chuyển đổi từ nhiên liệu hoá thạch sang năng lượng sạch.
Nhân dịp này, Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã gửi lời chúc mừng tới Thủ tướng Phạm Minh Chính và Việt Nam. Thủ tướng Sunak nhấn mạnh mô hình JETP là nhân tố thay đổi trong cuộc chiến chống lại tác động của biến đổi khí hậu.
Khoảng một nửa số tiền mà Việt Nam nhận được sẽ dưới hình thức các khoản tài trợ và khoản vay từ các nước, còn khoảng 50% còn lại đến từ nhóm nhà đầu tư được biết đến với cái tên Liên minh Tài chính Glasgow hướng tới phát thải ròng bằng không. Nguồn vốn này sẽ hướng đến việc làm sạch lĩnh vực điện tại Việt Nam bằng cách giảm và hướng đến ngừng hẳn sử dụng than đá, một trong những loại nhiên liệu bẩn nhất thế giới.
Nội dung thỏa thuận Quan hệ đối tác sẽ hỗ trợ Việt Nam hướng tới một số mục tiêu mới đầy tham vọng gồm:
- Hạ mốc đạt đỉnh phát thải khí nhà kính dự kiến của Việt Nam vào năm 2035 xuống năm 2030.
- Giảm tới 30% lượng phát thải hằng năm của ngành điện, từ 240 megaton xuống còn 170 megaton, và cũng đưa ngày đạt đỉnh phát thải về năm 2030.
- Giới hạn công suất điện than tối đa của Việt Nam ở mức 30,2 gigawatt so với con số trong quy hoạch hiện tại là 37 gigawatt.
- Đẩy nhanh việc áp dụng năng lượng tái tạo, đưa năng lượng tái tạo chiếm ít nhất 47% sản lượng điện vào năm 2030, tăng so với tỉ lệ sản xuất theo kế hoạch hiện tại là 36%.
Việc thực hiện thành công các mục tiêu đầy tham vọng nói trên sẽ giúp giảm khoảng 500 megaton (0,5 tỷ tấn) khí thải vào năm 2035 của Việt Nam.
Trong 12 tháng tới, Việt Nam sẽ làm việc với sự hỗ trợ của các quốc gia đối tác để xây dựng và thông qua Kế hoạch huy động nguồn lực cho JETP Việt Nam, kế hoạch này sẽ cho phép thực hiện chiến lược và nhận tài trợ của JETP.
Thỏa thuận hợp tác dành cho Việt Nam là gói thứ ba trong các thỏa thuận lớn nhằm giúp các quốc gia có thu nhập trung bình phụ thuộc vào than đá đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch hơn.
Thỏa thuận trị giá 8,5 tỷ USD của Nam Phi là thỏa thuận đầu tiên, được công bố tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên Hiệp Quốc năm ngoái.
Thỏa thuận trị giá 20 tỷ USD của Indonesia được công bố tại cuộc họp nhóm G20 ở Bali tháng trước.
Than chiếm khoảng một nửa nguồn cung năng lượng của Việt Nam dù Việt Nam có điều kiện tự nhiên tuyệt vời để phát triển năng lượng gió và điện mặt trời.
