Kiểm toán đưa ra loạt ý kiến ngoại trừ và nhấn mạnh
CTCP Đầu tư và Công nghiệp Tân Tạo (ITACO, mã ITA) đã công bố Báo cáo tài chính bán niên năm 2022 được kiểm toán bởi Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn Tài chính kế toán và kiểm toán phía Nam (AASCS).
Trong báo cáo, Kiểm toán AASC đã đưa ra loạt ý kiến ngoại trừ. Thứ nhất, theo thuyết minh V.4.2 “Đầu tư góp vốn vào đơn vị khác”, tại ngày 30/6/2022, ITA có khoản ủy thác đầu tư với giá trị 314,1 tỷ đồng cho cá nhân bà Đặng Thị Hoàng Yến (Chủ tịch Hội đồng quản trị), tăng 223 tỷ đồng so với đầu năm.
Khoản ủy thác đầu tư này chiếu theo các Biên bản và Nghị quyết Đại hội đồng cổ đông các năm 2019 đến năm 2021 của ITACO; Biên bản họp ĐHĐCĐ ngày 1/8/2020 và Nghị quyết ĐHĐCĐ ngày 1/8/2020 của Công ty cổ phần Tân Đức, là Công ty con của ITACO).
Theo kiểm toán, khoản ủy thác đầu tư này được công ty ghi nhận vào khoản mục đầu tư góp vốn vào đơn vị khác là chưa phù hợp với quy định của Chế độ kế toán doanh nghiệp Việt Nam, do chưa có đầy đủ các bằng chứng, chưa được bên nhận vốn đầu tư xác nhận.
Thứ hai, khoản chi ủy thác đầu tư cho bà Đặng Thị Hoàng Yến phát sinh trong 6 tháng đầu năm 2022 được chi bằng tiền mặt với số tiền là 223,02 tỷ đồng, AASC không đủ cơ sở căn cứ kiểm chứng đối với các nghiệp vụ này.
Ngoài ra, Kiểm toán AASC còn đưa thêm các vấn đề nhấn mạnh khác. Cụ thể, tại thuyết minh VIII 2.3 “Nợ tiềm tàng” của báo cáo hợp nhất, tính tới 30/6/2022, ITA đã ghi nhận 100% doanh thu cho toàn bộ thời gian cho thuê lại trên phần đất đã phát sinh cơ sở hạ tầng tại khu công nghiệp (KCN) Tân Tạo – Khu mở rộng với tổng diện tích là 938.350 m2 (đầu năm là 938.350 m2) và KCN Tân Đức là 1.764.498 m2 (đầu năm là 1.683.880 m2).
Giá vốn tương ứng, bao gồm tiền thuê đất phải trả, được ước tính dựa trên đơn giá thuê đất của các hợp đồng thuê đất hàng năm và các phụ lục có liên quan đã được ký kết với các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tại thời điểm ghi nhận doanh thu.
Theo Luật Đất đai số 45/2013/QH2013 được ban hành ngày 29/11/2013 và các Nghị định hướng dẫn, công ty có nghĩa vụ nộp tiền thuê đất cho Nhà nước một lần cho toàn bộ thời gian thuê tương ứng với phần diện tích đất đã được cho thuê lại nêu trên theo đơn giá trả tiền thuê đất một lần, mà số tiền này có thể khác với số tiền đã được công ty trích trước.
Tuy nhiên, do hiện tại vẫn chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể về việc xác định đơn giá này, nên công ty vẫn chưa xác định được giá trị tiền thuê đất một lần cho toàn bộ thời gian thuê tương ứng với phần diện tích đất nêu trên tại KCN Tân Tạo – Khu mở rộng và KCN Tân Đức.
Vào ngày lập báo cáo kiểm toán bán niên, Tân Tạo chưa nhận được thông báo từ các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về cơ sở để xác định giá trị tiền thuê đất phải trả một lần cho diện tích đất đã được cho thuê lại nêu trên và đang chờ phản hồi từ các quan này.
ITA giải trình ra sao?
Liên quan ý kiến nhấn mạnh của kiểm toán về việc ghi nhận doanh thu một lần cho toàn bộ thời gian thuê lại đất tại KCN Tân Tạo - Khu mở rộng và KCN Tân Đức trên báo cáo tài chính riêng của công ty và báo cáo tài chính hợp nhất của tập đoàn 6 tháng đầu năm, Ban Tổng giám đốc công ty lý giải đối với báo cáo tài chính riêng, lũy kế đến ngày 30/6, công ty đã ghi nhận doanh thu một lần cho toàn bộ thời gian thuê lại đất tại KCN Tân Tạo - Khu mở rộng trên tổng diện tích là 938.350 m2 và KCN Tân Đức là 1.683.880 m2.
