Chuyên gia nói gì về đề xuất 2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần?

Tại Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đang được lấy ý kiến, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã đề xuất 2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần.

Phương án một là giữ nguyên quy định hiện hành, tức lao động tham gia dưới 20 năm bảo hiểm xã hội và sau một năm nghỉ việc không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thì được rút một lần. Lao động được rút toàn bộ quá trình đóng nếu có nhu cầu, song về lâu dài sẽ chịu thiệt khi không được hưởng lương hưu.

Phương án hai là cho lao động rút một lần song tối đa không quá 50% tổng thời gian đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất. Thời gian đóng còn lại được bảo lưu để sau này lao động đủ tuổi nghỉ hưu được hưởng chế độ bảo hiểm xã hội.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Bùi Sỹ Lợi, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng cả 2 phương án mà ban soạn thảo đưa ra đều có ưu và nhược điểm.

Thứ nhất, với phương án giữ nguyên quy định hiện hành là cho người dân rút toàn bộ số năm đã đóng, ông Lợi cho rằng sẽ giúp cho người lao động giải quyết được khó khăn, trang trải cuộc sống trước mắt, và phương án này cũng đúng về nguyên tắc vì đó là tiền của người lao động và họ có quyền được rút khi cần.

Tuy nhiên, theo ông Bùi Sỹ Lợi, phương án này chỉ giải quyết được lợi trước mắt và sẽ mang đến hại lâu dài, bởi khi người lao động về già sẽ không được hưởng các chính sách an sinh như lương hưu, bảo hiểm y tế... chỉ tới khi 80 tuổi mới có thể hưởng trợ cấp hưu trí xã hội với mức 360.000 đồng/tháng.

Đối với phương án thứ hai là chỉ cho phép người dân rút tối đa 50% số năm đóng bảo hiểm xã hội, còn lại được giữ để chi trả an sinh khi người lao động nghỉ hưu, ông Lợi cho rằng phương án này khá hợp lý, khi khó khăn người lao động vẫn rút được 50% để giải quyết vấn đề trước mắt, còn lại 50% nhận bổ sung khi về già. Số 50% giữ lại sẽ không mất đi mà được bảo lưu đến khi người lao động hưởng chế độ hưu trí.

"Theo tôi phương án hai có tính ưu việt hơn tuy nhiên vẫn cần giữ lại phương án một áp dụng với một số trường hợp đặc biệt như mắc bệnh hiểm nghèo hay ra nước ngoài sinh sống...", ông Lợi nêu ý kiến.

Cùng nhận xét về đề xuất trên, ông Lê Đình Quảng, Phó trưởng Ban Chính sách pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết tuy mỗi phương án rút bảo hiểm xã hội một lần được đưa ra trong Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đều có thuận lợi và bất cập riêng cần phải cân đối nhưng hai phương án đều hướng tới tinh thần của Nghị quyết 28 về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, đó là làm sao giảm thiểu tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần, tăng quyền lợi cho người lao động khi bảo lưu thời gian để hưởng chế độ hưu trí.

Ông Lê Đình Quảng cho rằng bản chất của bảo hiểm xã hội một lần là giải quyết khó khăn trước mắt cho người lao động khi mất việc làm. Vì vậy cái căn cơ để hạn chế tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần chưa phải là một trong hai phương án trên.

Theo ông Quảng, khi vẫn có công ăn việc làm ổn định, thu nhập tốt, không ai rút bảo hiểm xã hội một lần, tất cả trường hợp rút bảo hiểm xã hội một lần là khi họ mất việc làm. Vì vậy, cái gốc rễ là phải nâng cao đời sống, ổn định việc làm, thu nhập của người lao động khi họ tham gia vào hệ thống quan hệ lao động.

"Cần giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội, như trong Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đã có đề xuất giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội từ 20 năm xuống 15 năm, tôi đồng tình với đề xuất này", ông Quảng cho biết.

Ngoài ra, ông Quảng cho rằng cần tạo niềm tin vào hệ thống an sinh cho người lao động bằng cách tăng cường biện pháp, đảm bảo thực thi pháp luật, giảm tình trạng doanh nghiệp chậm, trốn đóng bảo hiểm xã hội.

Bổ sung thêm về giải pháp để hạn chế rút bảo hiểm xã hội một lần, ông Bùi Sỹ Lợi đề xuất Nhà nước cần nghiên cứu chính sách để hỗ trợ cho vay không lãi suất để người lao động giải quyết khó khăn trước mắt.

Tăng quyền lợi với người lao động có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội chưa được hưởng một lần, để họ yên tâm đóng bảo hiểm xã hội từ đó giảm thiểu số người rút bảo hiểm xã hội một lần nhiều như hiện nay.