Phía sau nhịp tăng mạnh của VN-Index và cột mốc nâng hạng mang tính lịch sử là quá trình làm việc liên tục, ráo riết của Chính phủ, đặc biệt là Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), nhằm tháo gỡ từng nút thắt tồn tại nhiều năm và đưa thị trường tiệm cận các chuẩn mực quốc tế cao hơn.
Nước rút chặng cuối 2025 sau khi được nâng hạng
Khi chỉ số VN-Index giao dịch tại vùng đỉnh 1.700–1.800 điểm, nhà đầu tư đang được chứng kiến những phiên giao dịch sôi động và nhiều câu chuyện nhiều sức hút. Nhưng ở phía sau, cơ quan quản lý vẫn đang âm thầm “chạy nước rút” với hàng loạt điều chỉnh pháp lý và kỹ thuật, nhằm hoàn thiện hơn khung quản lý của một thị trường mới nổi.
Giai đoạn cuối năm 2025 được xem là thời điểm then chốt, ngay sau khi Việt Nam được FTSE Russell nâng hạng và trước kỳ rà soát tiếp theo vào tháng 3/2026, trước khi chính thức được đưa vào các rổ chỉ số từ tháng 10/2026. Xa hơn, thị trường vẫn tiếp tục lộ trình đáp ứng các tiêu chí khắt khe hơn của MSCI.
Một trong những động thái đáng chú ý nhất là việc Bộ Tài chính lấy ý kiến sửa đổi ba thông tư quan trọng liên quan đến giao dịch, công ty chứng khoán và công bố thông tin. Điểm nhấn nằm ở đề xuất không yêu cầu công bố thông tin trong trường hợp nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức không thanh toán tiền giao dịch theo cơ chế NPF.
Và dự kiến cho phép nhà đầu nước ngoài đặt lệnh giao dịch chứng khoán thông qua các tổ chức môi giới toàn cầu để chuyển lệnh vào các CTCK trong nước mà không phải mở tài khoản giao dịch tại CTCK trong nước.
Song song đó, khuôn khổ pháp lý cho sản phẩm thị trường cũng được mở rộng. Dự thảo sửa đổi Thông tư 98/2020/TT-BTC đề cập đến các sản phẩm mới như quỹ đầu tư công cụ thị trường tiền tệ và quỹ trái phiếu hạ tầng.
Phát triển hạ tầng, hàng hóa và mô hình CCP
Tinh thần quyết liệt của nhà điều hành đã thể hiện rõ ở mảng hạ tầng. Việc kiểm thử và đưa hệ thống KRX vào vận hành giữa năm 2025 diễn ra trong bối cảnh áp lực tiến độ nhưng vẫn cần đảm bảo an toàn cho thị trường.
Những phiên giao dịch có giá trị 70.000 - 80.000 tỷ đồng trong quý III/2025 trở thành “bài test” thực tế cho năng lực vận hành của thị trường. KRX không chỉ là câu chuyện công nghệ, mà còn là nền móng để thị trường Việt Nam bước sang một quy mô lớn hơn, tương xứng với vị thế mới nổi.
Ở chiều ngược lại, nguồn cung hàng hóa cũng được cải thiện rõ nét. Việc rút ngắn thời gian từ IPO đến niêm yết xuống còn 1 tháng đã tạo ra làn sóng IPO thế hệ mới cuối năm 2025, với việc ba công ty chứng khoán TCX, VPX, VCK cùng lên sàn trong thời gian ngắn.
Đáng chú ý, cơ quan quản lý đã bắt đầu chuẩn bị cho mô hình CCP. Theo lộ trình, công tác hoàn thiện pháp lý, kỹ thuật và nhân sự sẽ được triển khai trong năm 2026; VSDC dự kiến cấp giấy chứng nhận thành viên bù trừ từ quý I/2027 và tổ chức đào tạo, kiểm thử hệ thống.
Khi đi vào hoạt động, CCP sẽ đóng vai trò là đối tác trung tâm cho toàn bộ giao dịch, giúp loại bỏ rủi ro đối tác và nâng cao an toàn hệ thống – một điều kiện then chốt theo tiêu chí của FTSE Russell và MSCI.
Những nhiệm vụ mới
Cơ quan quản lý đang nghiên cứu các sản phẩm mới như ETF vàng và phái sinh vàng, nhằm giảm nhu cầu nắm giữ vàng vật chất và hạn chế tác động đến cán cân ngoại tệ.
Đáng chú ý, trong khi tập trung cho mục tiêu nâng hạng, UBCKNN đồng thời được giao thêm nhiệm vụ ở mảng tài sản số. Ngày 10/12/2025, UBCKNN công bố quyết định thành lập Ban Quản lý thị trường giao dịch tài sản mã hóa, cho thấy sự chuẩn bị cho các lớp tài sản mới cũng như cấu trúc thị trường vốn trong tương lai.
Thành quả và bài toán giữ nhịp cải cách
Bước sang năm 2026 – năm đầu tiên của giai đoạn 2026–2030 được Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP hai chữ số, yêu cầu đối với vai trò huy động vốn của thị trường chứng khoán cũng trở nên cao hơn. Trong bối cảnh đó, nâng hạng cũng đòi hỏi Bộ Tài chính và UBCKNN phải có khả năng giữ nhịp cải cách.
Theo chỉ đạo của Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, UBCKNN được giao tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, vận hành an toàn hệ thống công nghệ, phát triển sản phẩm mới, nâng cao chất lượng cơ sở nhà đầu tư và đẩy mạnh hợp tác quốc tế.