Theo WSJ, hiện tại, hơn 90% sản phẩm của hãng như iPhone, iPad, MacBook đều được sản xuất tại Trung Quốc. Sự lệ thuộc của “Táo khuyết” vào Trung Quốc là nguy cơ tiềm tàng vì xung đột Mỹ - Trung cũng như những bất định của chuỗi cung ứng trong đại dịch. Việt Nam và Ấn Độ đang chiếm tỷ trọng nhỏ trong hoạt động sản xuất của Apple. Nhưng 2 quốc gia này đang là đích ngắm để chuyển chuỗi cung ứng từ Trung Quốc sang.
Apple muốn đa dạng hóa việc sản xuất từ trước khi Covid-19 bùng phát trên khắp thế giới từ đầu năm 2020. Tuy vậy, đại dịch khiến kế hoạch này không thể triển khai nhanh chóng, đặc biệt trong hoàn cảnh Apple vẫn phải dựa vào các cơ sở ở Trung Quốc để đảm bảo nguồn cung cho những sản phẩm mới ra mắt.
Tuy nhiên, xung đột tại Ukraine khiến mâu thuẫn Mỹ - Trung thêm phức tạp, phong tỏa tại Thượng Hải và các thành phố khác cũng gây ra nút thắt chuỗi cung ứng. Apple cảnh báo làn sóng Covid-19 gây tổn thất khoảng 8 tỷ USD trong quý này. Các lệnh cấm di chuyển đồng nghĩa Apple phải giảm tần suất gửi lãnh đạo và kỹ sư sang Trung Quốc trong 2 năm qua. Sự cố mất điện năm ngoái cũng ảnh hưởng đến uy tín của Trung Quốc. Vì thế, công ty có trụ sở ở Cupertino một lần nữa thúc giục các đối tác tìm địa bàn xây dựng cơ sở mới.
Hồi tháng 4, CEO Tim Cook khẳng định chuỗi cung ứng của Apple “thực sự toàn cầu”, các sản phẩm được làm ra ở mọi nơi.
 |
Nhà máy sản xuất iPhone ở Chennai, Ấn Độ |
“Công xưởng của thế giới” Trung Quốc sở hữu những điểm mạnh độc quyền như lực lượng lao động được đào tạo bài bản, chi phí thấp, mạng lưới các nhà cung ứng sâu rộng, khả năng huy động sản xuất quy mô lớn trong thời gian ngắn để đáp ứng các đơn hàng khổng lồ... Ngoại trừ Ấn Độ, số lượng lao động lành nghề tại Trung Quốc thậm chí còn vượt quá cả dân số của nhiều nước khác ở châu Á.
Ngoài ra, thị trường tại đây cũng là “mỏ vàng” cho Apple bán hàng. Trung Quốc chiếm khoảng 1/5 doanh số toàn cầu của “Táo khuyết”.
Như vậy, xét tới quy mô của thị trường nội địa và hệ sinh thái sản xuất hùng mạnh, Trung Quốc sẽ luôn đứng đầu danh sách đối với tất cả công ty toàn cầu. Tuy vậy, sự phụ thuộc quá mức cũng đem đến rủi ro “bỏ trứng vào một giỏ”. Vì thế, Apple muốn thay đổi điều này. Công ty có nhiều lợi thế để thực hiện, trước hết nhờ quy mô của tập đoàn.
Với sản lượng khổng lồ, Apple dễ dàng đàm phán với các đối tác để đa dạng hoá địa điểm sản xuất, chuyển dịch chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc.
Theo nguồn tin của WSJ, Apple xem Ấn Độ là nước gần vị thế của Trung Quốc nhất nhờ dân số đông và chi phí rẻ. Foxconn và Wistron đều có nhà máy iPhone ở Ấn Độ. Nhưng các công ty lắp ráp Trung Quốc lại khó xây dựng nhà máy ở đây vì quan hệ căng thẳng giữa New Delhi và Bắc Kinh.
Vì thế, các nhà thầu Trung Quốc của Apple đang nhìn sang Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác. Việt Nam giáp với Trung Quốc và cũng là trung tâm sản xuất cho Samsung. Luxshare cũng sản xuất tai nghe AirPods cho Apple ở Việt Nam.
 |
Nhà máy của Luxshare tại Bắc Giang |
Luxshare cho biết khách hàng lo ngại về nguồn điện, dịch bệnh và muốn đối tác ngoài Trung Quốc khi thực hiện các công việc trong giai đoạn giới thiệu sản phẩm mới. Trong giai đoạn này, nhà thầu chuyển hóa bản vẽ và nguyên mẫu sản phẩm của hãng thành kế hoạch sản xuất chi tiết.
Nếu kế hoạch này được thực hiện, các nhà máy không ở Trung Quốc sẽ có khả năng phát triển thành địa bàn sản xuất toàn diện thay vì chỉ sao chép kế hoạch được phát triển ở đại lục. Những bước đi này đòi hỏi đầu tư lớn từ nhà cung ứng, điều không dễ vào lúc này khi triển vọng kinh tế toàn cầu đang bị bao phủ bởi giá hàng hóa cao, cuộc chiến tại Ukraine.
Các chuyên gia cho rằng đối tác của Apple rất đắn đo về kế hoạch triển khai. “Tiền mặt là thứ cần thiết trong thời kỳ bất ổn, nhưng các nhà cung ứng phải đi đến nơi mà Apple sẽ đi nếu muốn giữ việc làm ăn của mình”, giới phân tích nhận định.