Giá vốn tương ứng bao gồm tiền thuê đất phải trả dựa trên đơn giá thuê đất ước tính theo hợp đồng thuê đất hằng năm và các phụ lục hợp đồng liên quan đã được ký kết với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tại thời điểm ghi nhận doanh thu. Vào ngày lập báo cáo tài chính hợp nhất Ban Tổng giám đốc tập đoàn đang trong quá trình làm việc với cơ quan Nhà nước để xác định và nộp tiền thuê đất một lần cho diện tích đất đã được thuê lại và Ban Tổng giám đốc tập đoàn cũng đã nộp các hồ sơ cần thiết đến các cơ quan Nhà nước và đang chờ phản hồi từ các cơ quan này.
Kết quả sau cùng hiện chưa được xác định. Do đó, Ban Tổng giám đốc tập đoàn quyết định trình bày khoản phải trả Nhà nước liên quan đến chi phí thuê đất này là một khoản nợ tiềm tàng theo quy định của Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 18 - các khoản dự phòng, tài sản và nợ tiềm tàng.
Liên quan đến ý kiến nhấn mạnh của kiểm toán về khoản đầu tư công nợ với CTCP Đầu tư và Phát triển năng lượng Tân Tạo (TEDC) và CTCP năng lượng Tân Tạo (TEC2) trên báo cáo tài chính riêng của công ty và báo cáo tài chính hợp nhất 6 tháng đầu năm, Ban Tổng giám đốc ITACO giải trình đây là khoản đầu tư và công nợ của tập đoàn liên quan đến dự án nhà máy Nhiệt điện Kiên Lương. Hiện nay, tập đoàn vẫn tiếp tục làm việc với các cơ quan, ban ngành để phát triển dự án bổ sung điện vào nguồn điện quốc gia.
Vì vậy, theo đánh giá của Ban Tổng giám đốc ITACO, khoản công nợ phải thu của TEDC và giá trị khoản đầu tư vào TEDC và TEC2 được đảm bảo bằng tài sản là cơ sở hạ tầng đã được đầu tư và giá trị diện tích đất của dự án tại ngày lập báo cáo tài chính hợp nhất này.
Về ý kiến ngoại trừ của kiểm toán liên quan đến chỉ tiêu "Đầu tư góp vốn vào đơn vị khác" tại ngày 30/6/2022, Ban Tổng giám đốc ITACO cho biết đây là khoản ủy thác đầu tư vào các dự án công nghệ cao tại Mỹ cho cá nhân bà Đặng Thị Hoàng Yến theo các biên bản và nghị quyết đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) các năm từ 2019 đến 2021 của ITA, biên bản họp ĐHĐCĐ số 108/2020/BB-ĐHĐCĐ ngày 1/8/2020 và nghị quyết của ĐHĐCĐ số 108/2020/BB-ĐHĐCĐ ngày 1/8/2020 của CTCP Tân Đức, là công ty con của ITA với số tiền 314,1 tỷ đồng được công ty ghi nhận vào khoản mục đầu tư góp vốn vào đơn vị khác.
Cũng liên quan đến khoản ủy thác đầu tư cho bà Đặng Thị Hoàng Yến, ngày 14/9, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE) cho biết đã nhận được công văn giải trình từ Tân Tạo về việc điều chỉnh lại số tiền tạm ứng cho bà Đặng Thị Hoàng Yến từ 1.973 tỷ đồng xuống còn 633 tỷ đồng,
Theo đó, ITA nhắc lại, việc trình bày sai chỉ tiêu là do hạch toán sai tài khoản giữa phải thu khác và đầu tư khác.
Theo doanh nghiệp, nghị quyết đại ĐHĐCĐ năm 2019, 2020, 2021 và năm 2022 đã thông qua và ủy quyền cho hội đồng quản trị (Chủ tịch Đặng Thị Hoàng Yến - a.k.a Maya Dangelas đại diện) ra các quyết định hợp tác, liên doanh dự án "Khu dược phẩm công nghệ cao và kính thông minh".
Khoản ủy thác đầu tư này tính tới 30/6/2022 là 1.335 tỷ đồng, phải hạch toán vào "đầu tư khác" nhưng kế toán hạch toán nhầm vào "phải thu khác", dẫn đến nợ phải thu của bà Đặng Thị Hoàng Yến tăng, trong khi thực chất đây là khoản ủy thác đầu tư theo như nghị quyết ĐHĐCĐ đã thông qua.
Ngoài ra, nghị quyết ĐHĐCĐ năm 2022 đã thống nhất về việc bảo vệ lợi ích của các cổ đông từ rủi ro của dự án điện Kiên Lương do CTCP Phát triển năng lượng Tân Tạo (TEDC) đầu tư (bị loại khỏi quy hoạch điện, ngừng đầu tư, nguy cơ mất trắng 1.655 tỷ đã góp vốn).
Trong đó, bà Đặng Thị Hoàng Yến đồng ý nhận trách nhiệm chuyển nhượng 20,69% cổ phần ITACO nắm giữ tại TEDC tương đương số tiền 1.655 tỷ đồng. Tính tới 30/6/2022, công tác chuyển nhượng đã hoàn tất. Bà Yến đã thanh toán cho Tân Tạo số tiền 1.022 tỷ đồng, khoản phải thanh toán còn lại là 633 tỷ. Như vậy khoản "phải thu" bà Yến phát sinh là do khoản chuyển nhượng cổ phần nói trên.
