Trung Quốc để mất thị phần xuất khẩu hàng hóa vào Mỹ về tay một số nước thuộc nhóm 14 quốc gia và lãnh thổ có chi phí sản xuất thấp (LCCs), theo báo cáo báo cáo có tên Reshoring Index được thực hiện bởi công ty tư vấn Kearney được Nikkei trích đăng.
Cụ thể, theo thống kê của Kearney, Trung Quốc đại lục và Hồng Kông chiếm tổng số khoảng 50,7% thị phần nhập khẩu hàng hóa vào Mỹ của nhóm 14 quốc gia LCCs này. Tỷ lệ trên giảm đáng kể so với con số 53,5% vào năm 2021, và như vậy tiếp nối cho xu thế sụt giảm bắt đầu suốt từ năm 2013.
Trong đó, thị phần nhập khẩu vào Mỹ năm 2022 của Việt Nam trong nhóm LCCs đã tăng hơn gấp đôi lên 11,8% so với con số 5,8% của năm 2018 – thời điểm khi chiến tranh thương mại Mỹ – Trung bùng nổ.
Nhóm 14 quốc gia và lãnh thổ LCCs bao gồm Trung Quốc đại lục, Hồng Kông, Đài Loan, Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines, Singapore, Campuchia, Pakistan, Bangladesh và Sri Lanka.
Tỷ lệ thị phần của Trung Quốc vẫn tiếp tục giảm dù rằng tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa vào Mỹ từ nhóm 14 nước và lãnh thổ LCCs tăng trưởng 11% trong năm 2022 lên hơn 1 nghìn tỷ USD. Thị phần xuất khẩu vào Mỹ của Trung Quốc đại lục và Hồng Kông sụt giảm và được bù đắp bởi Việt Nam, Ấn Độ, Đài Loan và Thái Lan.
Những năm gần đây đã diễn ra xu thế dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc đại lục và Hồng Kông, nhiều doanh nghiệp điều chỉnh chuỗi cung ứng nhằm giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc bởi lo lắng về những vấn đề liên quan đến bản quyền trí tuệ, thuế quan, căng thẳng địa chính trị và sự ổn định của chuỗi cung ứng.
 |
Thay đổi thị phần nhập khẩu vào Mỹ của 14 quốc gia và khu vực có chi phí sản xuất thấp (LCC) từ năm 2018 khi căng thẳng thương mại Mỹ – Trung bùng nổ. Nguồn: Kearney / Caixin |
Báo cáo đồng thời nhấn mạnh rằng nhiều doanh nghiệp điện tử tiêu dùng ví như Apple và Samsung Electronics đã dịch chuyển dây chuyền sản xuất khỏi Trung Quốc đại lục và Hồng Kông, mở rộng thị phần tại Việt Nam. Gần đây, nhiều doanh nghiệp cũng tăng cường mở rộng tại Ấn Độ. Nhằm thu hút đầu tư, chính phủ của nhiều nước LCCs châu Á cũng đã tập trung vào xây dựng cơ sở hạ tầng đồng thời đưa ra nhiều chính sách nhằm tạo ra hệ sinh thái của riêng họ.
Trong nhóm 200 nhà cung cấp hàng đầu cho Apple, số lượng các doanh nghiệp mở nhà máy tại Việt Nam tăng từ 14 vào năm 2018 lên 23 vào năm 2020, trong đó có 7 công ty Trung Quốc đại lục, báo cáo công bố tháng 5/2022 của công ty chứng khoán Everbright cho hay.
Xu thế dịch chuyển sản xuất tương tự cũng diễn ra trong ngành da giày và dệt may. Báo cáo nhấn mạnh rằng chi phí lao động leo thang, các điểm nghẽn trong chuỗi cung ứng và nhiều vấn đề khác đã đẩy nhanh xu thế dịch chuyển một phần dây chuyền sản xuất ra khỏi Trung Quốc đại lục và Hồng Kông sang nhiều nước LCCs khác thuộc châu Á.
Quá trình dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc có khả năng mang lại lợi ích cho một số quốc gia kém công nghiệp hóa theo truyền thống, chẳng hạn như Campuchia. Năm ngoái, chính quyền Campuchia đã công bố kế hoạch mở rộng ngành công nghiệp xe hơi và điện tử bằng cách đầu tư hơn 2 tỷ USD trong ba năm tới.
Từ năm 2018 đến năm 2022, xuất khẩu hàng điện tử của Campuchia sang Mỹ đã tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là 128% từ xuất phát điểm rất thấp. Báo cáo của Kearney cũng nói thêm rằng Việt Nam, Thái Lan và Ấn Độ là những nước hưởng lợi sớm từ việc chuyển sản xuất chất bán dẫn ra khỏi Trung Quốc đại lục và Hồng Kông.
