Bộ Giao thông vận tải (GTVT) vừa có Văn bản số 5132/BGTVT-KHĐT gửi đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh về các vấn đề liên quan đến Dự án đường Hồ Chí Minh.
Trước đó, Bộ GTVT nhận được Văn bản số 819/TTKQH-GS của Tổng thư ký Quốc hội chuyển chất vấn của đại biểu Quốc hội Phạm Hùng Thái, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh về Dự án đường Hồ Chí Minh.
Theo đó, Dự án đường Hồ Chí Minh là công trình trọng điểm quốc gia mang ý nghĩa đặc biệt về lịch sử và kinh tế- xã hội của Việt Nam, được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư từ năm 2004 (tại Nghị quyết số 38/2004/QH13) và được điều chỉnh vào năm 2013 (tại Nghị quyết số 66/2013/QH13). Dự án được phân kỳ đầu tư thành 2 giai đoạn: đến năm 2020 là hoàn thành các dự án thành phần để nối thông toàn tuyến từ Pác Bó (Cao Bằng) đến Đất Mũi (Cà Mau) với quy mô 2 làn xe; sau năm 2020, nâng cấp các đoạn tuyến theo tiêu chuẩn đường cao tốc phù hợp với Quy hoạch phát triển mạng đường bộ cao tốc Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn sau năm 2020.
Tuy nhiên, đến nay, do thiếu vốn, đầu tư BOT không khả thi, khiến dự án quan trọng quốc gia này chưa thể nối thông toàn tuyến vào năm 2020 như mục tiêu của Nghị quyết số 66/2013 của Quốc hội.
"Đề nghị Chính phủ, Bộ GTVT cho biết vì sao không bố trí vốn đầu tư để tiếp tục triển khai, trong khi một số hạng mục triển khai dang dở, để kéo dài, đã xuống cấp, gây lãng phí và không phát huy vai trò cũng như không đảm bảo mục tiêu, ý nghĩa của Dự án. Kế hoạch triển khai Dự án trên sẽ thực hiện như thế nào để đảm bảo hiệu lực, hiệu quả Nghị quyết 66/2013/QH13 của Quốc hội", đại biểu chất vấn.
Còn 6 dự án thành phần bị thiếu vốn
Về ý kiến chất vấn của Đại biểu, Bộ GTVT cho biết, việc bố trí vốn để đầu tư các dự án đường Hồ Chí Minh được chia làm 3 giai đoạn:
Giai đoạn 2000 - 2015: Xác định đường Hồ Chí Minh là công trình quan trọng quốc gia, có ý nghĩa to lớn về chính trị, kinh tế, quốc phòng - an ninh, xóa đói giảm nghèo, Đảng và Nhà nước đã rất quan tâm và bố trí nguồn lực để triển khai dự án đường Hồ Chí Minh từ năm 2000 đến nay.
Trong giai đoạn từ năm 2000 đến 2011, Dự án triển khai cơ bản đáp ứng tiến độ yêu cầu. Tuy nhiên, do chịu ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 24/02/2011 về những giải pháp chủ yếu tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội nên nhiều dự án phải dừng, giãn tiến độ, trong đó có các dự án thành phần thuộc đường Hồ Chí Minh.
Do đó, giai đoạn từ năm 2011 đến hết năm 2015, mặc dù đã được phê duyệt dự án đầu tư nhưng có rất ít các dự án giao thông nói chung và dự án đường Hồ Chí Minh nói riêng được triển khai đầu tư. Đến năm 2015, Bộ GTVT đã triển khai đồng loạt và hoàn thành các dự án thành phần với tổng chiều dài 2.061 km, cơ bản nối thông từ Pác Bó đến Đất Mũi với quy mô 2 làn xe.
Giai đoạn 2016 - 2020, Bộ GTVT đã nỗ lực tiếp tục triển khai các dự án còn lại và một số cầu lớn, tuy nhiên do nguồn lực hết sức khó khăn nên đến năm 2020, còn 6 dự án thành phần với chiều dài khoảng 279 km chưa cân đối được nguồn vốn để triển khai.
Giai đoạn 2021-2025, do khó khăn về nguồn vốn nên mới cân đối bố trí được cho 3 dự án với tổng chiều dài 108 km, dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2021 - 2025. Để thông tuyến cần tiếp tục đầu tư khoảng 171 km để hoàn thành nối thông toàn tuyến.
