Báo cáo mới nhất của Fitch Ratings nhấn mạnh, tình trạng vỡ nợ của các quốc gia có chủ quyền đã tăng mạnh từ năm 2020 đến nay, trong đó gánh nặng nợ liên tục gia tăng và các trường hợp khẩn cấp bất ngờ là nhân tố then chốt khiến tỷ lệ vỡ nợ gia tăng, những quốc gia có chủ quyền bị xếp hạng đánh giá tín nhiệm thấp có nhiều khả năng vỡ nợ.
Fitch Ratings nhấn mạnh, các quốc gia có chủ quyền vỡ nợ từ năm 2020 đến nay tốn nhiều thời gian hơn để tái cấu trúc nợ, thời gian vỡ nợ kéo dài của những nước này trung bình là 107 ngày, trong đó 5 quốc gia có chủ quyền vẫn chưa thể trả nợ, cao hơn 35 ngày so với mức trung bình chung của năm 2020.
Môi trường tài chính và kinh tế vĩ mô toàn cầu vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là đối với các quốc gia có chủ quyền bị đánh giá xếp hạng tín nhiệm thấp. Nhiều quốc gia có chủ quyền bị đánh giá xếp hạng tín nhiệm mức “CCC+” đồng nghĩa với những nước này có nguy cơ vỡ nợ cao.
Vào đầu năm nay, đánh giá xếp hạng tín nhiệm trung bình của các nước có chủ quyền thị trường mới nổi rơi xuống mức thấp nhất trong lịch sử “BB-”. Hiện nay tổng cộng có 13 quốc gia bị đánh giá xếp hạng tín nhiệm ở mức “CCC+” hoặc thấp hơn, chiếm 16% các nước thị trường mới nổi, bao gồm Argentina (C), El Salvador và Ukraine (CC), Ethiopia và Pakistan (CCC-), Congo, Mozambique và Tunisia (CCC+).
Nợ chính phủ liên tục tăng lên trong 10 năm qua
Fitch Ratings chỉ rõ, gánh nặng nợ của chính phủ liên tục tăng lên trong 10 năm qua, trong đó đồng USD mạnh lên đã gây cú sốc nghiêm trọng cho các nước thị trường mới nổi vay mượn nhiều ngoại tệ.
Trong số tất cả các quốc gia có chủ quyền được xếp hạng tín nhiệm, tỷ lệ nợ trung bình của chính phủ trên Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tăng đều đặn từ 31% năm 2008 lên 48% trước COVID-19 và tăng mạnh lên 60% vào cuối năm 2020, sau đó giảm xuống còn 56% vào cuối năm 2022 do liên quan đến lạm phát. Điều này đã phần nào phản ánh các quốc gia có chủ quyền có nền tảng tín dụng tương đối yếu đã dựa vào thị trường trái phiếu châu Âu và Trung Quốc để được vay nhiều hơn trong những năm gần đây.
Bên cạnh nợ chính phủ liên tục tăng lên trong 10 năm qua, các quốc gia có chủ quyền có "bộ đệm" hạn chế và sức bền tương đối thấp rất khó ứng phó với một loạt tình huống bất ngờ, bao gồm cú sốc nghiêm trọng của đại dịch COVID-19, tác động của xung đột Nga-Ukraine (U-crai-na) đối với giá thực phẩm và năng lượng, lạm phát toàn cầu và chính sách tiền tệ thắt chặt đột ngột.
