CNN đưa tin theo một báo cáo mới của công ty nghiên cứu thị trường The NPD Group, cứ 10 người tiêu dùng thì có hơn 8 người đang lên kế hoạch tính toán lại, hoặc giảm chi tiêu trong 3-6 tháng tới.
Theo giới quan sát, khi giá cả liên tục tăng cao, người tiêu dùng thường thay đổi 3 thứ. Họ chuyển sang các lựa chọn rẻ hơn, ngừng chi tiêu cho những thứ không cần thiết như ăn hàng, và mua sắm bớt tùy hứng hơn.
Thắt lưng buộc bụng
Theo dữ liệu của NPD, trong quý I, người tiêu dùng Mỹ mua ít những mặt hàng phổ biến hơn so với cùng kỳ năm trước. Trong cuộc họp vào tháng trước, Walmart thừa nhận rằng lạm phát đã làm thay đổi cách mua sắm của người tiêu dùng.
Họ chuyển sang những sản phẩm sữa và thịt của các thương hiệu tư nhân rẻ tiền hơn, mua ít hơn trong mỗi lần tới siêu thị và không còn mua sắm một cách tùy hứng.
Trong cuộc họp gần đây, Rival Target cũng cho biết các khách hàng đang hạn chế mua hàng gia dụng, đồ nội thất, TV và những thiết bị nhà bếp không cần thiết. Ngay cả những cửa hàng giá rẻ cũng cho biết khách hàng của họ đang cảm thấy bị vắt kiệt ví tiền bởi lạm phát tăng nóng.
Mới đây, Dollar General cho biết khách hàng đang mua sắm "có chủ đích" hơn và chuyển sang các sản phẩm giá rẻ. "Những thương hiệu tư nhân đã được ưa chuộng hơn trong vài tuần qua. Đó là dấu hiệu cho thấy người tiêu dùng bắt đầu cảm nhận được sức ép từ lạm phát", CEO Dollar General Todd Vasos bình luận.
"Các khách hàng đã chi tiêu tùy ý hơn sau khi nhận được những gói hỗ trợ từ chính phủ trong thời kỳ đại dịch. Hiện tại thì điều đó thay đổi đáng kể. Người tiêu dùng phải điều chỉnh lại hành vi mua hàng", chuyên gia Marshal Cohen tại NPD nhận định.
Theo ông, người tiêu dùng sẽ tiếp tục cắt giảm chi tiêu trong năm nay, chẳng hạn hạn chế ăn ngoài, tới phòng gym hoặc làm móng.
Thêm vào đó, người tiêu dùng Mỹ đã mua thêm nhiều mặt hàng trong thời kỳ đại dịch và thấy không cần thiết phải nâng cấp hay mua thêm. "Chẳng hạn, nhiều người mua một nồi chiên không dầu vì thường xuyên nấu ăn tại nhà. Họ sẽ không cần một cái khác. Điều tương tự cũng xảy ra với TV", ông Cohen lập luận.
Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, lạm phát tại Mỹ tiếp tục leo thang trong tháng 4, đè nặng lên túi tiền của người tiêu dùng và đe dọa đà tăng trưởng của nền kinh tế.
Theo đó, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 8,3% so với một năm trước đó, cao hơn mức dự báo 8,1% của Dow Jones. Tuy nhiên, lạm phát trong tháng 4 đã giảm nhẹ so với tháng trước đó. Vào tháng 3, CPI của Mỹ tăng 8,5%, mức tăng giá chưa từng thấy kể từ thời kỳ lạm phát đình trệ diễn ra vào cuối những năm 1970, đầu thập niên 1980.
Giá tăng tiếp tục đè nặng lên người lao động. Tiền lương thực tế được điều chỉnh theo lạm phát đã giảm 0,1% trong tháng 3, dù mức tăng danh nghĩa của thu nhập bình quân theo giờ đạt 0,3%. Trong năm qua, thu nhập bình quân theo giờ của người Mỹ đã tăng 5,5%, nhưng thu nhập thực tế lao dốc 2,6%.
Hiệu ứng son môi
Nhưng nghịch lý nằm ở chỗ ngay cả khi phải thắt lưng buộc bụng, người tiêu dùng Mỹ vẫn sẵn sàng chi tiêu cho những món đồ nhỏ, không thiết yếu nhưng thú vị.
Một số người có thể mua nến thơm, một số khác nhặt lấy một thanh socola khi thanh toán. Giới quan sát cho rằng những món đồ này có thể mang đến cho người tiêu dùng "sự phục hồi tạm thời" trong giai đoạn bấp bênh.
"Thật tuyệt khi ngâm mình trong bồn tắm với mùi hương yêu thích sau một ngày dài đau đầu vì chuyện tiền nong", ông Chuck Howard tại Trường Kinh doanh Mays ở Texas A&M University bình luận.
Đó có thể là lý do doanh số bán hàng của những sản phẩm như nước hoa và nến thơm đang đi lên. Theo bà Priya Raghubir - giáo sư marketing tại Trường Kinh doanh NYU Stern, đây còn được gọi là hiệu ứng son môi, khi người tiêu dùng chi tiêu cho những mặt hàng xa xỉ như nước hoa và đồ làm đẹp trong thời kỳ suy thoái.
Người tiêu dùng có xu hướng chi tiêu cho những mặt hàng xa xỉ như nến thơm, son môi, nước hoa và đồ làm đẹp trong thời kỳ suy thoái. Ảnh: Reuters.
Bà cho rằng xu hướng này sẽ tiếp tục trong thời gian tới. "Sự khác biệt của chu kỳ lạm phát hiện tại là chúng ta vừa bước ra khỏi thời kỳ đại dịch", bà Raghubir bình luận.
"Mọi người bị kìm nén nhu cầu trong thời gian dài. Họ đã mơ về một kỳ nghỉ trong suốt hơn 2 năm qua, hoặc tham dự các sự kiện cùng gia đình và bạn bè", bà nói thêm.
Nhưng theo ông Neil Saunders - nhà phân tích bán lẻ và Giám đốc điều hành tại GlobalData Retail, điều này cũng đồng nghĩa với việc người tiêu dùng phải từ bỏ nhiều nhu cầu khác.
"Trong môi trường này, người tiêu dùng sẽ phải đưa ra những lựa chọn. Nếu muốn mua thứ này, họ có thể không còn tiền cho các thứ khác", ông nói thêm.
"Chúng ta vẫn đang ở giai đoạn đầu của lạm phát. Nếu tình trạng giá cả leo thang kéo dài lâu hơn, sự thay đổi sẽ còn rõ rệt hơn nữa", ông Saunder cảnh báo.
