Bộ Tài chính vừa có văn bản số 4257/BTC-ĐT, báo cáo về tình hình thanh toán vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) lũy kế 4 tháng, ước thực hiện đến 15/5 và đến 31/5/2022.
Theo báo cáo, lũy kế thanh toán từ đầu năm đến ngày 30/4 là 84.765,06 tỷ đồng, đạt 15,12% kế hoạch và đạt 16,36% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Ước thanh toán lũy kế đến ngày 31/5 là 115.922,47 tỷ đồng, đạt 20,67% kế hoạch (bằng 22,37% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).
Nhận xét tình hình giải ngân kế hoạch, Bộ Tài chính cho biết, tỷ lệ ước giải ngân 5 tháng đầu năm 2022 đạt 22,37% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, tăng nhẹ so với cùng kỳ năm 2021 (22,12%). Trong đó vốn trong nước đạt 23,53%, vốn nước ngoài đạt 6,26%.
Có 5 bộ và 17 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 30%. Một số bộ, địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt cao gồm: Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (50,48%), Ngân hàng Phát triển (49,42%), Văn phòng Chính phủ (38,88%), Lâm Đồng (49,4%), Bình Thuận (41,98%), Tiền Giang (39,1%).
Chiều ngược lại, vẫn còn 41/51 bộ và 21/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới 20%. Đáng chú ý trong số này còn có 5 bộ chưa giải ngân được kế hoạch vốn của năm 2022.
Như vậy, so với báo cáo công bố cùng kỳ vào tháng 4, số bộ, ngành hiện chưa giải ngân được kế hoạch vốn đã giảm từ 17 đơn vị xuống còn 5 đơn vị.
Trước đó, Bộ Tài chính nhận định, nguyên nhân chậm giải ngân kế hoạch vốn năm 2022 là do các chủ đầu tư của một số bộ, ngành, địa phương chưa quyết liệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện giải ngân vốn đầu tư công.
Cùng với đó, các dự án khởi công mới đang thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà thầu tư vấn, đang lập thiết kế bản vẽ thi công và tổng dự toán nên chưa giải ngân kế hoạch vốn được giao; một số dự án gặp vướng mắc trong giải phóng mặt bằng.
GẤP RÚT ĐẨY MẠNH GIẢI NGÂN VỐN ĐẦU TƯ CÔNG
Ở diễn biến liên quan, trước tình trạng giải ngân vốn đầu tư công ì ạch, cản trở tốc độ hồi phục của nền kinh tế, đầu tháng 5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã gấp rút ban hành Quyết định số 548/QĐ-TTg thành lập 6 tổ công tác tháo gỡ khó khăn, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công.
Tổ công tác có nhiệm vụ tổ chức rà soát, tổng hợp khó khăn, vướng mắc; phân tích nguyên nhân của những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện dự án đầu tư công, nhất là dự án sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài tại các bộ, cơ quan trung ương và địa phương. Từ đó, kiến nghị các giải pháp nhằm thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.
Đồng thời, hướng dẫn thực hiện thống nhất quy định của pháp luật về đầu tư công và các quy định có liên quan nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy tiến độ thực hiện và giải ngân các dự án đầu tư công...
Trong hai ngày 16-17/5, hai tổ công tác của Thủ tướng do Phó thủ tướng thường trực Phạm Bình Minh và Phó thủ tướng Lê Minh Khái làm trưởng đoàn đã trực tiếp tới địa phương, làm việc với lãnh đạo một số tỉnh, thành phố để nắm bắt tình hình, kết quả giải ngân vốn đầu tư công và giải quyết những khó khăn, vướng mắc nhằm thúc đẩy tiến độ này.
Trong đó, ngày 17/5, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh Tổ trưởng Tổ công tác số 1 đã tới Hà Tĩnh, làm việc với lãnh đạo các tỉnh: Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế.
Tại cuộc gặp, lãnh đạo một số địa phương đã lý giải về việc tỷ lệ giải ngân vốn NSNN thấp hơn tỷ lệ giải ngân trung bình chung.
Theo các địa phương này, Luật Xây dựng quy định các dự án khởi công mới, được bố trí vốn đầu năm phải mất nhiều thời gian triển khai các thủ tục, thẩm định và phê duyệt thiết kế-dự toán công trình thì mới đủ điều kiện để tổ chức đấu thầu, thi công (ngay cả các dự án không vướng giải phóng mặt bằng). Thời gian này thường mất từ 6 đến 8 tháng, do đó tiến độ giải ngân những dự án khởi công mới chỉ được đẩy mạnh vào những tháng cuối.
