Nhà đầu tư đã chứng kiến những ngày đầu năm đáng quên. Trái phiếu và cổ phiếu toàn cầu giảm lần lượt 15,6% và 12,4%, khiến lợi nhuận của danh mục phân bổ 60/40 giảm 14,3% so với đầu năm. Đây là một trong những mức giảm mạnh nhất trong 150 năm qua. Lạm phát cao, xung đột Ukraine và thắt chặt chưa từng có của các ngân hàng trung ương đè nặng lên tâm lý nhà đầu tư, gây lo ngại suy giảm tăng trưởng kéo dài.
Làn sóng bán tháo có tiếp tục? Tài sản rủi ro sẽ biến động như thế nào trong nửa cuối năm 2022? Rõ ràng mức độ không chắc chắn về triển vọng cao bất thường vì thế giới không ghi nhận mức lạm phát cao và tăng trưởng suy giảm như vậy trong 4 thập kỷ qua. Trong bối cảnh như vậy, xu hướng tự nhiên của con người - các nhà tâm lý học gọi là ‘định kiến do những tác động gần’ - là ngoại suy nỗi đau trong nửa đầu năm vào một vài quý tiếp theo.
Tuy nhiên, ở những thời điểm như thế này, điều quan trọng không kém là phải nhắc nhở bản thân rằng việc cả trái phiếu và cổ phiếu giảm giá cùng một lúc là điều khá bất thường. Phân tích lịch sử thị trường tài chính Hoa Kỳ cho thấy một số dữ kiện giúp trấn an.
Trong 150 năm qua, chỉ có bốn năm - 1931, 1941, 1969 và từ đầu 2022 đến nay - cả trái phiếu và cổ phiếu Mỹ đều giảm. Mô hình phân bổ 60/40 cổ phiếu-trái phiếu điển hình cho thấy 9 lần lỗ hàng năm hơn 10% kể từ năm 1872 (bao gồm cả từ đầu năm 2022 đến nay). Trường hợp duy nhất mà phân bổ 60/40 bị lỗ 2 năm liên tiếp vượt quá 10%/năm là trong giai đoạn 1930-1931 ở thời kỳ Đại suy thoái.
Lợi nhuận nửa đầu năm nay đang ở một trong những mức tồi tệ nhất đối với danh mục đầu tư 60/40. Tuy nhiên, sau nửa đầu năm ảm đạm, lợi nhuận thường có xu hướng cải thiện trong nửa cuối năm. Hiện tại, tâm lý và vị thế của nhà đầu tư cũng rất tiêu cực, cho thấy có khả năng có đảo chiều tâm lý cho một đợt phục hồi kỹ thuật. Do đó, nhà đầu tư dài hạn không nên chịu định kiến do những tác động gần đây.
Tuy nhiên, vẫn chưa thấy thuận lợi rõ ràng
Nền kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái kỹ thuật trong 6 tháng đầu năm 2022 khi kinh tế giảm 0,9% trong quý 2 sau khi đã giảm 1,6% trong quý 1. Các chỉ số niềm tin kinh doanh (PMI) xấu đi cùng với hoạt động thị trường nhà ở sụt giảm mạnh khi lãi suất thế chấp tăng lên dù thị trường lao động Mỹ vẫn rất tốt.
Câu hỏi thực sự là liệu Fed tiếp tục thắt chặt chính sách có đẩy kinh tế Mỹ vào suy thoái sâu và kéo dài hơn cũng như liệu thu nhập có giảm, điều thị trường vẫn chưa phản ánh. Lạm phát cao kéo dài làm gia tăng khả năng Fed tiếp tục thắt chặt ngay cả khi tăng trưởng chậm lại đáng kể.
Dù những nút thắt trong chuỗi cung ứng đã giảm bớt phần nào, giá nhà ở và dịch vụ tăng đã lan rộng hơn. Rủi ro gián đoạn nguồn cung dầu và khí đốt của Nga cũng là một yếu tố có thể khiến Fed tăng lãi suất cao hơn mức 3,5% mà thị trường hiện kỳ vọng. Theo kịch bản này, danh mục đầu tư 60/40 có thể sẽ tiếp tục giảm trong ngắn hạn.
Có nên bắt đáy không?
Hiện tại, cả rủi ro thị trường tăng và giảm đều cân bằng như nhau, điều này cho thấy nhà đầu tư nên tiếp tục đa dạng hóa và không chấp nhận rủi ro quá tập trung.
Thật khó để xác định thời điểm hoàn hảo để đầu tư. Mức đỉnh của kỳ vọng lãi suất của Fed có thể là một trong những động lực, bằng chứng là cổ phiếu và trái phiếu tăng sau khi Chủ tịch Fed Powell ám chỉ tốc độ tăng lãi suất sẽ chậm hơn nếu lạm phát giảm trong cuộc họp FOMC tháng 7.
Mặt khác, không cần phải quá chú trọng xác định thời điểm thị trường nếu nhà đầu tư có kỷ luật. Mở rộng phân bổ đầu tư là một cách tốt hơn để cải thiện hiệu quả lợi nhuận dương đạt được trong dài hạn.