Căn cứ Nghị quyết số 38/2004/QH11 và Nghị quyết số 66/2013/QH13 của Quốc hội giao Chính phủ trong quá trình đầu tư phải rà soát, thực hiện phân kỳ đầu tư các đoạn tuyến bảo đảm đáp ứng nhu cầu vận tải, khả năng cân đối nguồn lực, ưu tiên đầu tư trước các đoạn có nhu cầu cấp thiết về vận tải, phát huy tiềm năng địa phương và tận dụng hợp lý các đoạn tuyến hiện có để nâng cao hiệu quả, tiết kiệm vốn đầu tư, Bộ GTVT đã đề xuất Chính phủ mục tiêu đầu tư đường Hồ Chí Minh giai đoạn 2021 - 2030 như sau:
Giai đoạn đến năm 2025: Tiếp tục đầu tư hoàn thành các đoạn đang triển khai và cân đối bố trí nguồn lực để đầu tư 2 dự án thành phần đoạn Chợ Chu - Ngã Ba Trung Sơn và đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận; đối với đoạn Cổ Tiết - Chợ Bến chưa đầu tư, tận dụng Quốc lộ 32 và Quốc lộ 21 để nối thông đường Hồ Chí Minh theo quy mô 2 làn xe.
Tập trung nguồn lực hoàn thành khoảng 287 km thuộc Dự án đường cao tốc Bắc Nam phía Đông đi trùng với đường Hồ Chí Minh đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại các Nghị quyết số 52/2017/QH14 ngày 22/11/2017, Nghị quyết số 44/2022/QH15 ngày 11/01/2022.
Giai đoạn sau năm 2025: Trên cơ sở nhu cầu, hiệu quả đầu tư, quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và khả năng cân đối nguồn lực của từng thời kỳ, đầu tư khoảng 634 km đường Hồ Chí Minh được quy hoạch theo tiêu chuẩn cao tốc.
Các nội dung nêu trên đã được Bộ GTVT báo cáo và được Chính phủ chấp thuận báo cáo Quốc hội tại Tờ trình số 157/TTr-CP ngày 05/5/2022.
Phải bố trí vốn để hoàn thành nốt đường Hồ Chí Minh
Liên quan đến dự án này, trong phiên họp ngày 24/5, Quốc hội cũng thảo luận tổ về thực hiện Nghị quyết số 66/2013/QH13 và kế hoạch triển khai dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo.
Tại phiên thảo luận tổ, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao tính chủ động, tích cực của Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường trong việc tiến hành theo dõi, giám sát nội dung liên quan đến việc thực hiện Nghị quyết số 66/2013/QH13 và kế hoạch triển khai dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo.
Khẳng định đường Hồ Chí Minh là tuyến đường có ý nghĩa quan trọng về lịch sử, chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh của Quốc gia, Chủ tịch Quốc hội cho biết, việc cơ bản hoàn thành dự án đã góp phần phát triển đất nước, đặc biệt là đối với các khu vực miền núi phía Bắc, miền Trung - Tây Nguyên và đồng bằng Nam Bộ.
Quốc hội đã quyết định mục tiêu thông tuyến từ Bắc tới Nam với quy mô 2 làn xe. Tuy nhiên, đến nay đã quá thời hạn 2 năm so với Nghị quyết của Quốc hội, nhưng vẫn còn một số đoạn tuyến chưa được hoàn thành để nối thông toàn tuyến.
Cụ thể, 3 đoạn tuyến chưa hoàn thành gồm đoạn Chợ Chu - Ngã Ba Trung Sơn; đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận; đoạn Cổ Tiết - Chợ Bến.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề nghị Chính phủ tập trung bố trí vốn để hoàn thành những đoạn đường còn lại này. Đây là nhiệm vụ bắt buộc phải thực hiện, đồng thời cần tiến hành tổng kết, đánh giá kỹ lưỡng để rút kinh nghiệm, đề xuất đầu tư giai đoạn sau. Bố trí kinh phí duy tu, bảo dưỡng những đoạn đường xuống cấp để đảm bảo thông suốt tuyến đường.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội qua thông báo kết luận, Chính phủ đã rà soát trong tổng số vốn đầu tư công trung hạn 5 năm phân bổ cho ngành Giao thông vận tải để bố trí cho các đoạn tuyến Chợ Chu - Ngã Ba Trung Sơn và đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận. Các đoạn tuyến này sẽ tạo điều kiện phát triển kinh tế, xã hội, nâng cao đời sống người dân ở các vùng tuyến đường đi qua.