Thêm vào đó, những tháng đầu năm 2022, thời tiết trên địa bàn các tỉnh Bắc Trung Bộ không thuận lợi, việc thi công gặp nhiều khó khăn. Công tác đền bù giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về đơn giá, phương án đền bù, khó khăn trong di dời các công trình tiện ích, chồng chéo giữa quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch xây dựng, quy hoạch ngành... đang là nút thắt lớn đối với việc triển khai các dự án đầu tư công.
Ngoài ra, việc thiếu hụt vật liệu xây dựng do giá cả nguyên vật liệu tăng cao khiến nhiều công trình chậm tiến độ là những nguyên nhân chính làm chậm tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian qua.
Hai tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ làm việc trực tiếp với các bộ ngành, địa phương về háo gỡ khó khăn, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công.
Trước đó, vào ngày 16/5, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cũng đã chủ trì cuộc họp với 9 bộ, ngành có tốc độ giải ngân chậm hơn so với mặt bằng chung. Các bộ, ngành này là: Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, Tòa án Nhân dân Tối cao, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp, Ủy ban Dân tộc, Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tại cuộc họp, ông Phạm Bình Minh nêu rõ, khối lượng giải ngân vốn đầu tư công năm 2022 trên 700.000 tỷ đồng, tăng khoảng 200.000 tỷ đồng so với những năm trước. Trong tổng nguồn vốn nêu trên, các cơ quan dự họp được phân bổ khoảng gần 10.000 tỷ đồng.
Tuy nhiên, đến nay, các cơ quan này mới phân bổ chi tiết gần 90% tổng số vốn được phân bổ, đồng thời, tỷ lệ giải ngân còn thấp hơn so với mặt bằng chung của cả nước.
Vì vậy, Phó Thủ tướng Thường trực đề nghị các cơ quan cần quyết tâm giải ngân, nhanh chóng có biện pháp triển khai quyết liệt và thường xuyên rà soát, cập nhật tiến độ theo các mốc thời gian.
Cũng trong ngày 16/5, Phó thủ tướng Lê Minh Khái, Tổ trưởng Tổ công tác số 2 của Thủ tướng Chính phủ đã làm việc với 8 tỉnh, thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long để kiểm tra, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2022.
Tham gia buổi làm việc với Phó thủ tướng Lê Minh Khái có đại diện các bộ ngành trung ương, lãnh đạo các tỉnh: Cần Thơ, Long An, Vĩnh Long, Hậu Giang, Sóc Trăng, An Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu.
Theo báo cáo kết quả giải ngân năm 2022, tính đến ngày 30/4, cả 8 tỉnh trên đã giải ngân được 5.768 tỷ đồng vốn NSTW đạt 14,2%, tuy cao hơn cùng kỳ năm trước nhưng thấp hơn bình quân chung của cả nước (15,08%).
Cụ thể, nguồn vốn NSTW trong nước giải ngân đạt 11,8% thấp hơn bình quân chung của cả nước là 16,13%, thấp hơn 4,7% cùng kỳ năm trước. Nguồn vốn ODA nước ngoài giải ngân mới chỉ đạt 0,9% thấp hơn bình quân chung của cả nước là 4,1%.
Trong khi đó, nguồn vốn NSĐP giải ngân đạt 16,7% cao hơn bình quân chung cả nước là 15,68%, cao hơn 4,7% so với cùng kỳ năm trước.
Về ước giải ngân 5 tháng của 8 địa phương trên là khoảng 7.657,790 tỷ đồng, đạt 18,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn mức bình quân chung của cả nước là 20,61%.
Tại cuộc họp, ông Lê Minh Khái đã yêu cầu các cấp ủy, chính quyền địa phương, các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhất là người đứng đầu phải sát sao hơn nữa với công việc, phải nắm rõ từng dự án, từng khó khăn, vướng mắc cụ thể để kịp thời tháo gỡ. Đồng thời, lãnh đạo các đơn vị cần thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc triển khai các dự án để bảo đảm tiến độ theo đúng tinh thần "người thật, việc thật, hiệu quả thật", khen thưởng phân minh.
Theo đó, Phó thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh trong quá trình tổ chức thực hiện, giải ngân phải đảm bảo công khai, minh bạch, vô tư, khách quan, thường xuyên kiểm tra, kiểm soát để thực hiện theo đúng quy định.
