Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa ghi dấu thêm một cột mốc lịch sử mới khi VN-Index đã nhẹ nhàng vượt ngưỡng 1.400 điểm, ghi nhận mưc tăng 25,47% kể từ đầu năm 2021. Trong bối cảnh giao dịch sôi động chưa từng có, các công ty chứng khoán được đánh giá sẽ hưởng lợi trực tiếp từ sự thăng hoa của thị trường.
Do đó, không bất ngờ khi các cổ phiếu chứng khoán cũng đồng loạt nổi sóng từ đầu năm. Những cái tên quen thuộc như SSI, HCM, VCI, VND, MBS, SHS,... đều đã tăng hàng chục phần trăm thậm chí bằng lần chỉ sau chưa đầy 6 tháng, ấn tượng hơn rất nhiều so với diễn biến của VN-Index.
Trong quá khứ, những con sóng của nhóm chứng khoán thường diễn ra tương đối chóng vánh và ít có tầm ảnh hưởng đến thị trường chung. Tuy nhiên, câu chuyện đằng sau con sóng lớn chưa từng có này lại đang tạo ra một sự khó đoán định về điểm kết thúc.
Theo đánh giá của giới phân tích, sự trỗi dậy mạnh mẽ của nhóm chứng khoán xuất phát từ kỳ vọng về việc hưởng lợi trực tiếp từ sự thăng hoa của thị trường với giao dịch đặc biệt sôi động.
Làn sóng nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường không ngừng gia tăng thời gian qua và vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt được dự báo sẽ tiếp tục hỗ trợ cho hoạt động kinh doanh của các CTCK.
Thống kê sau 5 tháng đầu năm, nhà đầu tư trong nước mở mới gần nửa triệu tài khoản chứng khoán, vượt qua cả số lượng tài khoản mở mới trong cả năm 2020 (393.659 tài khoản). Cần phải nói thêm rằng số tài khoản mở mới trong năm 2020 là con số kỷ lục từ trước tới nay.
Dù vậy, tổng số tài khoản chứng khoán nhà đầu tư trong nước tính đến cuối tháng năm mới chỉ đạt hơn 3,2 triệu, tương đương khoảng 3,2% dân số. Điều này cho thấy dư địa tăng trưởng còn rất nhiều.
Sự đổ bộ của các nhà đầu tư mới mang theo dòng tiền dồi dào đổ vào thị trường trong môi trường lãi suất thấp và các kênh đầu tư khác có phần kém hấp dẫn. Minh chứng là sự cải thiện đáng kể về mặt thanh khoản trong nửa đầu năm 2021. Đặc biệt trong tháng 6, thanh khoản trên HoSE có thời điểm lên đến xấp xỉ 30.000 tỷ đồng trong đó nhiều phiên có giao dịch khớp lệnh tỷ USD.
VN-Index không ngừng lập đỉnh mới nhưng thanh khoản trên HoSE trong tuần vừa qua lại bất ngờ có suy giảm đáng kể so với giai đoạn trước đó khi các phiên giao dịch tỷ USD không còn xuất hiện. Đặc biệt, trong phiên giao dịch 24/6, thanh khoản trên HoSE đã xuống mức thấp nhất kể từ đầu tháng 4/2021 với 18.484 tỷ đồng. Dù đã được cải thiện đáng kể trong phiên 28/6 nhưng thanh khoản vẫn chưa thể về lại như thời điểm sôi động nhất.
Theo quan điểm nhiều nhà đầu tư, tình trạng “căng” margin tại các CTCK cũng gây ra tâm lý lo ngại về nhịp điều chỉnh mạnh. Điều này phần nào lý giải cho sự dè dặt của dòng tiền tham gia vào thị trường thời điểm này.
Thống kê cho thấy dư nợ margin đã liên tục tăng trong thời gian qua. Tính tới thời điểm 31/5/2021, dư nợ margin toàn thị trường đã đạt hơn 112.000 tỷ đồng, tăng 31.200 tỷ đồng so với cuối năm 2020 và tăng 10.700 tỷ so với cuối quý 1/2021.
Theo quy định, dư nợ cho vay tại các CTCK không được vượt quá 2 lần vốn chủ sở hữu dẫn đến một số công ty đã có dấu hiệu chạm trần cho vay margin thời gian gần đây. Điều này khiến các CTCK buộc phải khóa margin của nhiều nhà đầu tư và phần nào ảnh hưởng đến thanh khoản thị trường.
Nhằm giải quyết bài toán này, hàng loạt CTCK đã lên kế hoạch tăng vốn khủng để bổ sung vốn cho các hoạt động kinh doanh như tự doanh, bảo lãnh phát hành,.. và đặc biệt là cho vay ký quỹ (margin).
Chứng khoán SSI (mã SSI) đã thông qua phương án tăng vốn điều lệ đầy tham vọng từ 6.459 tỷ đồng lên 11.000 tỷ đồng. Trong khi đó, Chứng khoán HSC (mã HCM) cũng có kế hoạch phát hành hơn 152,5 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu.
Chứng khoán SHS (mã SHS) cũng không muốn bỏ lại phía sau trong cuộc đua tăng vốn với kế hoạch phát hành cổ phiếu thưởng để tăng vốn cổ phần, chào bán cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu và phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho người lao động (ESOP). Nếu cả 3 đợt phát hành đều thành công, vốn điều lệ CTCK này dự kiến sẽ tăng lên hơn 3.250 tỷ đồng.
Trước đó, một số CTCK đã sớm triển khai các kế hoạch phát hành tăng vốn để nới trần margin qua đó chớp cơ hội chiếm thị phần.
Mới đây nhất, VNDirect (mã VND) đã phát hành hơn 214,5 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu với tỷ lệ 1:1 để nâng vốn điều lệ lên gần 4.350 tỷ đồng. Chứng khoán Bản Việt (mã VCI) cũng phát hành mới 166,5 triệu cổ phần để tăng vốn điều lệ gấp đôi lên 3.330 tỷ đồng. Chứng khoán MBS (mã MBS) cũng chào bán 103,2 triệu cổ phiếu bao gồm phát hành cho cổ đông hiện hữu, ESOP và trả cổ tức,... để nâng vốn lên 2.676 tỷ đồng.
Việc thị trường không ngừng đi lên cùng thanh khoản liên tục được cải thiện bất chấp tình trạng “căng” margin cho thấy động lực tăng điểm thời gian gần đây phần lớn đến từ tiền “thịt” của nhà đầu tư. Do đó, làn sóng tăng vốn “ồ ạt” không chỉ giải quyết nhu cầu vốn của riêng các CTCK mà còn hứa hẹn sẽ có thể giải bài toán thanh khoản cho thị trường thông qua đòn bẩy margin.
